Flere af Salomons ordsprog
1Her følger nogle flere af Salomons ordsprog, samlet af embedsmænd ved kong Hizkija af Judas hof.
2Gud har ret til at holde ting skjult,
og kongen har ret til at afsløre ting.
3Ingen kender himlens og jordens mysterier,
eller hvad kongen tænker i sit stille sind.
4Sølv skal renses for urenheder,
før sølvsmeden kan bruge det.
5Hoffet skal renses for onde rådgivere,
før kongen kan regere med retfærdighed.
6Når du er indbudt til fest hos kongen,
så tag ikke en af de fornemmeste pladser.
7Det er bedre at få tildelt en bedre plads
end at blive vist ned på en ringere.
Tal kun om det, du selv har set,25,7 Til dels oversat efter LXX, da den hebraiske tekst er uklar og mangelfuld.
8vær ikke for hurtig til at anklage en anden.
Det bliver dig, der står tilbage med skammen,
hvis din anklage viser sig at være falsk.
9Hvis du kommer i klammeri med din nabo,
så lad være med at røbe fortrolige oplysninger.
10Ellers vil man opdage, at du er åbenmundet,
og du har mistet din troværdighed for altid.
11Et ord i rette tid og på rette sted
er som et dejligt æble,25,11 Det vides ikke, om det hebraiske ord betyder „æble”, „abrikos” eller måske „appelsin”. serveret på et sølvfad.
12Værdifuld som en ørering eller et smykke af guld
er den vises irettesættelse for den, der vil tage ved lære.
13En pålidelig budbringer er velgørende for sin herre
som en iskold forfriskning på en varm sommerdag.
14Den, der giver tomme løfter,
er som en drivende sky uden regn.
15Selv en konge kan overtales, hvis du er tålmodig nok,
med venlighed kan man klare mange problemer.
16For meget af det gode giver væmmelse.
Finder du honning, så spis ikke mere, end hvad godt er.
17Rend ikke dine venner på dørene,
ellers bliver de trætte af dig.
18At blive anklaget på falsk grundlag
er som at få en dolk stukket i ryggen.
19At stole på en upålidelig person i en nødsituation
er som at tygge med en løs tand
eller støtte på en forstuvet fod.
20At synge muntre viser for en, som sørger,
er som at tage tøjet af ham på en kold dag
eller gnide salt i såret.25,20 Ordret: „at hælde eddike på natron”. Den græske oversættelse har „et sår” i stedet for „natron”.
21Er din fjende sulten, så giv ham noget at spise,
er han tørstig, så giv ham noget at drikke.
22På den måde gør du ham skamfuld,
og Herren vil belønne dig.
23Så sikkert som nordenvinden bringer kulde,
bringer sladder vrede i sindet.
24Hellere bo i et hummer på loftet
end i hus med en kone, der skælder ud.
25At høre godt nyt fra et fjernt land
er som et glas koldt vand for en, som tørster.
26En retsindig, der lader sig overtale af en gudløs,
er som en mudret kilde eller en forurenet brønd.
27Det er ikke godt at spise for mange søde sager,
man skal ikke forvente altid at blive rost.
28Den, der ikke kan beherske sig,
er sårbar som en by uden mur omkring.
Ang Iban pa nga mga Hulubaton ni Solomon
1Ari pa gid ang iban nga mga hulubaton ni Solomon nga ginkopya sang mga tinawo ni Haring Hezekia sang Juda:
2Ginapadunggan naton ang Dios tungod sa mga butang nga wala niya ginapahayag sa aton; pero ginapadunggan naton ang mga hari tungod sa mga butang nga ginapahayag nila sa aton.
3Subong nga indi matakos ang kataason sang langit kag ang kadalumon sang duta, indi man matungkad ang hunahuna sang mga hari.
4Kinahanglan nga kuhaon anay ang mga nagasimbog sa pilak antes ini pormahon sang platero. 5Kinahanglan nga pahalinon ang malaot nga mga katawhan25:5 mga katawhan: ukon, mga opisyal; ukon, mga manuglaygay. sang hari, kag magapadayon ang iya ginharian nga may pagkamatarong.
6Kon ara ka sa atubangan sang hari, indi pagkabiga ang imo kaugalingon nga daw si sin-o ka na gid paagi sa pagpungko upod sa dungganon nga mga tawo. 7Mas maayo kon hambalan ka sang hari nga magpungko didto sang sa hambalan ka niya nga maghalin, kag mahuy-an ka sa atubangan sang dungganon nga mga tawo.
8Indi ka magpadasodaso sa pagsugid sa korte sang imo nakita. Kay kon mapamatud-an sang isa ka saksi nga sala ikaw, ano na lang ang imo himuon?
9Kon may ginabaisan kamo sang imo kilala, baisi lang ninyo, pero indi ninyo pag-ipanugid ang sekreto sang kada isa sa inyo. 10Kay kon mahibaluan ini sang iban, basi pakahuy-an nila kamo, kag ang inyo reputasyon maguba hasta san-o.
11Kon ang imo ginahambal nagakabagay sa okasyon, matahom ini pareho sa bulawan nga mga mansanas sa pilak nga suludlan.
12Ang pagsabdong sang maalamon nga tawo sa isa ka tawo nga luyag magpamati mas bilidhon pa sang sa mga alahas nga bulawan.
13Ang masaligan nga mensahero makapanami sang balatyagon sang nagsugo sa iya, pareho sa mabugnaw nga tubig kon tig-ilinit.
14Ang tawo nga wala nagatuman sa iya promisa pareho sa gal-om kag hangin nga wala nagadala sang ulan.
15Ang pagpasensya kag ang malulo nga paghambal makahaylo sa mga manugdumala kag bisan sa mga matig-a sang tagipusuon.
16Indi ka magpatama sing kaon sang dugos kay basi kon magsululuka ka. 17Pareho man kon magsagi ka bisita sa imo kaingod, basi kon matak-an siya kag maugot sa imo.
18Ang tawo nga nagasaksi sing butig kontra sa iya isigkatawo makahalit pareho sa espada, inuglampos, kag pana.
19Ang pagsalig sa tawo nga indi masaligan sa tion sang kalisod wala sing pulos pareho sa guba nga ngipon ukon bali nga tiil.
20Kon ginakantahan mo sing malipayon ang tawo nga ara sa puwerte nga kalisod, pareho lang nga ginaubahan mo siya sang bayo sa panahon sang tigtulugnaw ukon ginabutangan mo sang langgaw ang iya pilas.
21Kon ang imo kaaway ginagutom, pakauna; kon ginauhaw, paimna. 22Kay kon himuon mo ini mahuya siya sa iya ginahimo sa imo,25:22 mahuya siya sa iya ginahimo sa imo: sa literal, magatumpok ka sang baga sa iya ulo. kag ang Ginoo magabalos sa imo.
23Subong nga ang habagat nagadala sang ulan, ang kutsokutso nagadala sang kaakig.
24Mas maayo pa nga mag-estar sa atop sang balay25:24 Tan-awa ang footnote sa 21:9. sang sa mag-estar sa sulod sang balay upod sa asawa nga palaaway.
25Ang maayong balita halin sa malayo nga lugar pareho sa mabugnaw nga tubig nga makapaumpaw sa tawo nga ginauhaw.
26Ang matarong nga tawo nga nagapasugot sa malaot nga tawo pareho sa malubog nga tuburan ukon mahigko nga bubon.
27Indi maayo ang sobra nga pagkaon sang dugos, amo man ang pagtinguha nga dayawon ka lang permi sang mga tawo.
28Ang tawo nga indi makapugong sang iya kaugalingon dali lang malaglag pareho sa isa ka siyudad nga wala sing pader.
