1-3Lyt efter, himmel og jord,
livgivende er mine ord,
forfriskende er min tale
som dug i grønne dale.
Om Herren jeg vil jer lære,
så I lever ham til ære!
4Som en klippe er Herren urokkelig,
en trofast Gud, helt uden svig.
5Men hans eget folk, åh, hvilken skam,
vendte ryggen til og svigtede ham.
6Hvilken tåbelighed at begå,
hvilken måde at lønne hans trofasthed på.
Er han ikke jeres skaber og far,
som har givet jer alt, hvad I har?
7Lad nu tankerne gå tilbage
og husk på fortidens dage.
Lad de, som er grånet af ælde,
om tegn og undere fortælle.
8Da Herren fordelte jorden
mellem folk fra syden til norden,
satte han landenes skel
med tanke på menneskers32,8 Mens den masoretiske tekst siger „Israel”, siger Dødehavsrullerne „Guds sønner” og LXX „Guds engle”. I betydningen „skabt af Gud” er alle mennesker Adams børn og Guds børn. Det er også muligt, at hvert land får tildelt en skytsengel. vel.
9Men Israel beholdt han selv.
Det folk blev hans ejendom.
10Han fandt dem i ødemarken tom
under ørkenhimlens brændende hvælv.
Han vogted’ dem fra det høje,
som man værner sit sårbare øje.32,10 Den hebraiske tekst taler om at beskytte pupillen, den mest sårbare del af øjet. Oversættelsen „øjesten” er sprogligt set ikke korrekt.
11Som en ørn, der skubber ungen ud af reden32,11 For at lære ungen at flyve og tvinge den til at bruge sine vinger. Hvis ungen har problemer med at flyve og falder til jorden, vil moderen hurtigt dykke ned og sprede sine vinger ud nedenunder den faldende unge for på den måde at opsamle den på sit vingefang.
og spreder vingerne ud forneden,
han løfted’ sit folk på sit vingefang
og bar dem fremad dagen lang.
12Herren ville selv dem føre,
ingen fremmed gud fik lov dem at røre.
13De bosatte sig i landet med bakker og slugter
og blev næret af markens og træernes frugter.
Fra klippens spalter fik de honning på bord,
de fik olivenolie trods den stenede jord.
14Mælk fra geder og køer kunne tørsten slukke,
kød fra Bashans tyre, væddere og bukke.
De høstede en hvede så fin,
og dertil den blodrøde druevin.
15Israel32,15 På hebraisk: Jeshurun, som betyder „den retfærdige”, et hædersnavn for Israel. blev forkælet og fed,
opblæst og egenrådig derved.
De forkastede deres Skaber og Gud,
foragtede deres Frelsers bud.
16At de vakte Guds vrede rørte dem ikke,
de forlod ham til fordel for nye skikke.
17De ofred’ til dæmoner, som kun er tomhed,
frugten af menneskers frygtsomhed.
Til væmmelige afguder de sig vendte,
nye guder, som fædrene ikke kendte.
18De glemte den Gud, som livet dem gav,
skubbede ham ud i glemslens hav.
19Derfor må han støde sine egne børn bort—
tænk at han skulle lide en så frygtelig tort!
20Herren siger:
„Jeg vender dem ryggen og ser, hvad der sker.
De børn kan jeg ikke regne med mer.
De lovede mig troskab og lydighed,
men var falske og utro til stadighed.
21De har provokeret mig med tomheds guder,
de har opført sig som en anden luder.
Så provokerer jeg dem ved at elske en anden,
jeg vil gøre dem jaloux på et ‚uvidende’ folk.
22Min vrede er blusset op på ny,
den rammer alt fra havets dyb til himlens sky.
Jorden lægges øde, der er intet at høste,
alverden skal i sin grundvold ryste.
23De mange ulykker giver dem ingen hvile,
jeg skyder på dem med alle mine pile.
24De bliver ramt af hungersnød og tørke,
hærget af pest og dødens mørke.
Rovdyrtænder vil flænse dem op,
giftige slanger vil hugge i deres krop.
25På gaden slår fjenden børnene ned,
i hjemmene er der hverken ro eller fred.
Både børn og unge vil miste livet.
De gamle har hvert et håb opgivet.
26At udrydde dem helt jeg havde i sinde,
jeg ville for evigt udslette deres minde.
27Men så ville det lyde i fjendens lejr:
‚Det var vores magt, der gav os sejr!’
28Mit folk er uden forstand,
fatter de da ingenting?
29Havde de bare haft visdom til at se,
havde de været klar over, hvad der ville ske.
30Kunne en enkelt fjende jage tusind af dem på flugt,
eller to fjender med ti tusind krigere få bugt,
hvis ikke jeg havde vendt dem ryggen,
hvis ikke deres beskytter32,30 Teksten taler om en „klippe”, altså et symbol på beskyttelse mod fjenden. havde trukket sig bort?
31Deres fjender har ikke en sådan beskytter,
og det ved de godt.32,31 Septuaginta siger: „vores fjender er uforstandige”, mens den masoretiske tekst siger: „vores fjender er dommere”. Det er uvist, hvad den oprindelige tekst sagde, og hvad meningen er.
32De er fordærvede som Sodoma,
lige så rådne som Gomorra,
de er som bitre vindruer
fra giftige drueklaser,
33deres ord er som bid fra en slange,
som spyt fra en kobra.
34Alt dette ligger gemt hos mig,
forseglet i mine arkiver.
35Det er mit ansvar at straffe dem,
en dag skal deres fødder vakle.
Undergangen nærmer sig,
den vil komme over dem med hast.”
36Men når der kun er en rest tilbage,
når Herren ser, at deres kraft er opbrugt,
da vil han genrejse sit folk,
forbarme sig over sine tjenere.
37Da vil han spørge: „Hvor er nu jeres guder,
dem I troede, der ville hjælpe jer?
38De åd jo fedtet fra jeres ofre
og drak den vin, I gav dem.
Lad dem komme jer til hjælp,
lad dem beskytte jer!
39Forstår I nu, at jeg er Gud?
Der findes ingen anden som mig.
Jeg slår ihjel, men jeg giver også liv,
jeg sårer, men jeg læger også.
Den, jeg dømmer, kan ingen redde.
40Jeg løfter min hånd og sværger:
Så sandt jeg lever evindelig,
41vil jeg hvæsse mit lynende sværd
og udføre min knusende dom.
Jeg vil hævne mig på mine fjender,
og hugge dem ned, som hader mig.
42Mine pile vil svømme i blod,
mit sværd vil svælge i kød.
Det udgyder faldnes og fangnes blod,
hugger de tapreste hoveder af.”
43Glæd jer, I folkeslag, sammen med hans folk,
for Herren vil hævne sine tjeneres blod.
Han vil straffe fjenden
og skaffe soning for sit folks land.32,43 Betydningen usikker. Muligvis: „give sit folk deres land tilbage”.
44-45Moses stod med Josva ved sin side og fremsagde alle de her ord for hele Israels folk. 46Derefter sagde han:
„De love, jeg har pålagt jer i dag, skal I lægge jer grundigt på sinde, så I kan lære jeres børn at overholde dem. 47De er ikke tomme ord uden betydning. Jeres liv afhænger af dem! Hvis I adlyder dem, vil I få et langt og godt liv i det land, I skal over og tage i besiddelse på den anden side af Jordanfloden.”
Moses velsigner folket umiddelbart før sin død
48Samme dag sagde Herren til Moses: 49„Om kort tid skal du gå op på Nebos bjergtop i Abarimbjergene i Moabs land over for Jeriko og se ud over Kana’ans land, det land jeg nu vil give Israels folk. 50Når du har taget landet i øjesyn, skal du dø, ligesom din bror Aron måtte dø på Hors bjerg, 51for I var begge ulydige over for mig for øjnene af Israels folk, da I ved Meribas kilder uden for Kadesh i Zins ørken ikke gav mig ære. 52Du får lov at se ind i det land, jeg giver Israels folk, men du får ikke lov selv at komme ind i det.”
1O langit, pamati kay mahambal ako!
O duta, pamatii ang akon mga pulong.
2Ang akon mga pagpanudlo magatupa pareho sa ulan ukon tun-og.
Ang akon mga pulong pareho sa dabodabo sa mga hilamon ukon talithi sa mga tanom.
3Ibantala ko ang ngalan sang Ginoo.
Dayawon ko ang pagkagamhanan sang aton Dios!
4Siya ang akon palalipdan nga bato;
husto gid ang iya mga binuhatan, kag matarong ang tanan niya nga mga pamaagi.
Matutom siya nga Dios kag wala nagakasala; matarong siya kag husto ang iya mga ginahimo.
5Pero kamo nagpakasala sa iya kag wala na niya kamo pagkabiga nga iya mga anak tungod sa inyo kalautan.
Mga makasasala kag balingag nga henerasyon!
6Amo bala ini ang inyo ibalos sa Ginoo?
Mga buang-buang gid kamo kag kulang sang pag-intiendi.
Indi bala nga siya ang inyo Amay nga nagtuga sa inyo?
7Dumduma ninyo ang nagligad nga mga tinuig; hunahunaa ninyo ang mga nagligad nga henerasyon.
Pamangkuta ninyo ang inyo mga katigulangan kon ano ang mga natabo kay sugiran nila kamo.
Pamangkuta ninyo ang inyo mga manugdumala kay ipaathag nila ini sa inyo.
8Sang ginhatagan sang Labing Mataas nga Dios ang mga nasyon sang ila duta kag sang ginbahin-bahin niya ang mga katawhan,
ginbutangan niya sila sang mga dulunan suno sa kadamuon sang mga anghel sang Dios.32:8 mga anghel sang Dios: Amo ini sa Septuagint. Sa Dead Sea Scrolls, mga anak sang Dios. Sa Masoretic Text, mga kaliwat ni Israel.
9Pero ang bahin sang Ginoo amo ang iya katawhan; sila nga mga kaliwat ni Jacob amo ang iya palanublion.
10Nakita niya sila sa desierto, sa lugar nga halos wala sing may nagatubo nga tanom.
Gin-atipan niya sila kag ginhalungan pareho sa paghalong sang tawo sa iya mata.
11Ginbantayan niya sila pareho sa agila nga nagabantay sang iya mga buto samtang iya ini ginatudluan sa paglupad.
Ginahumlad niya ang iya mga pakpak sa pagsalo kag pagdala sa ila.
12Ang Ginoo lang gid ang nagtuytoy sa iya katawhan, nga wala ang bulig sang iban nga dios.
13Ginpagahom niya sila sa mga kabukiran, kag ginpakaon sang mga patubas sang duta.
Ginsagod niya sila sang dugos halin sa banglid kag sang lana halin sa mga olibo nga nagatubo sa batuhon nga duta.
14Ginhatagan niya sila sang mga keso kag gatas halin sa mga baka kag karnero,
kag ginhatagan sang matambok nga mga karnero kag mga kanding halin sa Bashan.
Ginhatagan man niya sila sang pinakamaayo nga mga trigo kag ginpainom sang pinakamaayo nga bino halin sa ubas.
15Nagmauswagon ang mga Israelinhon32:15 mga Israelinhon: sa Hebreo, Jeshurun, nga ang buot silingon, matarong. pero nagrebelde sila.
Nagtambok sila kag nagbakod, pero gintalikdan nila ang Dios nga nagtuga sa ila,
kag ginsikway nila ang ila palalipdan nga bato nga amo ang ila Manluluwas.
16Ginpaimon nila kag ginpaakig ang Ginoo sa ila makangilil-ad nga mga dios.
17Naghalad sila sa mga demonyo nga indi matuod nga dios—mga dios nga indi nila kilala kag bag-o lang nagtuhaw, kag wala pagtahura sang ila mga katigulangan.
18Ginkalimtan nila ang Dios nga ila palalipdan nga bato nga nagtuga sa ila.
19Nakita ini sang Ginoo, kag tungod sa iya kaakig ginsikway niya sila nga iya mga anak.
20Nagsiling siya, “Talikdan ko sila, kag tan-awon ko abi kon ano ang ila madangatan,
kay malaot sila nga henerasyon, mga anak nga indi matutom.
21Ginpaimon nila ako sa indi matuod nga dios,
kag ginpaakig nila ako sa ila wala sing pulos nga mga dios-dios.
Gani paimunon ko man sila sa iban nga katawhan.
Paakigon ko sila paagi sa pagpakamaayo sa buang-buang nga nasyon.
22Kay ang akon kaakig nagadabadaba nga daw kalayo.
Magasunog ini sa duta kag sa tanan nga patubas sini,
pati sa kadadalman sang duta,32:22 kadadalman sang duta: ukon, lugar sang mga patay. kag sa mga pundasyon sang mga bukid.
23Padal-an ko sila sang mga kalamidad, kag iguon ko sila sang akon mga pana.
24Pagutuman ko sila; magakalamatay sila sa gutom kag sa balatian.
Padal-an ko sila sang mapintas nga mga sapat sa paghalit sa ila kag mga man-og nga dalitan sa pagkagat sa ila.
25Sa guwa sang ila balay madamo ang magakalamatay sa inaway, kag sa sulod magahari ang kahadlok.
Magakalamatay ang mga tigulang, mga pamatan-on, kag mga kabataan.
26Nagsiling ako nga laptahon ko sila hasta nga indi na sila madumduman sa kalibutan.
27Pero indi ko pagtugutan nga magpabugal ang ila mga kaaway kag magsiling, ‘Napierdi naton sila. Indi ang Ginoo ang naghimo sini.’ ”
28Ang Israel isa ka nasyon nga wala sing kaalam kag pag-intiendi.
29Kon maalamon lang sila, maintiendihan kuntani nila ang ila madangatan.
30Paano bala malagas sang isa ka tawo ang isa ka libo nga mga Israelinhon?
Paano madaog sang duha ka tawo ang napulo ka libo sa ila?
Luwas lang kon gintugyan sila sang Ginoo nga ila palalipdan nga bato.
31Kay ang palalipdan nga bato sang aton mga kaaway indi pareho sang aton palalipdan nga bato, kag bisan sila nakahibalo sini.
32Ang aton mga kaaway, nga pareho kalaot sa mga pumuluyo sang Sodom kag Gomora, kaangay sang ubas nga mapait kag makahililo ang bunga,
33kag kaangay sang bino nga halin sa dalit sang man-og.
34Nakahibalo ang Ginoo sang ila ginahimo;
ginasupot niya lang anay ini kag nagahulat sang husto nga tion sa pagsilot sa ila.
35Nagsiling siya, “Ako ang magatimalos kag magasilot sa ila,
kay magaabot ang tion nga makadalin-as gid sila.
Madali na lang mag-abot ang ila kalaglagan. Indi na ini magdugay.”
36Magahukom ang Ginoo pabor sa iya katawhan;
kaluoyan niya sila nga iya mga alagad, kon makita niya nga wala na sila sang kusog kag diutay na lang ang nabilin sa ila, ulipon man ukon indi ulipon.
37Dayon mamangkot ang Ginoo sa iya katawhan, “Diin na karon ang ila mga dios, ang bato nga ila palalipdan?
38Diin na karon ang ila mga dios nga nagakaon sang tambok kag nagainom sang bino sang ila mga halad?
Pabuliga sila sa inyo, kag himua ninyo sila nga inyo proteksyon!
39Tan-awa ninyo karon; ako amo lang gid ang Dios!
Wala na sing iban nga dios luwas sa akon.
Ako ang nagapatay kag ako man ang nagahatag sang kabuhi; ako ang nagapilas kag ako man ang nagaayo,
kag wala sing may makaluwas sa akon mga kamot.
40Karon, bayawon ko ang akon mga kamot kag magsumpa,
‘Subong nga buhi ako sa wala sing katapusan,
41bairon ko ang nagaidlak ko nga espada kag gamiton ko ini sa pagsilot.
Balusan ko ang akon mga kaaway kag pabayaron ang mga nagasikway sa akon.
42Ang akon pana mabulit sang ila mga dugo, kag ang akon espada magapanglabo sang ila mga lawas.
Magakalamatay pati ang mga madakpan sa ila kag ang ila mga pangulo.’ ”
43Kamo nga mga nasyon, dayawa ninyo ang katawhan sang Ginoo,32:43 Kamo… Ginoo: ukon, Kamo nga mga nasyon, magkalipay kamo kaupod sa katawhan sang Ginoo. Sa Dead Sea Scrolls kag Griego nga teksto, Magkalipay kamo upod sa iya, O kalangitan, kag ang tanan nga anghel sang Dios dapat magsimba sa iya. kay balusan sang Ginoo ang nagpatay sa ila nga iya mga alagad.
Balusan niya ang iya mga kaaway, kag tinluan niya ang iya duta kag ang iya katawhan.
44Ginhambal ni Moises kaupod ni Josue32:44 Josue: sa Hebreo, Hoseas. nga anak ni Nun ang mensahi sang sini nga kanta sa mga tawo. 45Pagkatapos hambal ni Moises sini, 46nagsiling siya sa mga tawo, “Itanom gid ninyo sa inyo mga tagipusuon ang tanan nga ginhambal ko sa inyo subong. Itudlo man ninyo ini sa inyo mga anak agod matuman nila sing maayo ang tanan nga ginasiling sa sini nga mga sugo. 47Ini nga mga sugo indi ordinaryo lang nga mga pulong; ini magahatag sa inyo sang kabuhi. Kon tumanon ninyo ini magakabuhi kamo sing malawig sa duta nga inyo panag-iyahan sa tabok sang Jordan.”
Ginsugid ang Kamatayon ni Moises
48Sa sina mismo nga adlaw nagsiling ang Ginoo kay Moises, 49“Magkadto ka sa Moab, sa kabukiran sang Abarim kag magsaka ka sa Bukid sang Nebo nga nagaatubang sa Jerico. Tan-awa didto ang Canaan, ang duta nga ginahatag ko sa mga Israelinhon nga ila panag-iyahan. 50Kag dira sa sina nga bukid mapatay ka, kag isimpon ka sa imo mga paryente nga nagkalamatay na, subong nga si Aaron nga imo utod napatay sa Bukid sang Hor kag ginsimpon man sa iya mga paryente. 51Kay duha kamo nadulaan sang pagsalig sa akon sa atubangan sang mga Israelinhon sang didto kamo sa tuburan sang Meriba Kadesh,32:51 Meriba Kadesh: ukon, Meriba sa Kadesh. sa kamingawan sang Zin. Wala ninyo pagpadunggi ang akon pagkabalaan sa ila atubangan. 52Gani makita mo lang sa malayo ang duta nga ginahatag ko sa mga Israelinhon, pero indi ka makasulod didto.”
