1Une femme pleine de sagesse construit sa maison,
mais celle qui est insensée la renverse de ses propres mains.
2Qui craint l’Eternel se conduit avec droiture,
qui le méprise emprunte des voies perverses.
3C’est par ses propres paroles que le sot est puni de son orgueil,
mais les paroles des sages sont leur sauvegarde.
4Là où il n’y a pas de bétail, la mangeoire reste nette,
mais la vigueur des bœufs assure d’abondants revenus.
5Un témoin honnête ne ment pas ;
mais le faux témoin profère des mensonges.
6Le moqueur a beau chercher la sagesse : elle lui échappe,
alors que la connaissance est facilement à la portée de l’homme de bon sens.
7Eloigne-toi de l’insensé,
car il n’a aucun savoir à te communiquer.
8La sagesse de l’homme réfléchi lui fait discerner sa voie14.8 Autre traduction : le rend attentif à sa conduite.,
mais la folie des insensés les égare.
9Réparer un tort : les insensés s’en moquent,
mais entre gens droits, la bonne volonté l’emporte14.9 Autres traductions : mais les justes ont de la bonne volonté ou mais les justes cherchent à obtenir la faveur..
10Le cœur connaît son propre chagrin,
et personne ne peut partager sa joie.
11La maison des méchants sera détruite,
mais la demeure des gens droits sera florissante14.11 Voir 3.33..
12Bien des hommes pensent être sur le bon chemin,
et pourtant, ils se trouvent sur une voie qui, finalement, mène à la mort.
13Le rire peut masquer la tristesse du cœur,
et la gaieté peut finir en chagrin.
14L’homme au cœur perfide sera gavé des fruits de sa conduite,
mais l’homme de bien jouira des fruits de la sienne14.14 Autre traduction : mais la situation de l’homme de bien est meilleure que la sienne (ou supérieure à la sienne)..
15L’inexpérimenté croit tout ce qu’on lui dit,
mais l’homme réfléchi avance avec prudence.
16Le sage craint le mal et s’en écarte,
mais l’insensé, sûr de lui, s’emporte.
17L’homme coléreux fait des sottises ;
qui a de mauvais desseins s’attire la haine.
18La folie, voilà ce qu’héritent ceux qui manquent d’expérience,
mais la connaissance est la couronne des gens réfléchis.
19Les méchants auront à baisser la tête devant ceux qui sont bons,
et les hommes mauvais à la porte des justes.
20Personne n’aime le pauvre, même pas son compagnon,
mais le riche a beaucoup d’amis.
21Qui méprise son prochain commet une faute,
mais heureux celui qui a compassion des affligés.
22Ceux qui manigancent le mal font fausse route,
mais ceux qui projettent le bien trouvent l’amour véritable.
23A tout travail il y a du profit,
mais le bavardage mène au dénuement.
24La richesse des sages est leur couronne,
mais la folie des insensés reste de la folie.
25Un témoin véridique sauve des vies14.25 Celles des accusés traduits injustement devant les tribunaux et calomniés par leurs accusateurs.,
mais qui profère des mensonges est un trompeur.
26Celui qui craint l’Eternel possède une solide assurance,
et il sera un refuge pour ses enfants14.26 Pour les v. 26-27, voir 10.27..
27La crainte de l’Eternel est une source de vie,
elle fait éviter les pièges de la mort.
28La gloire d’un roi dépend du nombre de ses sujets,
et la dépopulation ruine le prince.
29Celui qui garde son sang-froid fait preuve d’une grande intelligence,
mais l’homme coléreux étale sa sottise.
30Un cœur paisible contribue à la vie du corps ;
mais l’envie est comme une maladie qui ronge les os.
31Opprimer le pauvre, c’est outrager son Créateur,
mais avoir de la compassion pour les indigents, c’est l’honorer.
32Le méchant est terrassé par sa perversité,
mais le juste reste plein de confiance jusque dans la mort14.32 L’ancienne version grecque et la syriaque ont lu : mais l’intégrité du juste est pour lui source d’assurance, ce qui suppose une simple inversion de deux lettres du texte hébreu traditionnel..
33La sagesse repose dans un esprit intelligent :
elle sera reconnue même parmi les sots14.33 Selon le texte hébreu traditionnel. L’ancienne version grecque et la version syriaque ont : mais le cœur des sots ne la connaît pas..
34La justice grandit une nation,
mais le péché est une honte pour tout peuple.
35Le roi accorde sa faveur à ceux qui le servent avec intelligence,
mais sa colère atteint celui qui fait honte.
1หญิงฉลาดสร้างเรือนของตนขึ้น
ส่วนหญิงโง่รื้อมันลงด้วยมือของตน
2คนที่ยำเกรงองค์พระผู้เป็นเจ้าก็เดินอย่างเที่ยงตรง
แต่คนที่ดูหมิ่นพระองค์ก็เดินในทางคดเคี้ยวของตน
3วาจายโสของคนโง่นำโทษทัณฑ์มาสู่ตนเอง
แต่คำพูดของคนฉลาดจะปกป้องเขาไว้
4ที่ไหนไม่มีวัว ยุ้งฉางก็ว่างเปล่า
แต่แรงวัวให้ผลผลิตอุดมสมบูรณ์
5พยานซื่อสัตย์ไม่โกหก
แต่พยานเท็จโกหกอยู่เรื่อย
6คนชอบเยาะเย้ยแสวงหาปัญญาแต่ไม่เคยพบ
แต่ผู้ที่มีความเข้าใจก็พบความรู้ได้อย่างง่ายดาย
7อย่าเฉียดใกล้คนโง่
เพราะเจ้าจะไม่พบความรู้จากปากของเขา
8ปัญญาของคนฉลาดหลักแหลมคือการเข้าใจทางของตน
แต่ความโง่ของคนโง่คือการหลอกตัวเอง
9คนโง่ล้อเล่นกับความผิดบาป
แต่ในหมู่คนเที่ยงธรรมมีแต่ความปรารถนาดี
10มีแต่ใจตนเองที่รู้ถึงความขมขื่น
และไม่มีใครร่วมรับรู้สันติสุขในใจ
11บ้านของคนชั่วจะถูกทำลายราบคาบ
แต่เพิงของคนเที่ยงธรรมจะเจริญขึ้น
12มีทางหนึ่งซึ่งคนเราคิดว่าถูกต้อง
แต่จุดจบของทางเหล่านี้คือความตาย
13แม้ขณะหัวเราะ จิตใจอาจปวดร้าว
และความชื่นชมยินดีอาจจบลงด้วยความโศกเศร้า
14คนละทิ้งความเชื่อจะถูกลงโทษอย่างสาสมเพราะทางของเขา
แต่คนดีก็ได้รับบำเหน็จของตน
15คนอ่อนต่อโลกเชื่อไปหมดทุกอย่าง
แต่คนสุขุมรอบคอบรู้จักยั้งคิดในแต่ละย่างก้าว
16คนฉลาดยำเกรงองค์พระผู้เป็นเจ้าและหลีกห่างจากความชั่ว
ส่วนคนโง่หุนหันพลันแล่นแต่หลงคิดว่าตนเองมั่นคงปลอดภัย
17คนวู่วามทำอะไรโง่ๆ
และคนเจ้าเล่ห์เป็นที่เกลียดชัง
18คนอ่อนต่อโลกรับความโง่เป็นมรดก
แต่คนสุขุมรอบคอบรับความรู้เป็นมงกุฎ
19คนชั่วจะก้มกราบลงต่อหน้าคนดี
และคนเลวจะกราบลงที่ประตูรั้วของคนชอบธรรม
20คนจนนั้นแม้แต่เพื่อนบ้านก็ยังเมินหนี
แต่คนร่ำรวยมีเพื่อนฝูงมากมาย
21ผู้ที่ดูถูกเพื่อนบ้านก็บาป
ความสุขมีแก่ผู้ที่ช่วยเหลือคนยากไร้
22ผู้วางแผนชั่วร้ายก็หลงเตลิดไม่ใช่หรือ?
แต่คนที่คิดอ่านการดีก็พบ14:22 หรือแสดงความเมตตากรุณาและความซื่อสัตย์
23การพากเพียรทำงานล้วนให้ผลกำไร
ถ้าดีแต่พูดก็ยากจน
24ความมั่งคั่งเป็นมงกุฎของคนฉลาด
แต่ความโง่ของคนโง่ก็คือความโง่
25พยานที่พูดความจริงช่วยชีวิตคน
แต่พยานเท็จใส่ร้ายป้ายสี
26ผู้ที่ยำเกรงองค์พระผู้เป็นเจ้ามีป้อมปราการมั่นคง
ซึ่งจะเป็นที่ลี้ภัยให้แก่ลูกหลานของเขา
27ความยำเกรงองค์พระผู้เป็นเจ้าเป็นน้ำพุแห่งชีวิต
ช่วยให้คนพ้นจากบ่วงความตาย
28ศักดิ์ศรีของกษัตริย์อยู่ที่จำนวนประชากรที่จงรักภักดี
ถ้าไม่มีประชาชน เจ้านายก็อยู่ไม่ได้
29ความใจเย็นเป็นคุณลักษณะที่ยิ่งใหญ่
ความใจร้อนส่งเสริมความโง่เขลา
30ใจสงบเยือกเย็นให้ชีวิตกับร่างกาย
แต่ความอิจฉาริษยากัดกร่อนกระดูก
31ผู้ที่รังแกคนยากจนก็หมิ่นประมาทพระผู้สร้างของพวกเขา
แต่ผู้ที่เมตตาคนขัดสนก็ถวายเกียรติแด่พระเจ้า
32เมื่อภัยพิบัติมาถึง คนชั่วก็ถูกโค่นล้ม
แต่คนชอบธรรมลี้ภัยในพระเจ้าแม้ในความตาย
33สติปัญญาพักอยู่ในใจของคนที่มีวิจารณญาณ
และเป็นที่ประจักษ์แจ้งแม้ในหมู่คนโง่14:33 ฉบับ LXX. และ Syr. ว่าแต่ในใจของคนโง่ไร้สติปัญญา
34ความชอบธรรมเชิดชูชาติ
แต่บาปทำให้ชนชาติต่างๆ ถูกพิพากษา
35กษัตริย์โปรดปรานคนรับใช้ที่ฉลาด
แต่ทรงพระพิโรธคนรับใช้ที่ไม่ได้ความ
