1Une femme pleine de sagesse construit sa maison,
mais celle qui est insensée la renverse de ses propres mains.
2Qui craint l’Eternel se conduit avec droiture,
qui le méprise emprunte des voies perverses.
3C’est par ses propres paroles que le sot est puni de son orgueil,
mais les paroles des sages sont leur sauvegarde.
4Là où il n’y a pas de bétail, la mangeoire reste nette,
mais la vigueur des bœufs assure d’abondants revenus.
5Un témoin honnête ne ment pas ;
mais le faux témoin profère des mensonges.
6Le moqueur a beau chercher la sagesse : elle lui échappe,
alors que la connaissance est facilement à la portée de l’homme de bon sens.
7Eloigne-toi de l’insensé,
car il n’a aucun savoir à te communiquer.
8La sagesse de l’homme réfléchi lui fait discerner sa voie14.8 Autre traduction : le rend attentif à sa conduite.,
mais la folie des insensés les égare.
9Réparer un tort : les insensés s’en moquent,
mais entre gens droits, la bonne volonté l’emporte14.9 Autres traductions : mais les justes ont de la bonne volonté ou mais les justes cherchent à obtenir la faveur..
10Le cœur connaît son propre chagrin,
et personne ne peut partager sa joie.
11La maison des méchants sera détruite,
mais la demeure des gens droits sera florissante14.11 Voir 3.33..
12Bien des hommes pensent être sur le bon chemin,
et pourtant, ils se trouvent sur une voie qui, finalement, mène à la mort.
13Le rire peut masquer la tristesse du cœur,
et la gaieté peut finir en chagrin.
14L’homme au cœur perfide sera gavé des fruits de sa conduite,
mais l’homme de bien jouira des fruits de la sienne14.14 Autre traduction : mais la situation de l’homme de bien est meilleure que la sienne (ou supérieure à la sienne)..
15L’inexpérimenté croit tout ce qu’on lui dit,
mais l’homme réfléchi avance avec prudence.
16Le sage craint le mal et s’en écarte,
mais l’insensé, sûr de lui, s’emporte.
17L’homme coléreux fait des sottises ;
qui a de mauvais desseins s’attire la haine.
18La folie, voilà ce qu’héritent ceux qui manquent d’expérience,
mais la connaissance est la couronne des gens réfléchis.
19Les méchants auront à baisser la tête devant ceux qui sont bons,
et les hommes mauvais à la porte des justes.
20Personne n’aime le pauvre, même pas son compagnon,
mais le riche a beaucoup d’amis.
21Qui méprise son prochain commet une faute,
mais heureux celui qui a compassion des affligés.
22Ceux qui manigancent le mal font fausse route,
mais ceux qui projettent le bien trouvent l’amour véritable.
23A tout travail il y a du profit,
mais le bavardage mène au dénuement.
24La richesse des sages est leur couronne,
mais la folie des insensés reste de la folie.
25Un témoin véridique sauve des vies14.25 Celles des accusés traduits injustement devant les tribunaux et calomniés par leurs accusateurs.,
mais qui profère des mensonges est un trompeur.
26Celui qui craint l’Eternel possède une solide assurance,
et il sera un refuge pour ses enfants14.26 Pour les v. 26-27, voir 10.27..
27La crainte de l’Eternel est une source de vie,
elle fait éviter les pièges de la mort.
28La gloire d’un roi dépend du nombre de ses sujets,
et la dépopulation ruine le prince.
29Celui qui garde son sang-froid fait preuve d’une grande intelligence,
mais l’homme coléreux étale sa sottise.
30Un cœur paisible contribue à la vie du corps ;
mais l’envie est comme une maladie qui ronge les os.
31Opprimer le pauvre, c’est outrager son Créateur,
mais avoir de la compassion pour les indigents, c’est l’honorer.
32Le méchant est terrassé par sa perversité,
mais le juste reste plein de confiance jusque dans la mort14.32 L’ancienne version grecque et la syriaque ont lu : mais l’intégrité du juste est pour lui source d’assurance, ce qui suppose une simple inversion de deux lettres du texte hébreu traditionnel..
33La sagesse repose dans un esprit intelligent :
elle sera reconnue même parmi les sots14.33 Selon le texte hébreu traditionnel. L’ancienne version grecque et la version syriaque ont : mais le cœur des sots ne la connaît pas..
34La justice grandit une nation,
mais le péché est une honte pour tout peuple.
35Le roi accorde sa faveur à ceux qui le servent avec intelligence,
mais sa colère atteint celui qui fait honte.
1Ang marunong na babae ay pinatatatag ang kanyang sambahayan, ngunit ang hangal na babae ay sinisira ang kanyang sariling tahanan.
2Ang taong namumuhay sa katuwiran ay may takot sa Panginoon, ngunit ang namumuhay sa kasamaan ay humahamak sa kanya.
3Ang salita ng hangal ang magpapasama sa kanya, ngunit ang salita ng marunong ang mag-iingat sa kanya.
4Kapag wala kang hayop na pang-araro wala kang aanihin, ngunit kung may hayop ka, at malakas pa, marami ang iyong aanihin.
5Ang tapat na saksi ay hindi nagsisinungaling, ngunit pawang kasinungalingan ang sinasabi ng saksing sinungaling.
6Ang taong nangungutya ay hindi magkakaroon ng karunungan kahit ano pa ang kanyang gawin, ngunit ang taong may pang-unawa ay madaling matututo.
7Iwasan mo ang mga hangal dahil wala kang mabuting matututunan sa kanila.
8Ang karunungan ng taong marunong umunawa kung ano ang tama at mali ang nagbibigay sa kanya ng kaalaman kung ano ang kanyang gagawin, ngunit ang kahangalan ng taong hangal ang magliligaw sa kanya.
9Balewala sa mga hangal ang makagawa ng kasalanan, ngunit ang taong matuwid ay gustong maging kalugod-lugod sa Dios.
10Ikaw lamang ang nakakaalam ng iyong kabiguan at kagalakan.
11Mawawasak ang tahanan ng taong masama, ngunit uunlad ang tahanan ng taong matuwid.
12Maaaring sa tingin mo ang daang tinatahak mo ay matuwid, ngunit kamatayan pala ang dulo nito.
13Maaaring maitago ang kalungkutan sa pamamagitan ng pagtawa, ngunit pagkatapos ng kasiyahan nariyan pa rin ang kalungkutan.
14Ang tao ay tatanggap ng nararapat sa kanya kung ano ang ginawa niya, mabuti man o masama.
15Pinaniniwalaan ng mangmang ang lahat ng kanyang napapakinggan, ngunit ang taong marunong umunawa ay pinag-iisipan ang kanyang napakinggan.
16Ang taong marunong ay iniingatan ang kanyang sarili at umiiwas sa gulo, ngunit ang taong hangal ay walang pag-iingat at padalos-dalos.
17Ang taong madaling magalit ay nakagagawa ng kamangmangan. Ang taong mapanlinlang ay kinapopootan.
18Makikita ang kamangmangan sa taong walang alam, ngunit makikita ang karunungan sa taong nakakaunawa kung ano ang mabuti at masama.
19Ang taong masama ay yuyuko sa taong matuwid at magsusumamo na siya ay kahabagan.
20Ang mga mahirap kadalasan ay hindi kinakaibigan kahit ng kanyang kapitbahay, ngunit ang mga mayaman ay maraming kaibigan.
21Ang humahamak sa kapwa ay nagkakasala, ngunit ang tumutulong sa dukha ay pinagpapala.
22Ang nagbabalak ng masama sa kapwa ay nagkakasala, ngunit ang nagpaplano nang mabuti ay dadamayan at mamahalin ng kapwa.
23Ang masikap sa trabaho ay may pakinabang, ngunit magiging mahirap ang puro salita lang.
24Ang karangalan ng taong marunong ay ang kanyang kayamanan, ngunit ang hangal ay lalo pang madadagdagan ang kahangalan.
25Ang tapat na saksi ay nagliligtas ng buhay, ngunit taksil ang saksing sinungaling.
26Ang taong may takot sa Panginoon ay may kasiguraduhan at siya ang kanlungan ng kanyang sambahayan.
27Ang pagkatakot sa Panginoon ay magpapabuti at magpapahaba ng iyong buhay14:27 magpapabuti … buhay: sa literal, bukal na nagbibigay-buhay. at maglalayo sa iyo sa kamatayan.
28Ang kapangyarihan ng isang hari ay nasa dami ng kanyang nasasakupan, ngunit kung walang tauhan tiyak ang kanyang kapahamakan.
29Ang mapagpasensya ay mas higit ang karunungan, ngunit ang madaling magalit ay nagpapakita ng kahangalan.
30Ang payapang isipan ay nagpapalusog ng katawan, ngunit ang pagkainggit ay tulad ng kanser sa buto.
31Ang nang-aapi ng mahihirap ay hinahamak ang Dios na lumikha sa kanila, ngunit ang nahahabag sa mahihirap ay pinararangalan ang Dios.
32Mapapahamak ang masama dahil sa kanyang masamang gawain, ngunit ang mga matuwid ay iingatan dahil sa kanilang pagkamakadios.14:32 dahil sa kanilang pagkamakadios: Ito ang nasa Septuagint at sa Syriac. Sa Hebreo, sa kanilang kamatayan.
33Ang karunungan ay nasa isip ng taong may pang-unawa, ngunit ang mangmang ay walang14:33 wala: Wala ito sa Hebreo, pero makikita sa Septuagint at sa Syriac. nalalamang kahit ano tungkol sa karunungan.
34Ang matuwid na pamumuhay ng mamamayan ay nagpapaunlad ng kanilang bansa, ngunit kung sila ay magkasala, mapapahiya ang kanilang bansa.
35Sa matalinong lingkod ang hari ay nalulugod, ngunit sa hangal na lingkod siya ay napopoot.
