La rébellion des Israélites
1Alors toute la communauté se souleva, se mit à pousser de grands cris, et le peuple passa toute la nuit à pleurer. 2Tous les Israélites critiquèrent Moïse et Aaron, et toute la communauté leur dit : Si seulement nous étions morts en Egypte – ou du moins dans ce désert ! 3Pourquoi l’Eternel veut-il nous mener dans ce pays-là pour nous y faire massacrer par l’épée, tandis que nos femmes et nos enfants deviendront la proie de nos ennemis ? Ne ferions-nous pas mieux de retourner en Egypte ?
4Et ils se dirent l’un à l’autre : Nommons-nous un chef, et retournons en Egypte.
5Moïse et Aaron tombèrent face contre terre, en présence de toute l’assemblée réunie des Israélites. 6Josué, fils de Noun, et Caleb, fils de Yephounné, qui faisaient partie de ceux qui avaient exploré le pays, déchirèrent leurs vêtements14.6 En signe de deuil ou de colère., 7et dirent à toute la communauté des Israélites : Le pays que nous avons parcouru et exploré est un excellent pays. 8Si l’Eternel nous est favorable, il nous y mènera et il nous donnera ce pays ruisselant de lait et de miel. 9Seulement, ne vous révoltez pas contre l’Eternel et n’ayez pas peur des gens de ce pays, car nous n’en ferons qu’une bouchée : leur ombre14.9 Leur ombre: langage imagé pour évoquer la protection que leurs dieux étaient censés leur apporter (voir Ps 91.1 ; 121.2-6 ; Lm 4.20 ; Lc 1.35). protectrice s’est éloignée d’eux ; tandis que l’Eternel est avec nous. Ne les craignez donc pas !
Le châtiment
10Toute la communauté parlait de les lapider quand la gloire de l’Eternel apparut sur la tente de la Rencontre aux yeux de tous les Israélites.
11L’Eternel dit à Moïse : Combien de temps ce peuple me méprisera-t-il encore ? Quand cessera-t-il de me refuser sa confiance, alors que j’ai produit au milieu d’eux tant de manifestations extraordinaires ? 12Je vais le frapper de la peste pour l’exterminer, puis je formerai, à partir de toi, un peuple plus nombreux et plus puissant que lui !
13Moïse répondit à l’Eternel : Les Egyptiens savent que c’est toi qui as fait sortir ce peuple de chez eux par ta puissance14.13 Pour les v. 13-19, voir Ex 32.11-14., 14et ils l’ont dit aux habitants de ce pays qui ont appris que toi, Eternel, tu es parmi ce peuple à qui toi, Eternel, tu apparais de façon visible, que ta nuée se tient au-dessus d’eux, que tu marches à leur tête dans une colonne de nuée le jour, et dans une colonne de feu la nuit. 15Si tu fais périr ce peuple tout entier, les autres peuples qui ont entendu parler de toi diront : 16« L’Eternel n’était pas capable de faire entrer ce peuple dans le pays qu’il leur avait promis par serment ; il les a massacrés dans le désert. » 17Maintenant, de grâce, que la puissance du Seigneur se manifeste dans toute sa force, selon ce que tu as déclaré en disant : 18« L’Eternel est patient et riche en amour, il pardonne faute et péché, mais il n’acquitte pas le coupable et il fait payer aux fils le péché des pères jusqu’à la troisième, voire la quatrième génération14.18 Voir Ex 20.5-6 ; 34.6-7 ; Dt 5.9-10 ; 7.9-10.. » 19Pardonne, je te prie, la faute de ce peuple, en vertu de ton immense amour, tout comme tu n’as cessé de pardonner à ce peuple depuis qu’il est sorti d’Egypte.
20L’Eternel répondit : Je lui pardonne comme tu l’as demandé. 21Néanmoins, aussi vrai que je suis vivant et que toute la terre sera remplie de la gloire de l’Eternel14.21 Pour les v. 21-23, allusion en Hé 3.18., 22aucun de ces hommes qui ont vu ma gloire et les manifestations extraordinaires que j’ai produites en Egypte et dans le désert, qui ont, déjà dix fois, voulu me forcer la main et qui ne m’ont pas obéi, 23aucun de ces hommes ne verra le pays que j’ai promis par serment à leurs ancêtres ! Aucun de ceux qui m’ont méprisé n’y entrera ! 24Mais mon serviteur Caleb a été animé d’un esprit différent : il m’a obéi sans hésitation jusqu’au bout ; c’est pourquoi je le ferai entrer dans le pays où il s’est déjà rendu, et ses descendants en hériteront14.24 Voir Jos 14.9-12 ; Jg 1.20.. 25Comme les Amalécites et les Cananéens demeurent dans la vallée, dès demain, vous ferez demi-tour et vous retournerez au désert, en direction de la mer des Roseaux.
26L’Eternel poursuivit en disant à Moïse et à Aaron : 27Combien de temps encore vais-je laisser cette communauté rebelle se plaindre contre moi ? Car j’ai bien entendu les plaintes incessantes des Israélites contre moi. 28Dis-leur : « Aussi vrai que je suis vivant, parole de l’Eternel, je vous traiterai selon les plaintes que vous m’avez exprimées : 29vos cadavres tomberont dans ce désert14.29 Voir v. 2 ; Hé 3.17. ! Vous tous qui avez été recensés, vous qui avez donc vingt ans et plus, puisque vous vous êtes plaints contre moi, en aussi grand nombre que vous êtes, 30vous n’entrerez pas dans le pays où j’avais promis par serment de vous installer – excepté Caleb, fils de Yephounné, et Josué, fils de Noun ! 31Mais vos enfants, dont vous avez dit qu’ils deviendraient la proie de l’ennemi, je les y conduirai, et ils connaîtront le pays que vous avez méprisé. 32Quant à vous, vos cadavres tomberont dans le désert14.32 Voir 1 Co 10.5-11 ; Hé 3.14-19 ; Jd 5. 33où vos fils seront nomades pendant quarante ans. Ils supporteront ainsi les conséquences de votre infidélité à mon égard jusqu’à ce que le désert ait englouti tous vos cadavres14.33 Voir Ac 7.36.. 34Vous avez mis quarante jours à reconnaître le pays, eh bien, vous porterez les conséquences de vos fautes durant quarante ans : une année pour chaque jour. Ainsi vous saurez ce qu’il en coûte de m’abandonner14.34 Autre traduction : ce que c’est que de m’avoir contre vous. ! 35Moi, l’Eternel, j’ai parlé ! Oui, c’est ainsi que je traiterai cette communauté rebelle qui s’est liguée contre moi ! Ils disparaîtront dans ce désert ; c’est là qu’ils mourront. »
36Les hommes que Moïse avait envoyés reconnaître le pays et qui, à leur retour, avaient entraîné toute l’assemblée à se plaindre contre lui en décriant le pays, 37ces hommes qui avaient débité de mauvais propos contre le pays moururent frappés d’une mort brutale devant l’Eternel. 38Des hommes qui étaient allés prospecter le pays, seuls Josué, fils de Noun, et Caleb, fils de Yephounné, restèrent en vie.
Nouvelle désobéissance
39Quand Moïse rapporta ces paroles aux Israélites, le peuple se livra à de grandes lamentations. 40Le lendemain, ils se levèrent de bon matin et montèrent vers les hauteurs de la région montagneuse14.40 Dont il a été question en 13.17. en disant : Nous avons péché ; mais à présent nous allons marcher vers le lieu dont l’Eternel a parlé.
41Moïse leur déclara : Pourquoi passez-vous outre à ce qu’a dit l’Eternel ? Vous allez au-devant d’un échec ! 42N’y allez pas, car l’Eternel n’est pas au milieu de vous, n’allez donc pas vous faire battre par vos ennemis ! 43Car vous trouverez les Amalécites et les Cananéens sur votre chemin, et vous vous ferez massacrer. Comme vous vous êtes détournés de l’Eternel, il ne sera pas avec vous.
44Dans leur présomption, ils montèrent quand même vers les hauteurs de la région montagneuse ; mais ni le coffre de l’alliance de l’Eternel ni Moïse ne quittèrent le camp. 45Les Amalécites et les Cananéens qui demeuraient sur les montagnes descendirent, les battirent et les écrasèrent en les poursuivant jusqu’à Horma14.45 Ville inconnue de nos jours que l’on situe à l’est de Beer-Sheva. Le récit continuera au chap. 20..
ประชาชนกบฏ
1ในคืนนั้นประชาชนทั้งปวงส่งเสียงร้องไห้กันดังระงม 2ชุมนุมประชากรทั้งหมดบ่นกับโมเสสและอาโรนว่า “เราน่าจะตายตั้งแต่ยังอยู่ที่อียิปต์! หรือไม่ก็ตายในถิ่นกันดารนี้! 3ทำไมองค์พระผู้เป็นเจ้าจึงพาเรามายังดินแดนนี้ เพียงเพื่อให้ตายด้วยคมดาบ? ลูกเมียของเราจะต้องตกเป็นเชลย เราออกจากที่นี่กลับไปอียิปต์ไม่ดีกว่าหรือ?” 4แล้วเขาพูดต่อๆ กันว่า “พวกเราควรจะเลือกผู้นำสักคนและกลับไปอียิปต์กัน”
5โมเสสและอาโรนจึงหมอบกราบซบหน้าลงกับพื้นต่อหน้าชุมชนอิสราเอลทั้งปวงที่นั่น 6โยชูวาบุตรนูนและคาเลบบุตรเยฟุนเนห์ซึ่งออกไปสำรวจดินแดนด้วยจึงฉีกเสื้อผ้าของตน 7และกล่าวแก่ชุมนุมประชากรอิสราเอลทั้งปวงว่า “ดินแดนที่เราเข้าไปสำรวจนั้นดีเยี่ยมจริงๆ 8หากองค์พระผู้เป็นเจ้าโปรดปรานพวกเรา พระองค์จะทรงนำเราเข้าไปในดินแดนที่อุดมด้วยน้ำนมและน้ำผึ้ง และจะยกดินแดนนั้นให้แก่เรา 9ขอเพียงแต่เราอย่ากบฏต่อองค์พระผู้เป็นเจ้าเลย ไม่ต้องกลัวผู้คนในดินแดนนั้น เพราะเราจะกลืนกินพวกเขา สิ่งที่พิทักษ์รักษาเขาก็สูญสิ้นไปแล้ว แต่องค์พระผู้เป็นเจ้าสถิตกับเรา อย่ากลัวพวกเขาเลย”
10แต่ชุมนุมประชากรทั้งปวงคบคิดกันจะเอาก้อนหินขว้างเขาทั้งสอง ขณะนั้นพระเกียรติสิริขององค์พระผู้เป็นเจ้ามาปรากฏที่เต็นท์นัดพบต่อหน้าชนอิสราเอลทั้งปวง 11องค์พระผู้เป็นเจ้าตรัสกับโมเสสว่า “ประชากรเหล่านี้จะสบประมาทเราไปนานเท่าใด? พวกเขาจะไม่ยอมเชื่อถือเราอีกนานเท่าใด? ทั้งๆ ที่เราได้ทำการอัศจรรย์นานัปการในหมู่พวกเขา 12เราจะใช้ภัยพิบัติมาทำลายพวกนั้น แต่เราจะทำให้เจ้าเป็นชนชาติที่ยิ่งใหญ่และแข็งแกร่งกว่าพวกเขา”
13โมเสสกราบทูลองค์พระผู้เป็นเจ้าว่า “ชาวอียิปต์จะได้ยินเรื่องนี้! เรื่องที่พระองค์ทรงนำประชากรเหล่านี้ออกมาจากหมู่พวกเขาโดยฤทธิ์อำนาจของพระองค์ 14และเขาจะเล่าเรื่องนี้ให้ผู้คนแถบนี้ฟัง ข้าแต่องค์พระผู้เป็นเจ้าพวกเขาได้ยินแล้วว่าพระองค์สถิตอยู่กับประชากรเหล่านี้ ข้าแต่องค์พระผู้เป็นเจ้าพวกเขาได้เห็นพระพักตร์ของพระองค์ และทราบว่าเมฆของพระองค์อยู่เหนือพวกเขา พระองค์ทรงนำหน้าพวกเขาไปด้วยเสาเมฆในเวลากลางวันและเสาเพลิงในเวลากลางคืน 15หากพระองค์ทรงประหารประชากรทั้งหมดในคราวเดียวกัน ประชาชาติทั้งหลายที่ได้ยินเรื่องนี้จะพูดกันว่า 16‘องค์พระผู้เป็นเจ้าไม่สามารถนำคนเหล่านี้ไปยังดินแดนที่ทรงสัญญา โดยคำปฏิญาณว่าจะมอบให้ จึงทรงประหารเขาในถิ่นกันดาร’
17“บัดนี้ขอองค์พระผู้เป็นเจ้าทรงสำแดงอานุภาพดังที่ได้ทรงประกาศไว้ว่า 18‘องค์พระผู้เป็นเจ้าทรงกริ้วช้า บริบูรณ์ด้วยความรักมั่นคง ทรงอภัยบาปและการกบฏ แต่พระองค์จะไม่ทรงละเว้นโทษผู้ที่ทำผิด พระองค์จะทรงลงโทษลูกหลานของเขาเพราะบาปของบรรพบุรุษถึงสามสี่ชั่วอายุคน’ 19โดยเห็นแก่ความรักอันยิ่งใหญ่ของพระองค์ ขอทรงอภัยโทษบาปของประชากรเหล่านี้ดังที่ได้ทรงอภัยให้เสมอมาตั้งแต่ข้าพระองค์ทั้งหลายออกจากอียิปต์มาจวบจนบัดนี้”
20องค์พระผู้เป็นเจ้าตรัสตอบว่า “เราได้อภัยโทษให้พวกเขาตามที่เจ้าขอร้องแล้ว 21แต่เรามีชีวิตอยู่แน่ฉันใด ทั่วพิภพโลกจะเต็มไปด้วยเกียรติสิริขององค์พระผู้เป็นเจ้าฉันนั้น 22ทุกคนที่ได้เห็นเกียรติสิริของเราและเห็นหมายสำคัญที่เราได้ทำทั้งในอียิปต์และในถิ่นกันดารแล้วยังไม่ยอมเชื่อฟังเรา แต่ลองดีกับเรานับสิบครั้ง 23ในบรรดาคนเหล่านี้จะไม่มีสักคนเดียวที่จะได้เห็นดินแดนที่เราสัญญาโดยปฏิญาณว่าจะยกให้บรรพบุรุษของเขา จะไม่มีใครที่ดูหมิ่นเรา แล้วจะได้เห็นดินแดนนี้ 24ส่วนคาเลบผู้รับใช้ของเรามีจิตใจแตกต่างออกไป และติดตามเราอย่างสุดใจ เราจะพาเขาเข้าไปยังดินแดนที่เขาได้สำรวจมา และวงศ์วานของเขาจะได้ครอบครองดินแดนนั้น 25เนื่องจากชาวอามาเลข และชาวคานาอันอาศัยอยู่ในหุบเขา พรุ่งนี้เจ้าจะต้องออกเดินทางกลับไปยังถิ่นกันดาร ตามทางถึงทะเลแดง”
26องค์พระผู้เป็นเจ้าตรัสกับโมเสสและอาโรนว่า 27“ชุมชนที่ชั่วร้ายเหล่านี้จะบ่นว่าเราอีกนานเท่าใด? เราได้ยินคำพร่ำบ่นของคนอิสราเอลเหล่านี้แล้ว 28ดังนั้นจงบอกพวกเขาว่า ‘องค์พระผู้เป็นเจ้าประกาศดังนี้ว่า เรามีชีวิตอยู่แน่ฉันใด เราจะทำกับเจ้าอย่างที่เจ้าได้พูดไว้ฉันนั้น 29คือพวกเจ้าจะล้มตายในถิ่นกันดารนี้ คือพวกเจ้าทุกคนที่มีอายุยี่สิบปีขึ้นไปตามที่ได้ขึ้นทะเบียนไว้ และได้บ่นว่าเรา 30จะไม่มีสักคนได้เข้าดินแดนที่เราสัญญาว่าจะยกให้เป็นที่อยู่อาศัยของเจ้า ยกเว้นคาเลบบุตรเยฟุนเนห์กับโยชูวาบุตรนูน 31ส่วนลูกหลานที่เจ้าทั้งหลายพูดว่าจะตกเป็นเชลยนั้น เราจะพาเข้าไปชื่นชมดินแดนที่พวกเจ้ามองข้าม 32ส่วนพวกเจ้าจะล้มตายในถิ่นกันดารนี้ 33ลูกหลานของเจ้าจะเลี้ยงแกะอยู่ที่นี่เป็นเวลาสี่สิบปี รับความทุกข์ยากเพราะเหตุที่พวกเจ้าไม่ซื่อสัตย์ต่อเรา จวบจนคนสุดท้ายในพวกเจ้าล้มตายลงในถิ่นกันดาร 34เจ้าจะรับโทษบาปของตนและรู้ว่าการที่เจ้าทำให้เราต่อสู้กับเจ้านั้นเป็นเช่นไรเป็นเวลาสี่สิบปี หนึ่งปีแทนหนึ่งวันของสี่สิบวันแห่งการสำรวจดินแดน’ 35เราผู้เป็นพระยาห์เวห์ได้ลั่นวาจาแล้ว และเราจะทำแก่ชุมชนชั่วร้ายทั้งหมด ซึ่งรวมหัวกันต่อต้านเราตามนี้อย่างแน่นอน พวกเขาจะพบจุดจบในถิ่นกันดารนี้ จะตายที่นี่”
36ดังนั้นบรรดาผู้ที่โมเสสใช้ไปสำรวจดินแดนและกลับมารายงานในแง่ร้ายเกี่ยวกับดินแดนนั้น ซึ่งทำให้เหล่าประชากรบ่นว่าโมเสส 37คนเหล่านั้นซึ่งกระจายข่าวในแง่ร้ายเกี่ยวกับดินแดนนั้นก็ล้มตายลงด้วยโรคภัยต่อหน้าองค์พระผู้เป็นเจ้า 38ในบรรดาคนที่ไปสำรวจ มีเพียงโยชูวาบุตรนูนกับคาเลบบุตรเยฟุนเนห์เท่านั้นที่รอดชีวิตอยู่
39เมื่อโมเสสแจ้งเรื่องนี้แก่ปวงชนอิสราเอล พวกเขาพากันร่ำไห้ด้วยความเศร้าเสียใจแสนสาหัส 40เช้าตรู่วันรุ่งขึ้นพวกเขามุ่งหน้าขึ้นไปยังแถบเทือกเขาสูง และกล่าวว่า “เราทำบาปไปแล้ว เราจะขึ้นไปยังดินแดนที่องค์พระผู้เป็นเจ้าทรงสัญญาไว้”
41แต่โมเสสกล่าวว่า “ทำไมพวกท่านจึงฝ่าฝืนพระบัญชาขององค์พระผู้เป็นเจ้า? งานนี้จะไม่สำเร็จ! 42อย่าขึ้นไปเลยเพราะองค์พระผู้เป็นเจ้าไม่ได้สถิตกับท่าน ท่านจะพ่ายแพ้ศัตรู 43เพราะชาวอามาเลขกับชาวคานาอันจะประจันหน้ากับพวกท่านที่นั่น เพราะพวกท่านได้หันหนีจากองค์พระผู้เป็นเจ้าพระองค์จะไม่สถิตกับท่าน ท่านจะล้มตายด้วยคมดาบ”
44อย่างไรก็ตามพวกเขาดันทุรังบุกขึ้นไปยังดินแดนเทือกเขา ทั้งๆ ที่โมเสสหรือหีบพันธสัญญาขององค์พระผู้เป็นเจ้าไม่ได้เคลื่อนไปจากค่ายพัก 45แล้วชาวอามาเลขกับชาวคานาอันซึ่งอาศัยอยู่ในแถบเทือกเขานั้น ก็ยกกำลังมาโจมตีพวกเขาและไล่ต้อนพวกเขาไปถึงโฮรมาห์
