Ang Paghukom sa Dios
1Unya, makaingon ka nga angay silang silotan sa Dios kay hilabihan kadaotan ang ilang gibuhat. Apan ikaw nga nagaingon niana nagahukom usab sa imong kaugalingon, kay gipakadaotan mo sila apan mao usab ang imong gibuhat. 2Nasayran nato nga matarong ang paghukom sa Dios sa mga tawo nga naghimo ug daotan. 3-4Apan kinsa ka ba nga mohukom sa uban tungod sa ilang binuhatan nga mao man usab ang imong gibuhat? Tingali naghuna-huna ka nga tungod kay ang Dios maayo, mainantuson, ug mapailubon, makalikay ka sa iyang paghukom. Wala ka ba masayod nga ang kaayo sa Dios nagahatag ug kahigayonan nga maghinulsol ka? 5Apan tungod kay gahi kag ulo ug dili ka maghinulsol, gidugangan mo ang imong silot sa pag-abot sa adlaw nga ang Dios maghukom. Nianang adlawa makita sa tanan nga matarong ang iyang paghukom. 6Kay ang Dios magbalos sa tagsa-tagsa sumala sa iyang mga binuhatan.2:6 Tan-awa usab ang Salmo 62:12; Pan. 24:12. 7Adunay mga tawo nga nagapadayon sa pagbuhat ug maayo tungod kay gitinguha nila nga daygon sila sa Dios, pasidunggan, ug hatagan ug kinabuhi nga walay kamatayon. Kana nga mga tawo hatagan gayod ug kinabuhi nga walay kataposan. 8Apan may mga tawo usab nga kaugalingon lang nila ang ilang gihunahuna ug nagasalikway sa kamatuoran ug nagasunod sa daotan. Matagamtaman niining mga tawhana ang kapungot ug kasuko sa Dios. 9Kay ang tanang mga tawo nga nagabuhat ug daotan mag-antos gayod, una ang mga Judio ug sunod ang mga dili Judio. 10Apan ang mga tawo nga nagabuhat ug maayo, daygon ug pasidunggan sa Dios, ug mamaayo ang ilang kahimtang, una ang mga Judio ug sunod ang mga dili Judio. 11Kay ang Dios walay pinalabi.
12Ang mga tawo nga nagabuhat ug sala malaglag, bisan wala sila masayod mahitungod sa Kasugoan ni Moises. Ang mga tawo nga nakahibalo sa Kasugoan ni Moises apan nagapadayon sa pagbuhat ug sala, hukman usab sa Dios, apan ang Kasugoan gayod ang iyang basihan sa paghukom kanila. 13Kay ang gipakamatarong sa Dios mao ang nagatuman sa Kasugoan ug dili ang nagapaminaw lamang. 14Ang mga dili Judio wala masayod sa Kasugoan ni Moises. Apan kon gibuhat nila ang nahisulat diha sa Kasugoan, nagapamatuod lang nga bisan wala sila masayod sa Kasugoan, nasayran nila kon unsa ang husto nga buhaton. 15Ang ilang gibuhat nga maayo nagapakita nga ang gitudlo sa Kasugoan anaa sa ilang kasing-kasing. Kay ang ilang konsensya apil ang ilang mga panaghisgotay nagapamatuod kon husto o dili ang ilang gibuhat. 16Ug sumala sa Maayong Balita nga akong gitudlo, kana ipahinumdom kanila ni Jesu-Cristo sa adlaw nga siya pahukmon sa Dios sa tanang mga tawo. Hukman niya ang tanang mga tinago diha sa ilang kinabuhi.
Ang mga Judio ug ang Kasugoan
17Kamo nga nagaingon nga kamo mga Judio, nagasalig kamo sa Kasugoan ug nagapasigarbo pa nga haduol kamo sa Dios. 18Nasayran ninyo kon unsa ang kabubut-on sa Dios ug kon unsa ang labing maayo nga buhaton, tungod kay natun-an ninyo kini diha sa Kasugoan. 19Nagasalig kamo nga makatudlo kamo sa mga buta sa kamatuoran ug makahatag ug kahayag ngadto sa mga nangitngitan ang hunahuna. 20Nagasalig usab kamo nga magtutudlo kamo sa mga tawo nga luya ug salabotan ug sa mga tawo nga bata pa sa kahibalo mahitungod sa Dios. Mao kana ang inyong hunahuna tungod kay nagdahom kamo nga nasayran ninyo ang hingpit nga kaalam ug kamatuoran pinaagi sa Kasugoan. 21Nagatudlo kamo sa uban, apan wala ninyo tudloi ang inyong kaugalingon. Nagatudlo kamo nga dili mangawat, apan nangawat kamo. 22Nagatudlo kamo nga dili manapaw, apan maoy inyong gibuhat. Nalaw-ayan gayod kamo sa mga rebulto nga ginasimba sa mga dili Judio, apan nangawat kamo diha sa ilang mga simbahan. 23Nagapasigarbo kamo nga anaa kaninyo ang Kasugoan sa Dios, apan ginapakaulawan ninyo ang Dios tungod sa inyong paglapas sa Kasugoan. 24Ang Kasulatan nagaingon, “Tungod kaninyo nga mga Judio, gipasipalahan sa mga dili Judio ang Dios.”2:24 Tan-awa usab ang Isa. 52:5.
25Nagasalig kamo nga kamo pinili sa Dios tungod sa inyong pagkatinuli. Ang pagkatinuli may kapuslanan lang kon tumanon ninyo ang Kasugoan. Apan kon wala ninyo kini tumana sama lang kamo sa mga dili Judio nga dili tinuli. 26Ug mao usab sa mga dili tinuli: kon sila nagatuman sa Kasugoan, giila usab sila sa Dios nga mga tinuli. 27Busa kamong mga Judio ipakadaotan sa mga dili Judio tungod kay ginalapas ninyo ang Kasugoan, bisan anaa kaninyo kining sinulat nga Kasugoan ug bisan tinuli kamo. Sila nagatuman sa Kasugoan bisag dili sila tinuli. 28Hinuon kinsa ba gayod ang tinuod nga Judio ug tinuod nga tinuli? Dili ang tawo kansang mga ginikanan Judio ug kansang pagkatinuli lawasnon lang. 29Ang tinuod nga Judio mao ang tawo nga nagabag-o sa iyang kinabuhi pinaagi sa tabang sa Espiritu Santo ug dili tungod kay natuli siya sumala sa Kasugoan. Ang tawo nga sama niana gidayeg sa Dios bisan wala siya dayga sa mga tawo.
Ang Hatol ng Dios
1Ngayon, masasabi mong dapat lang hatulan ang mga taong ito dahil sa kanilang kasamaan. Pero maging ikaw na humahatol ay walang maidadahilan. Sapagkat sa iyong paghatol sa iba ay hinahatulan mo rin ang iyong sarili, dahil ginagawa mo rin ang mga bagay na iyon. 2Alam nating makatarungan ang hatol ng Dios sa mga taong gumagawa ng kasamaan. 3-4Pero sino ka para humatol sa iba kung ikaw mismo ay gumagawa rin ng mga iyon? Ang akala mo baʼy makakaligtas ka sa hatol ng Dios dahil alam mong siyaʼy mabuti, matiyaga at mapagtimpi? Dapat mong malaman na ang Dios ay mabuti sa iyo dahil binibigyan ka niya ng pagkakataong magsisi sa mga kasalanan mo. 5Pero dahil sa matigas ang ulo mo at ayaw mong magsisi, pinabibigat mo ang parusa ng Dios sa iyo sa araw na ihahayag niya ang kanyang poot at makatarungang paghatol. 6Sapagkat ibibigay ng Dios sa bawat isa ang nararapat ayon sa kanyang mga gawa.2:6 Salmo 62:12; Kaw. 24:12. 7Bibigyan niya ng buhay na walang hanggan ang mga taong nagpapatuloy sa paggawa ng mabuti, na ang hangad ay makamtan ang karangalan, papuri mula sa Dios, at buhay na walang kamatayan. 8Sa iba naman na walang iniisip kundi ang sarili at ayaw sumunod sa katotohanan kundi sa kasamaan, ibubuhos sa kanila ng Dios ang kanyang matinding galit. 9Lahat ng taong gumagawa ng masama ay parurusahan ng Dios, ang mga Judio muna bago ang mga hindi Judio. 10Ngunit bibigyan ng Dios ng papuri, karangalan at kapayapaan ang lahat ng gumagawa ng kabutihan, una ang mga Judio bago ang mga hindi Judio. 11Sapagkat pantay-pantay ang pagtingin ng Dios sa lahat ng tao.
12Ang mga taong nagkakasala na walang alam sa Kautusan ni Moises ay mapapahamak,2:12 mapapahamak: sa Ingles, will perish. at ang kaparusahan nila ay hindi ibabatay sa Kautusan. Ang mga nakakaalam naman ng Kautusan ni Moises, pero patuloy na gumagawa ng kasamaan ay parurusahan na batay sa Kautusan. 13Sapagkat hindi ang nakikinig sa Kautusan ang itinuturing ng Dios na matuwid kundi ang tumutupad nito. 14Ang mga hindi Judio ay walang kaalaman tungkol sa Kautusan ni Moises. Pero kung gumagawa sila nang naaayon sa sinasabi ng Kautusan, ipinapakita nila na kahit wala silang alam tungkol dito ay alam nila ang nararapat gawin. 15Ang mabubuting gawa nila ay nagpapakita na ang iniuutos ng Kautusan ay nakaukit sa kanilang puso. Pinatutunayan ito ng kanilang konsensya, dahil kung minsaʼy inuusig sila nito at kung minsan namaʼy ipinagtatanggol. 16At ayon sa Magandang Balita na itinuturo ko, ang konsensya ay pagbabatayan din sa araw na hahatulan ng Dios, sa pamamagitan ni Jesu-Cristo, ang lahat ng lihim ng mga tao.
Ang mga Judio at ang Kautusan
17Sinasabi ninyo na mga Judio kayo, nagtitiwala kayo sa Kautusan at ipinagmamalaki ang inyong kaugnayan sa Dios. 18Alam ninyo kung ano ang kalooban ng Dios at alam din ninyo kung ano ang dapat gawin, dahil itinuro ito sa inyo sa Kautusan. 19Ipinapalagay ninyong tagaakay kayo ng mga bulag sa katotohanan, ilaw sa mga taong nasa kadiliman, 20at tagapagturo sa mga kulang ng pang-unawa at mga bata pa sa mga bagay tungkol sa Dios. Ganito nga ang palagay ninyo sa inyong sarili, dahil naniniwala kayo na sa pamamagitan ng Kautusan ay nakamit na ninyo ang lahat ng kaalaman at katotohanan. 21Tinuturuan ninyo ang iba, pero bakit hindi ninyo maturuan ang inyong sarili? Nangangaral kayong huwag magnakaw, pero kayo mismoʼy nagnanakaw. 22Sinasabi ninyong huwag mangalunya, pero kayo mismo ay nangangalunya. Kinasusuklaman ninyo ang mga dios-diosang sinasamba ng mga hindi Judio, pero ninanakawan naman ninyo ang kanilang mga templo. 23Nagmamalaki kayo na nasa inyo ang Kautusan ng Dios, pero ginagawa ninyong kahiya-hiya ang Dios dahil sa paglabag ninyo sa Kautusan. 24Sinasabi sa Kasulatan, “Dahil sa inyo, nilalapastangan ng mga hindi Judio ang pangalan ng Dios.”2:24 Isa. 52:5.
25Nagtitiwala kayo na kayo ang mga taong pinili ng Dios dahil kayoʼy tuli. May halaga lang ang pagiging tuli kung sinusunod ninyo ang Kautusan. Pero kung nilalabag naman ninyo ang Kautusan, para na rin kayong mga hindi tuli. 26At kung sinusunod naman ng isang hindi tuli ang Kautusan, ituturing siya ng Dios na para na ring tuli. 27Kahit na kayo ay mga Judio at tuli, papatunayan ng mga hindi Judio na dapat kayong parusahan. Sapagkat kahit na hindi sila tuli at wala sa kanila ang Kautusan, sinusunod naman nila ito, samantalang kayong mga may hawak ng Kautusan ay lumalabag dito. 28Ang pagka-Judio ng isang tao ay hindi dahil sa Judio ang kanyang mga magulang at tuli siya sa laman. 29Ang tunay na Judio ay ang taong nabago2:29 nabago: sa literal, natuli. ang puso sa pamamagitan ng Espiritu, at hindi dahil tuli siya ayon sa Kautusan. Ang ganyang tao ay pinupuri ng Dios kahit hindi pinupuri ng tao.
