1Ayaw pagpanghambog kon unsay imong buhaton ugma, kay wala ka makahibalo kon unsay mahitabo ugma.
2Ayaw dayega ang imong kaugalingon; pasagdi nga ang uban maoy modayeg kanimo.
3Bug-at ang bato ug ang balas, apan mas bug-at ang imong bation kon palaguton ka sa tawong buang-buang.
4Makuyaw ang tawo nga anaa sa kasuko, apan mas makuyaw ang tawo nga nagaselos.
5Mas maayo pa nga badlongon mo ang usa ka tawo kaysa moingon ka nga ginahigugma mo siya apan wala mo lang tagda.
6Ang sakit nga pagbadlong sa usa ka higala may maayong katuyoan, apan ang halok sa kaaway dili kasaligan.
7Kon ang usa ka tawo busog na, bisan ang dugos morag walay lami kaniya; apan kon gutom siya, bisan ang pait nga pagkaon tam-is alang kaniya.
8Ang tawo nga milayas sa iyang panimalay nahisama sa langgam nga mibiya sa iyang salag.
9Ang pahumot ug ang insenso makapalipay sa tawo, ingon man ang sinsero nga tambag gikan sa usa ka higala.
10Ayaw kalimti ang imong higala, o ang higala sa imong amahan. Ug kon anaa ka sa kalisod, ayaw na pangayog tabang sa imong igsoon27:10 igsoon: o, paryente. nga atua sa layo. Ang suod nga isigka-ingon mas maayo pa kaysa igsoon nga atua sa layo.
11Anak, pagmaalamon kay ikalipay ko kana, ug aron may ikatubag ako sa mga hinawayon.
12Ang maalamon molikay sa nagsingabot nga katalagman, apan ang walay kaalam dili molikay, busa nagaantos siya.
13Kon mosaad ang usa ka tawo nga siyay mobayad kanimo sa utang sa tawo nga dili niya kaila,27:13 Tan-awa usab ang 20:16. siguroha nga makakuha ka gikan kaniya ug garantiya, aron masiguro mo nga mobayad siya.
14Kon isinggit mo ang imong bendisyon ngadto sa imong silingan sa sayong kabuntagon, isipon niya kini nga usa ka pagpanghimaraot.
15Ang asawa nga kanunayng makig-away sa iyang bana makalagot sama sa atop nga magtulo kon mag-ulan. 16Dili mo siya mapahilom, sama sa hangin nga dili mo mapugngan o sa lana nga dili mo makuptan.
17Maingon nga ang puthaw mopahait sa puthaw, ang tawo makakat-on usab sa iyang isigka-tawo.
18Kon atimanon mo ang kahoy nga igos, makakaon ka sa iyang bunga. Sama nga kon atimanon mo ang imong agalon, pasidunggan ka niya.
19Maingon nga makita mo ang imong hitsura diha sa tubig, ang sulod sa imong kasingkasing magpadayag usab sa imong pagkatawo.
20Walay katagbawan ang kamatayon; mao usab ang pangandoy sa tawo.
21Maingon nga mapamatud-an ang kalunsay sa bulawan ug sa pilak pinaagi sa kalayo, ang atong pagkatawo mapamatud-an usab basi sa pagdayeg sa ubang tawo.
22Bisan unsaon mo pagsilot ang tawong buang-buang, dili mo gayod mapaundang ang iyang pagkabuang.
23Bantayi ug atimana pag-ayo ang imong kahayopan, 24kay ang bahandi ug dungog dili molungtad. 25Kumpaya ang mga sagbot; ug samtang nagatubo pa kini pag-usab, kumpaya usab ang mga sagbot sa kabungtoran aron may makaon pirme ang imong kahayopan. 26Makahimo kag mga bisti gikan sa balhibo sa mga karnero, ug mahimo mong ibaligya ang uban mong mga kanding aron makapalit ka ug yuta. 27Makakuha ka usab ug daghang gatas gikan sa imong mga kanding alang sa imong pamilya ug apil pa ang imong mga sulugoong babaye.
1Boast not thyself of to morrow; for thou knowest not what a day may bring forth.27.1 to…: Heb. to morrow day 2Let another man praise thee, and not thine own mouth; a stranger, and not thine own lips.
3A stone is heavy, and the sand weighty; but a fool’s wrath is heavier than them both.27.3 heavy: Heb. heaviness 4Wrath is cruel, and anger is outrageous; but who is able to stand before envy?27.4 Wrath…: Heb. Wrath is cruelty, and anger an overflowing27.4 envy: or, jealousy?
5Open rebuke is better than secret love. 6Faithful are the wounds of a friend; but the kisses of an enemy are deceitful.27.6 deceitful: or, earnest, or, frequent 7The full soul loatheth an honeycomb; but to the hungry soul every bitter thing is sweet.27.7 loatheth: Heb. treadeth under foot 8As a bird that wandereth from her nest, so is a man that wandereth from his place.
9Ointment and perfume rejoice the heart: so doth the sweetness of a man’s friend by hearty counsel.27.9 by…: Heb. from the counsel of the soul 10Thine own friend, and thy father’s friend, forsake not; neither go into thy brother’s house in the day of thy calamity: for better is a neighbour that is near than a brother far off. 11My son, be wise, and make my heart glad, that I may answer him that reproacheth me. 12A prudent man foreseeth the evil, and hideth himself; but the simple pass on, and are punished. 13Take his garment that is surety for a stranger, and take a pledge of him for a strange woman. 14He that blesseth his friend with a loud voice, rising early in the morning, it shall be counted a curse to him.
15A continual dropping in a very rainy day and a contentious woman are alike. 16Whosoever hideth her hideth the wind, and the ointment of his right hand, which bewrayeth itself. 17Iron sharpeneth iron; so a man sharpeneth the countenance of his friend. 18Whoso keepeth the fig tree shall eat the fruit thereof: so he that waiteth on his master shall be honoured. 19As in water face answereth to face, so the heart of man to man. 20Hell and destruction are never full; so the eyes of man are never satisfied.27.20 never: Heb. not 21As the fining pot for silver, and the furnace for gold; so is a man to his praise. 22Though thou shouldest bray a fool in a mortar among wheat with a pestle, yet will not his foolishness depart from him.
23Be thou diligent to know the state of thy flocks, and look well to thy herds.27.23 look…: Heb. set thy heart 24For riches are not for ever: and doth the crown endure to every generation?27.24 riches: Heb. strength27.24 to…: Heb. to generation and generation? 25The hay appeareth, and the tender grass sheweth itself, and herbs of the mountains are gathered. 26The lambs are for thy clothing, and the goats are the price of the field. 27And thou shalt have goats’ milk enough for thy food, for the food of thy household, and for the maintenance for thy maidens.27.27 maintenance: Heb. life
