1Maingon nga dili angay nga mag-snow kon ting-init o mag-ulan kon ting-ani, dili usab angay nga dayegon ang usa ka tawong buang-buang.
2Ang tunglo dili modulot kanimo kon wala kay sala. Sama kini sa nagalupad nga langgam nga molabay lang ug dili motugpa.
3Kinahanglang witkan ang kabayo ug busalan ang asno aron mosunod. Mao usab ang buang-buang, kinahanglang silotan aron motuman.
4Ayawg tugbangi ang mga binuang sa usa ka tawong buang-buang, kay basig mapareho ka usab kaniya. 5Apan usahay maayo usab kon tubagon mo siya, aron mahibaloan niya nga dili siya maalamon sama sa iyang gituohan.
6Kon ang buang-buang maoy imong sugoon sa pagdalag mensahe, sama rag giputol mo ang imong mga tiil; nangita ka lag kasakit.
7Walay pulos ang panultihon nga ginasulti sa mga buang-buang, sama kini sa tiil sa usa ka tawong bakol.
8Tinonto kon ihigot mo sa tirador ang bato nga imong ibala; mao usab kon pasidunggan mo ang buang-buang.
9Ang panultihon nga ginasulti sa mga buang-buang makapasakit sama sa tunokon nga kahoy nga giwara-wara sa hubog.
10Ang tawo nga mohatag ug trabaho sa usa ka buang-buang o ni bisan kinsa lang nga molabay, sama sa usa ka mamamana nga nagpataka lag pamana.
11Maingon nga kan-on pagbalik sa iro ang iyang suka, utrohon ra gihapon sa buang-buang ang iyang kabuang.
12May paglaom pa alang sa tawong buang-buang kaysa tawong naghunahuna nga kunohay maalamon siya.
13Ang tawong tapolan dili mogawas sa balay kay kuno may liyon sa gawas.
14Ang tawong tapolan magbalibali lag higda diha sa iyang katre sama sa pultahan nga magliso-liso diha sa iyang bisagra.
15May mga tawo nga labihan kaayo katapolan nga bisan lag mokaon tapolan pa.
16Nagtuo ang tawong tapolan nga mas maalamon pa siya kaysa pito ka tawong maayong mangatarungan.
17Makuyaw ang pag-apil-apil sa away sa uban; sama kini kakuyaw sa pagbira sa dalunggan sa usa ka iro.
18-19Ang tawong mangilad sa iyang isigka-tawo, ug unya moingon siya nga nagsiniaw ra siya, sama siya sa usa ka katok nga nagatira ug makamatay nga nagadilaab nga pana.
20Maingon nga mapalong ang kalayo kon wala nay sugnod, maundang usab ang away kon wala nay tabi-tabi.
21Maingon nga ang uling makapabaga, ug ang sugnod mopadilaab sa kalayo, ang tawong palaaway makapasugod usab ug kasamok.
22Ang tabi-tabi daw sama sa pagkaon nga lami usapon ug tunlon.
23Kon ang maanindot mong mga pulong may nagpahiping daotan, nahisama ka sa kolon nga gihaklapan lang ug plata.26:23 gihaklapan… plata: o, gisilakan.
24Ang kaaway magpakaaron-ingnon nga maayo, apan sa iyang kasingkasing anaa ang pagpanglimbong. 25Bisan ug maayo siyang manulti, ayaw pagtuo kaniya, kay puno sa kadaotan ang iyang hunahuna. 26Magpakaaron-ingnon siya aron matabonan ang iyang kasuko, apan ang iyang pagkadaotan mabutyag ra gihapon sa kadaghanan.
27Kon magkalot ka ug bangag aron mahulog ang uban, maunay ka niini. Kon magpaligid ka ug bato aron maligiran ang uban, ikaw ang maligiran niini.
28Ang tawong bakakon nasilag sa mga tawo nga iyang gibiktima, ug ang tawong ulog-ulogan magdalag kadaot.
1Ngati chisanu choti mbee nthawi yachilimwe kapena mvula nthawi yokolola,
ndi momwe zilili ndi ulemu wowulandira chitsiru.
2Ngati timba wokhalira kuwuluka kapena namzeze wokhalira kuzungulirazungulira,
ndi mmenenso limachitira temberero lopanda chifukwa, silichitika.
3Mkwapulo ndi wokwapulira kavalo, chitsulo ndi cha mʼkamwa mwa bulu,
choncho ndodo ndi yoyenera ku msana wa chitsiru.
4Usayankhe chitsiru monga mwa uchitsiru wake,
kuopa kuti ungadzakhale ngati chitsirucho.
5Koma nthawi zina umuyankhe monga mwa uchitsiru wake,
kuopa kuti angamadziyese yekha wanzeru.
6Kutuma chitsiru kuti akapereke uthenga
kuli ngati kudzidula mapazi ndipo kumakuyitanira mavuto.
7Monga miyendo ya munthu wolumala imene ilibe mphamvu
ndi mmene ulili mwambi mʼkamwa mwa chitsiru.
8Kupereka ulemu kwa chitsiru
zili ngati kukulunga mwala mʼlegeni.
9Monga umachitira mtengo waminga wobaya mʼdzanja la chidakwa
ndi mmene ulili mwambi mʼkamwa mwa chitsiru.
10Munthu amene amalemba ntchito chitsiru chongoyendayenda,
ali ngati woponya mivi amene angolasa anthu chilaselase.
11Chitsiru chimene chimabwerezabwereza uchitsiru wake
chili ngati galu amene amabwerera ku masanzi ake.
12Munthu wa uchitsiru aliko bwino popeza pali chiyembekezo
kuposana ndi munthu amene amadziyesa yekha kuti ndi wanzeru.
13Munthu waulesi amati, “Mu msewu muli mkango,
mkango woopsa ukuyendayenda mʼmisewu!”
14Monga chitseko chimapita uku ndi uku pa zolumikizira zake,
momwemonso munthu waulesi amangotembenukatembenuka pa bedi lake.
15Munthu waulesi akapisa dzanja lake mu mʼbale;
zimamutopetsa kuti alifikitse pakamwa pake.
16Munthu waulesi amadziyesa yekha wanzeru
kuposa anthu asanu ndi awiri amene amayankha mochenjera.
17Munthu wongolowera mikangano imene si yake
ali ngati munthu wogwira makutu a galu wongodziyendera.
18Monga munthu wamisala amene
akuponya sakali zamoto kapena mivi yoopsa,
19ndi momwe alili munthu wonamiza mnzake,
amene amati, “Ndimangoseka chabe!”
20Pakasowa nkhuni, moto umazima;
chomwechonso pakasowa anthu amiseche mkangano umatha.
21Monga alili makala pa moto wonyeka kapena mmene zimachitira nkhuni pa moto,
ndi mmene alili munthu wolongolola poyambitsa mikangano.
22Mawu a munthu wamiseche ali ngati chakudya chokoma;
chimene chimatsikira mʼmimba mwa munthu.
23Monga mmene chiziro chimakutira chiwiya chadothi
ndi mmene mawu oshashalika amabisira mtima woyipa.
24Munthu wachidani amayankhula zabwino
pamene mu mtima mwake muli chinyengo.
25Ngakhale wotereyu mawu ake ali okoma, koma usamukhulupirire,
pakuti mu mtima mwake mwadzaza zonyansa.
26Ngakhale amabisa chidani mochenjera,
koma kuyipa kwakeko kudzaonekera poyera pa gulu la anthu.
27Ngati munthu akumba dzenje, adzagweramo yekha;
ngati munthu agubuduza mwala, udzamupsinja iye mwini.
28Munthu wonama amadana ndi amene anawapweteka,
ndipo pakamwa poshashalika pamabweretsa chiwonongeko.
