1Maingon nga dili angay nga mag-snow kon ting-init o mag-ulan kon ting-ani, dili usab angay nga dayegon ang usa ka tawong buang-buang.
2Ang tunglo dili modulot kanimo kon wala kay sala. Sama kini sa nagalupad nga langgam nga molabay lang ug dili motugpa.
3Kinahanglang witkan ang kabayo ug busalan ang asno aron mosunod. Mao usab ang buang-buang, kinahanglang silotan aron motuman.
4Ayawg tugbangi ang mga binuang sa usa ka tawong buang-buang, kay basig mapareho ka usab kaniya. 5Apan usahay maayo usab kon tubagon mo siya, aron mahibaloan niya nga dili siya maalamon sama sa iyang gituohan.
6Kon ang buang-buang maoy imong sugoon sa pagdalag mensahe, sama rag giputol mo ang imong mga tiil; nangita ka lag kasakit.
7Walay pulos ang panultihon nga ginasulti sa mga buang-buang, sama kini sa tiil sa usa ka tawong bakol.
8Tinonto kon ihigot mo sa tirador ang bato nga imong ibala; mao usab kon pasidunggan mo ang buang-buang.
9Ang panultihon nga ginasulti sa mga buang-buang makapasakit sama sa tunokon nga kahoy nga giwara-wara sa hubog.
10Ang tawo nga mohatag ug trabaho sa usa ka buang-buang o ni bisan kinsa lang nga molabay, sama sa usa ka mamamana nga nagpataka lag pamana.
11Maingon nga kan-on pagbalik sa iro ang iyang suka, utrohon ra gihapon sa buang-buang ang iyang kabuang.
12May paglaom pa alang sa tawong buang-buang kaysa tawong naghunahuna nga kunohay maalamon siya.
13Ang tawong tapolan dili mogawas sa balay kay kuno may liyon sa gawas.
14Ang tawong tapolan magbalibali lag higda diha sa iyang katre sama sa pultahan nga magliso-liso diha sa iyang bisagra.
15May mga tawo nga labihan kaayo katapolan nga bisan lag mokaon tapolan pa.
16Nagtuo ang tawong tapolan nga mas maalamon pa siya kaysa pito ka tawong maayong mangatarungan.
17Makuyaw ang pag-apil-apil sa away sa uban; sama kini kakuyaw sa pagbira sa dalunggan sa usa ka iro.
18-19Ang tawong mangilad sa iyang isigka-tawo, ug unya moingon siya nga nagsiniaw ra siya, sama siya sa usa ka katok nga nagatira ug makamatay nga nagadilaab nga pana.
20Maingon nga mapalong ang kalayo kon wala nay sugnod, maundang usab ang away kon wala nay tabi-tabi.
21Maingon nga ang uling makapabaga, ug ang sugnod mopadilaab sa kalayo, ang tawong palaaway makapasugod usab ug kasamok.
22Ang tabi-tabi daw sama sa pagkaon nga lami usapon ug tunlon.
23Kon ang maanindot mong mga pulong may nagpahiping daotan, nahisama ka sa kolon nga gihaklapan lang ug plata.26:23 gihaklapan… plata: o, gisilakan.
24Ang kaaway magpakaaron-ingnon nga maayo, apan sa iyang kasingkasing anaa ang pagpanglimbong. 25Bisan ug maayo siyang manulti, ayaw pagtuo kaniya, kay puno sa kadaotan ang iyang hunahuna. 26Magpakaaron-ingnon siya aron matabonan ang iyang kasuko, apan ang iyang pagkadaotan mabutyag ra gihapon sa kadaghanan.
27Kon magkalot ka ug bangag aron mahulog ang uban, maunay ka niini. Kon magpaligid ka ug bato aron maligiran ang uban, ikaw ang maligiran niini.
28Ang tawong bakakon nasilag sa mga tawo nga iyang gibiktima, ug ang tawong ulog-ulogan magdalag kadaot.
1Sɛdeɛ sukyerɛmma te ahuhuro berɛ anaasɛ osutɔ te wɔ otwa berɛ no
saa ara na animuonyam mfata ɔkwasea.
2Sɛdeɛ apatuprɛ tuo anaasɛ asomfena tu danedane ne ho no,
saa ara na nnuabɔ hunu nsi hwee.
3Ɔkafoɔ abaa wɔ hɔ ma ɔpɔnkɔ, nnareka wɔ hɔ ma afunumu,
na abaa wɔ hɔ ma nkwaseafoɔ akyi.
4Nhwɛ ɔkwasea agyimisɛm so mma no mmuaeɛ,
anyɛ saa a wo nso bɛyɛ sɛ ɔno.
5Gyina ɔkwasea agyimisɛm so ma no mmuaeɛ
anyɛ saa a ɛbɛyɛ no sɛ ɔnim nyansa.
6Sɛ wode nkra bi soma ɔkwasea a,
ɛte sɛ woatwa wʼankasa nan anaasɛ woafrɛ basabasayɛ.
7Apakye nan a awu na ɛsensɛn hɔ no,
yɛ abɛbusɛm a ɛda ɔkwasea ano.
8Ɛboɔ a wɔakyekyere afam ahwimmoɔ so,
te sɛ animuonyam a wɔde ama ɔkwasea.
9Nkasɛɛ dua a ɛkura ɔkɔwensani no
te sɛ abɛbusɛm a ɛda ɔkwasea ano.
10Deɛ ɔbɔ ɔkwasea anaa obi hunu paa no
te sɛ agyantoni a ɔpira nnipa kwa.
11Sɛdeɛ ɔkraman sane kɔ ne feɛ ho no,
saa ara na ɔkwasea ti nʼagyimisɛm mu.
12Woahunu obi a ɔyɛ onyansafoɔ wɔ nʼankasa ani so?
Anidasoɔ pii wɔ ɔkwasea mu sene no.
13Ɔkwadwofoɔ ka sɛ, “Gyata wɔ ɛkwan no mu,
gyata nenam mmɔntene no so!”
14Sɛdeɛ ɛpono di akɔneaba wɔ ne mponterɛ so no,
saa ara na ɔkwadwofoɔ twa ne ho wɔ ne mpa so.
15Ɔkwadwofoɔ de ne nsa si aduane mu,
na ɛyɛ no aniha sɛ ɔbɛyi akɔ nʼano.
16Ɔkwadwofoɔ yɛ onyansafoɔ wɔ ɔno ankasa ani so
sene nnipa baason a wɔdwene asɛm ho na wɔabua.
17Obi a ɔsɔ ɔkraman aso twe noɔ no
te sɛ obi a ɔretwam na ɔde ne ho kɔfra ntɔkwa a ɛmfa ne ho mu.
18Ɔbɔdamfoɔ a ɔtoto atuo
anaa agyan kɔdiawuo no
19te sɛ obi a, ɔdaadaa ne yɔnko
na ɔka sɛ, “Na mede redi agorɔ!”
20Yensin hi a, ogya dum;
nsekuro nni hɔ a ntɔkwa toɔ twa.
21Sɛdeɛ gyabidie dane gyasramma na anyina dane ogya no,
saa ara na ntɔkwapɛfoɔ hyɛ ntɔkwa mu kutupa.
22Osekuni anom asɛm te sɛ mfremfremadeɛ;
ɛwurawura kɔ onipa akwaa mu nyinaa.
23Sɛdeɛ wɔde dwetɛ fi adura asankago ho no
saa ara na anoɔdɛ kata amumuyɛ akoma so.
24Onipa bɔne kasa te sɛ deɛ ɔyɛ,
nanso nnaadaa ahyɛ nʼakoma ma.
25Ɛwom sɛ ne kasa yɛ dɛ deɛ, nanso ɛnnye no nni,
ɛfiri sɛ akyiwadeɛ nson ahyɛ nʼakoma ma.
26Ebia nnaadaa bɛkata nʼadwemmɔne so,
nanso nʼamumuyɛsɛm bɛda adi wɔ badwa mu.
27Sɛ onipa tu amena a, ɔbɛto mu;
sɛ onipa pire ɔboɔ a, ɛbɛsane aba ne so.
28Atorɔ tɛkrɛma kyiri wɔn a ɔgu wɔn ho fi,
na nnaadaa ano de ɔsɛeɛ ba.
