‒ 19 ‒
1Ayaw kasina sa mga daotan o paninguha nga makighigala kanila, 2kay ang ilang ginahunahuna ug ginapanulti mao ang pagpasakit sa uban.
‒ 20 ‒
3-4Pinaagi sa kaalam matukod ang usa ka balay, ug mapalig-on kini pinaagi sa maayong panabot; ug ang mga kuwarto niini mapuno sa nindot ug mahalon nga mga kabtangan pinaagi sa kahibalo.24:3-4 o, Kon maalamon ka, mapundar ug mapauswag nimo ang imong panimalay.
‒ 21 ‒
5Ang mga tawong maalamon dakog ikatabang panahon sa gira, 6kay kinahanglan ang ilang mga tambag sa pagpakiggira. Ug mas dako ang tsansa nga modaog kon daghan ang magtatambag.
‒ 22 ‒
7Dili matugkad sa tawong buang-buang ang kaalam. Wala siyay ikasulti kon maalamong mga butang nay hisgotan.
‒ 23 ‒
8Ang tawong magplano kanunay ug daotan ilado nga tigpasiugdag daotan. 9Sala ang bisan unsay ipasiugda sa tawong buang-buang, ug ngil-aran ang mga tawo sa bugalbugalon.
‒ 24 ‒
10Kon mawad-an kag paglaom sa panahon sa kalisod, timailhan kana nga ikaw huyang.
‒ 25 ‒
11Ayaw pagduhaduha sa pagluwas sa mga tawo nga dili sad-an nga gihukman nga patyon. 12Moingon ka nga wala ka mahibalo bahin niini, apan nahibalo ang Dios kon nagsulti ka sa tinuod o wala. Nagabantay siya kanimo ug nakahibalo siya kon unsay anaa sa imong hunahuna. Balosan ka niya sumala sa imong binuhatan.
‒ 26 ‒
13-14Anak, maingon nga ang dugos tam-is ug makaayo kanimo, ingon usab niana ang kaalam. Kay kon maalamon ka, may maayo kang kaugmaon ug dili mapakyas ang imong mga pangandoy.
‒ 27 ‒
15Ayaw pag-awat sa tawong daotan nga manglungkab sa pinuy-anan sa tawong matarong. 16Kay bisan makapito pa mapandol ang tawong matarong, makabangon ra gihapon siya. Apan kon ang daotan ang malaglag, dili na siya makabangon pa.
‒ 28 ‒
17Ayaw pagmaya kon may daotang mahitabo sa imong kaaway. 18Makita sa Ginoo ang imong gibuhat, ug dili niya kini magustohan; ug undangan niya ang pagsilot sa imong kaaway.
‒ 29 ‒
19Ayawg kalagot o kasina sa daotang mga tawo, 20kay wala silay maayong kaugmaon ug mahisama sila sa suga nga napalong.
‒ 30 ‒
21Anak, tahora ang Ginoo ug ang hari. Ayaw pakig-uban sa mga tawong nakigbatok kanila, 22kay wala ka masayod kon unsay kalaglagan nga kalit nga ipadala sa Ginoo o sa hari ngadto kanila.
Dugang pa nga mga Panultihon
23Ania pay laing mga panultihon gikan sa maalamon nga mga tawo:
Dili maayo nga may pinalabi ka sa imong paghukom. 24Kon ipalingkawas mo ang nakasala, tunglohon ug kapungtan ka sa mga tawo. 25Apan kon silotan mo ang nakasala, panalanginan ka ug mouswag ka pa.
26Ang dili bakak nga tubag nagapadayag sa tinuoray nga panaghigalaay.
27Andama una ang imong panginabuhian, sama sa uma, sa dili ka pa magtukod ug panimalay.24:27 magtukod ug panimalay: o, magtukod ug balay.
28Ayaw pagsaksi batok sa imong isigka-tawo sa walay igong hinungdan, o manugilon ug bakak bahin kaniya. 29Ayaw pag-ingon, “Balosan ko siya sa iyang gihimo kanako. Himuon ko usab kaniya ang iyang gihimo kanako.”
30Miagi ako sa uma sa usa ka tawong tapolan ug walay panabot. 31Puno na kini sa mga sagbot ug sampinit, ug guba na ang koral niini. 32Gipamalandongan ko pag-ayo kining akong nakita ug nakuha ko kini nga leksyon: 33Higda-higda, tulog-tulog, ug pagpangiyugpos gamay, tawong tapolan, 34ug sa kalit lang moabot kanimo ang kawad-on nga daw sama sa armadong tulisan.
124:1 Zab 37:1; 73:3; Nge 3:31-32; 23:17-18Teweegombanga bakozi ba bibi
era tobeesemberezanga.
224:2 Zab 10:7Kubanga emitima gyabwe giteesa kukola bya butemu,
era akamwa kaabwe koogera ku kukola bya ffujjo.
324:3 Nge 14:1Amagezi ge gazimba ennyumba,
n’okutegeera kwe kugiggumiza.
424:4 Nge 8:21Olw’amagezi ebisenge by’ayo bijjula ebintu ebirungi,
eby’obugagga ebitalabikalabika eby’omuwendo omungi.
5Omuntu ow’amagezi aba n’obuyinza,
n’omuntu alina okumanya yeeyongera amaanyi.
624:6 Nge 11:14; 20:18; Luk 14:31Kubanga okulwana olutalo weetaaga okuluŋŋamizibwa,
n’okuluwangula, weetaaga abawi b’amagezi bangi.
7Amagezi gasukkirira nnyo omusirusiru,
talina ky’asobola kwogera mu lukuŋŋaana olw’oku wankaaki.
8Oyo asala enkwe ez’okukola ebibi,
aliyitibwa mukujjukujju.
9Entegeka ez’obusirusiru muvaamu kwonoona,
abantu beetamwa omukudaazi.
1024:10 Yob 4:5; Yer 51:46; Beb 12:3Bw’oyongobera mu kiseera eky’ebizibu,
olwo ng’olina amaanyi matono!
1124:11 Zab 82:4; Is 58:6-7Odduukiriranga n’owonya abo abatwalibwa okuttibwa,
n’abo abali ku njegoyego z’okuttibwa, obawonye okuttirwa obwemage.
1224:12 a Nge 21:2 b Yob 34:11; Zab 62:12; Bar 2:6*Bw’ogambanga nti, “Laba kino twali tetukimanyi,”
oyo akebera emitima aba talaba?
Oyo akuuma obulamu bwo takimanyi?
Talisasula buli muntu ng’omulimu gwe bwe guli?
13Mwana wange olyanga omubisi gw’enjuki kubanga mulungi,
omubisi oguva mu bisenge byagwo guwoomerera.
1424:14 Zab 119:103; Nge 16:24; 23:18Era manya nti amagezi gawoomera emmeeme yo,
bw’onoogafuna onoobeera n’essuubi mu bulamu obw’omu maaso,
n’essuubi lyo teririkoma.
15Toteeganga, ng’omunyazi bw’akola ku nnyumba y’omutuukirivu,
tonyaganga maka ge.
1624:16 Yob 5:19; Zab 34:19; Mi 7:8Omuntu omutuukirivu ne bw’agwa emirundi omusanvu, addamu n’ayimuka,
naye abakozi b’ebibi basuulibwa mu mitawaana.
1724:17 a Ob 12 b Yob 31:29Tosanyukanga ng’omulabe wo agudde,
bwe yeesittalanga omutima gwo gulemenga okujaguza.
18Si kulwa nga Mukama akiraba ne kitamusanyusa,
n’amusunguwalira.
1924:19 Zab 37:1Teweeraliikiriranga olw’abo abakola ebibi,
so abakozi b’ebibi tobakwatirwanga buggya.
2024:20 Yob 18:5; Nge 13:9; 23:17-18Kubanga omuntu omubi talina ssuubi mu maaso,
ettabaaza y’abakozi b’ebibi erizikizibwa.
2124:21 Bar 13:1-5; 1Pe 2:17Mwana wange otyanga Mukama, ne kabaka,
era teweetabanga na bajeemu.
22Kubanga obusungu bwabwe bulibuubuukira ku bajeemu
era ani amaanyi akabi akalibatuukako?
Ebigambo Eby’amagezi
2324:23 a Nge 1:6 b Lv 19:15 c Nge 28:21Bino nabyo era bigambo by’abalina amagezi.
Okwekubiira ng’osala emisango si kirungi.
2424:24 Nge 17:15Kale oyo agamba azizza omusango nti, “Toliiko ky’ovunaanibwa,”
abantu banaamukolimiranga, n’amawanga ganaamwetamwanga.
25Naye abo abasalira omusobya omusango ne gumusinga banaabanga n’essanyu,
n’omukisa omulungi gulibatuukako.
26Eky’okuddamu eky’amazima,
kiri ng’okunywegerwa.
27Malirizanga omulimu gwo ogw’ebweru,
oteeketeeke ennimiro zo,
n’oluvannyuma olyoke weezimbire ennyumba yo.
2824:28 Zab 7:4; Nge 25:18; Bef 4:25Towanga bujulizi bwa bulimba ku muliraanwa wo,
so akamwa ko tekalimbanga.
2924:29 Nge 20:22; Mat 5:38-41; Bar 12:17Toyogeranga nti, “Omuntu oyo ndimukola nga bw’ankoze,
era ndimusasuza nga bw’ampisizza.”
3024:30 Nge 6:6-11; 26:13-16Nayita ku nnimiro ey’omugayaavu,
ne mpita ne ku nnimiro y’emizabbibu ey’oyo atalina kutegeera.
31Kale laba, ng’ennimiro eyo ebunye amaggwa,
wansi wonna nga wabikkiddwa omuddo,
n’olukomera lwayo olw’amayinja nga lugudde.
32Ne neekaliriza ne ntegeera
ne nfuna ekyokuyiga mu bye nalaba.
3324:33 Nge 6:10Otulo otutonotono, n’okusumagira akatono,
n’okufunya emikono okuwummulako,
3424:34 Nge 10:4; Mub 10:18obwavu bulikutuukako ng’omutemu,
era n’obwetaavu ng’omutemu.
