‒ 19 ‒
1Ayaw kasina sa mga daotan o paninguha nga makighigala kanila, 2kay ang ilang ginahunahuna ug ginapanulti mao ang pagpasakit sa uban.
‒ 20 ‒
3-4Pinaagi sa kaalam matukod ang usa ka balay, ug mapalig-on kini pinaagi sa maayong panabot; ug ang mga kuwarto niini mapuno sa nindot ug mahalon nga mga kabtangan pinaagi sa kahibalo.24:3-4 o, Kon maalamon ka, mapundar ug mapauswag nimo ang imong panimalay.
‒ 21 ‒
5Ang mga tawong maalamon dakog ikatabang panahon sa gira, 6kay kinahanglan ang ilang mga tambag sa pagpakiggira. Ug mas dako ang tsansa nga modaog kon daghan ang magtatambag.
‒ 22 ‒
7Dili matugkad sa tawong buang-buang ang kaalam. Wala siyay ikasulti kon maalamong mga butang nay hisgotan.
‒ 23 ‒
8Ang tawong magplano kanunay ug daotan ilado nga tigpasiugdag daotan. 9Sala ang bisan unsay ipasiugda sa tawong buang-buang, ug ngil-aran ang mga tawo sa bugalbugalon.
‒ 24 ‒
10Kon mawad-an kag paglaom sa panahon sa kalisod, timailhan kana nga ikaw huyang.
‒ 25 ‒
11Ayaw pagduhaduha sa pagluwas sa mga tawo nga dili sad-an nga gihukman nga patyon. 12Moingon ka nga wala ka mahibalo bahin niini, apan nahibalo ang Dios kon nagsulti ka sa tinuod o wala. Nagabantay siya kanimo ug nakahibalo siya kon unsay anaa sa imong hunahuna. Balosan ka niya sumala sa imong binuhatan.
‒ 26 ‒
13-14Anak, maingon nga ang dugos tam-is ug makaayo kanimo, ingon usab niana ang kaalam. Kay kon maalamon ka, may maayo kang kaugmaon ug dili mapakyas ang imong mga pangandoy.
‒ 27 ‒
15Ayaw pag-awat sa tawong daotan nga manglungkab sa pinuy-anan sa tawong matarong. 16Kay bisan makapito pa mapandol ang tawong matarong, makabangon ra gihapon siya. Apan kon ang daotan ang malaglag, dili na siya makabangon pa.
‒ 28 ‒
17Ayaw pagmaya kon may daotang mahitabo sa imong kaaway. 18Makita sa Ginoo ang imong gibuhat, ug dili niya kini magustohan; ug undangan niya ang pagsilot sa imong kaaway.
‒ 29 ‒
19Ayawg kalagot o kasina sa daotang mga tawo, 20kay wala silay maayong kaugmaon ug mahisama sila sa suga nga napalong.
‒ 30 ‒
21Anak, tahora ang Ginoo ug ang hari. Ayaw pakig-uban sa mga tawong nakigbatok kanila, 22kay wala ka masayod kon unsay kalaglagan nga kalit nga ipadala sa Ginoo o sa hari ngadto kanila.
Dugang pa nga mga Panultihon
23Ania pay laing mga panultihon gikan sa maalamon nga mga tawo:
Dili maayo nga may pinalabi ka sa imong paghukom. 24Kon ipalingkawas mo ang nakasala, tunglohon ug kapungtan ka sa mga tawo. 25Apan kon silotan mo ang nakasala, panalanginan ka ug mouswag ka pa.
26Ang dili bakak nga tubag nagapadayag sa tinuoray nga panaghigalaay.
27Andama una ang imong panginabuhian, sama sa uma, sa dili ka pa magtukod ug panimalay.24:27 magtukod ug panimalay: o, magtukod ug balay.
28Ayaw pagsaksi batok sa imong isigka-tawo sa walay igong hinungdan, o manugilon ug bakak bahin kaniya. 29Ayaw pag-ingon, “Balosan ko siya sa iyang gihimo kanako. Himuon ko usab kaniya ang iyang gihimo kanako.”
30Miagi ako sa uma sa usa ka tawong tapolan ug walay panabot. 31Puno na kini sa mga sagbot ug sampinit, ug guba na ang koral niini. 32Gipamalandongan ko pag-ayo kining akong nakita ug nakuha ko kini nga leksyon: 33Higda-higda, tulog-tulog, ug pagpangiyugpos gamay, tawong tapolan, 34ug sa kalit lang moabot kanimo ang kawad-on nga daw sama sa armadong tulisan.
24
1神を信じない人々をうらやんではいけません。
仲間になろうと思ってもいけません。
2彼らは毎日毎日、人に乱暴し、
だますことに明け暮れているのです。
3-4事業を始めるときは、
よく考えてきちんと計画を立て、
しっかり基礎を固めなさい。
こうして実際をしっかり見ながら進めば、
成功は間違いなしです。
5知恵のある人は力のある人より強く、
知恵は力より優れています。
6戦いに出かけるときは、
知恵のある人の意見を聞いてからにしなさい。
助言する人が大ぜいいれば安心です。
7神に背く者には、知恵は高すぎて買えません。
だから、人前で意見を言わせてもらえません。
8悪いことを企むのも、それを実行するのも、
同じように悪いことです。
9神に背く者は悪い計画ばかり立て、
人をさげすむ者は世界中の人にきらわれます。
10逆境のとき、苦しみに耐えられない者は弱い者です。
11-12無実の罪で死刑を宣告された人を助けなさい。
その人が殺されるのを、
黙って眺めていてはいけません。
「全く知らなかった」ととぼけても、
神の目はごまかせません。
神はそれぞれの行いにふさわしく報いられるのです。
13-14わが子よ。はちみつが食欲をそそるように、
知恵はあなたの心に
賢くなりたいという意欲を起こさせます。
それがあれば、
希望にあふれた将来が約束されます。
15-16悪者よ。正しい人に手出しをしてはいけません。
正しい人は七度倒れても、
そのたびに起き上がることを知らないのですか。
しかし悪者は、一度つまずくと滅びるのです。
17敵が苦しむのを喜んではいけません。
敵が失敗したからといって、
うれしがってはいけません。
18そんなことをしたら主が心を痛め、
彼らを罰するのをやめるかもしれません。
19-20悪人をうらやみ、
その財産を欲しがってはいけません。
悪人の最後は目に見えているからです。
21-22わが子よ。主と王の前では注意深く行動しなさい。
過激な者たちとつき合ってはいけません。
彼らのいのちは短く、
思いもよらない災いに会うからです。
知恵のことば（2）
23貧しい人を有罪とし、
金持ちを赦すのはよくありません。
24悪者に向かって「無罪だ」と言う者は、
大ぜいの人にのろわれます。
25逆に、悪者の罪をはっきりと指摘する人は、
だれからも感謝されます。
26率直に答えてもらえることは、
ありがたいことだと思いなさい。
27家を建てるのは、仕事がうまくいってからにしなさい。
28-29無実の人について、
わざと不利な証言やうその証言をしてはいけません。
「いい機会だから、これまでの仕返しをしてやろう」と
考えてはいけません。
30-31怠け者の畑のそばを通ったら、
いばらと雑草だらけで柵も壊れています。
32-33これを見て学びました。
「もうちょっと眠り、もうちょっと昼寝し、
もうちょっと休もう。」
34こんな生活をしていると、どんどん貧しくなり、
どうにもならなくなります。
