Panultihon 23 – APSD-CEB & BDS

Ang Pulong Sa Dios

Panultihon 23:1-35

‒ 6 ‒

1Kon mokaon ka uban sa usa ka pangulo, pagbantay pag-ayo sa imong lihok. 2Kon kusog kang mokaon, pugngi ang imong kaugalingon. 3Ayaw kaibog sa lamiang pagkaon nga iyang gidalit, kay basig gipanid-an niya ang imong pamatasan.

‒ 7 ‒

4Ayaw hagoa ang imong kaugalingon sa labihang pagpaninguha nga maadunahan. Pagkat-on hinuon sa pagpugong sa kaugalingon ug sa paghunahuna kon unsay ensakto. 5Ang bahandi mawala sa usa lang ka pagpamilok, nga daw sa aduna kini pako ug molupad palayo sama sa agila.

‒ 8 ‒

6Ayaw pagkaon ni kaibog sa pagkaon nga giandam sa kuripot nga tawo, bisan ug lamian pa kini. 7Kay ang tawo nga sama niana maniid kon unsa kadaghan imong gikaon.23:7 Kay… gikaon: Dili klaro ang buot ipasabot niini sa Hebreo nga teksto. Moingon siya, “Sige, kaon pa.” Apan dili diay kinasingkasing ang iyang gisulti. 8Busa isuka mo ang imong gikaon ug sayang lang ang imong mga pagdayeg kaniya.

‒ 9 ‒

9Ayaw pakigsulti sa mga buang-buang, kay bisag puno sa kaalam ang imong isulti wala lang gihapon kini pulos alang kanila.

‒ 10 ‒

10Ayaw iloga ang yuta sa mga ilo pinaagi sa pagbalhin sa karaan nga mga muhon niini. 11Kay ang Ginoo mao ang ilang gamhanan nga tigpanalipod. Siya ang molaban kanila batok kanimo.

‒ 11 ‒

12Pamati kon ginatul-id ang imong pamatasan aron makakat-on ka.

‒ 12 ‒

13-14Ayaw pagduhaduha sa pagdisiplina sa imong anak. Ang pagbunal dili makapatay kaniya, makaluwas pa hinuon kini kaniya gikan sa kamatayon.

‒ 13 ‒

15-16Anak, malipay gayod ako kon magmaalamon ka ug kon husto ang imong ginapamulong.

‒ 14 ‒

17Ayaw kasina sa mga makasasala; tahora hinuon sa kanunay ang Ginoo. 18Ug siguro gayod nga may maayo kang kaugmaon, ug dili mapakyas ang imong mga tinguha.

‒ 15 ‒

19Anak, pamati sa mga ginapanudlo ko kanimo. Pagmaalamon ug sunda ang husto nga dalan. 20-21Ayaw sunda ang mga palahubog ug ang mga hangol ug kaon, kay kanang klaseha sa mga tawo daling mapobre. Sige lang silag katulog, ug magkagidlay sila sa kaulahian.

‒ 16 ‒

22Paminaw sa imong ginikanan nga maoy nagpakatawo kanimo ug ayaw sila bugalbugali kon tigulang na sila. 23Paninguhaa nga maangkon mo ang kamatuoran, kaalam, saktong pamatasan, ug maayong panabot. Ug ayaw gayod kini ibaylo sa bisan unsang butang. 24-25Malipay gayod ang imong ginikanan kon matarong ka ug maalamon. Ikalipay nila nga sila nahimong imong amahan ug inahan.

‒ 17 ‒

26Anak, pamati pag-ayo kanako, ug sunda ang akong pagkinabuhi. 27Kay ang babayeng nagabaligya sa iyang dungog makadaot kanimo sama sa lawom kaayo nga bangag. 28Sama siya sa tulisan nga mag-atang ug mabiktima, ug siya ang hinungdan sa pagluib sa daghang mga bana sa ilang mga asawa.

‒ 18 ‒

29Kinsay tawo nga miserable? Kinsay palaaway? Kinsay reklamador? Kinsay makulatahan nga mahimo ra untang likayan? Kinsay kanunayng magpula ang mata? 30Siya ang tawo nga palahubog, ug mahiligon sa pagtilaw sa nagkalain-laing matang sa bino. 31Ayaw pagpadani sa isog nga bino, nga makalaway tan-awon sulod sa baso, ug daw kalami imnon. 32Kay pagkahuman mo ug inom niini, bation mo nga daw sa gipaak ka sa malala nga bitin, 33ug bisan unsa na lay imong makita, ug dili ka na makahunahuna ug maayo. 34Paminaw mo morag nagsakay kag barko ug naghigda ibabaw sa palo.23:34 palo: taas nga kahoy diin nahigot ang layag sa barko. 35Moingon ka, “May mibunal ug misumbag kanako, apan wala ako makabatig sakit. Kanus-a pa kaha ako mahuwasi aron makainom na pod ko?”

La Bible du Semeur

Proverbes 23:1-35

1Si tu es à table avec un dirigeant,

considère bien qui tu as devant toi23.1 Autre traduction : ce que tu as devant toi. !

2Réfrène ton appétit si tu es un glouton,

3ne te laisse pas tenter par ses bons plats,

car il se pourrait que ces mets soient décevants.

4Ne t’épuise pas pour t’enrichir,

refuse même d’y penser23.4 Autre traduction : aie l’intelligence de t’arrêter. !

5A peine as-tu fixé tes regards sur la fortune

que, déjà, elle s’est évanouie,

car elle se fait des ailes et s’envole comme l’aigle en plein ciel.

6Ne te laisse pas inviter par quelqu’un qui te regarde d’un mauvais œil,

et ne convoite pas ses bons plats,

7car, au fond de lui, il est calculateur.

« Mange et bois », te dira-t-il,

mais son cœur n’est pas avec toi.

8Le morceau que tu as mangé, tu devras le rendre,

et c’est en pure perte que tu auras tenu des propos aimables.

9Ne parle pas à un insensé,

il mépriserait le bon sens de tes paroles.

10Ne déplace pas les anciennes bornes

et n’empiète pas sur les champs des orphelins23.10 Pour les v. 10-11, voir Dt 19.14 ; Pr 15.25 ; 22.28.,

11car ils ont un puissant protecteur

qui défendrait leur cause contre toi.

12Ouvre ton cœur à l’instruction,

et tes oreilles à l’enseignement porteur de connaissance.

13N’hésite pas à corriger le jeune enfant ;

si tu lui donnes des coups de bâton, il n’en mourra pas.

14Bien plutôt, par des coups de bâton,

tu le sauveras du séjour des morts.

15Mon fils, si tu acquiers de la sagesse, mon cœur à moi aussi s’en réjouira.

16Quand tu parleras avec droiture, du fond de mon être, j’exulterai.

17N’envie pas le sort de ceux qui font le mal

mais en tout temps, crains l’Eternel.

18Car il y aura un avenir pour toi

et ton espérance ne sera pas déçue.

19Ecoute-moi bien, mon fils, et deviens sage,

sois maître de la direction que tu prends.

20N’imite pas les ivrognes,

ni ceux qui se gavent de viande,

21car l’ivrogne et le gourmand tombent dans la misère,

et ceux qui somnolent seront bientôt vêtus de haillons.

22Ecoute ton père, qui t’a donné la vie,

et ne méprise pas ta mère devenue âgée.

23Acquiers la vérité, la sagesse, l’instruction et le discernement,

et ne t’en dessaisis pas.

24Le père d’un juste est au comble de la joie,

qui a donné la vie à un fils sage s’en réjouit.

25Puissent ton père et ta mère se réjouir à ton sujet !

Donne cette joie à celle qui t’a mis au monde.

La femme immorale

26Mon fils, fais-moi confiance

et apprécie la conduite que tu me vois tenir23.26 Selon le texte hébreu traditionnel. En suivant une ancienne tradition de scribes qui préconise l’inversion de deux lettres et les versions anciennes, on obtient le sens : et observe ma conduite.,

27car la prostituée est une fosse profonde,

et la femme immorale un puits étroit23.27 Voir 5.5..

28Comme un brigand, elle se tient aux aguets

et elle amène bien des hommes à être infidèles.

L’ivrogne

29Pour qui les : « Hélas, malheur à moi ! » ?

Pour qui les querelles ? Pour qui les plaintes ?

Pour qui les plaies inutiles ?

Pour qui les yeux rouges ?

30Pour ceux qui s’attardent à boire du vin,

pour ceux qui sont en quête de vin parfumé23.30 Voir 9.2 et note..

31Ne couve pas de tes regards le vin vermeil

quand il brille de son éclat dans la coupe :

il descend si aisément,

32mais finit par mordre comme un serpent

et te piquer comme une vipère.

33Tes yeux verront alors des choses étranges

et tu laisseras échapper des paroles incohérentes,

34tu auras l’impression d’être couché en pleine mer,

ballotté comme un matelot en haut d’un mât.

35« On me frappe, diras-tu, mais je n’ai pas mal,

on m’a roué de coups, je n’ai rien senti.

Quand me réveillerai-je ? Il faudra que je trouve encore quelque chose à boire. »