Panultihon 20 – APSD-CEB & NIVUK

Ang Pulong Sa Dios

Panultihon 20:1-30

1Ang sobra nga pag-inom sa ilimnong makahubog magpahimo sa tawo nga bastos. Ang tawo nga maghubog-hubog dili maalamon.

2Ang hari kon masuko morag nagangulob nga liyon. Kon pasuk-on mo siya, patyon ka gayod niya.

3Dalaygon ang tawo nga maglikay sa kasamok; ang buang-buang lang ang gustog gubot.

4Ang tapolan nga modaro sa panahon sa tingtanom walay anihon.

5Ang hunahuna sa tawo mahimong sama kalawom sa tubig, apan kon maalamon ka, matugkad mo kini.

6Daghan ang moingon nga maayo silang tawo, apan anaa ba kanilay masaligan?

7Ang matarong nga tawo dili salawayon. Bulahan ang iyang mga anak nga nagasunod sa iyang pamatasan.

8Kon mohukom ang hari, sutaon gayod niya pag-ayo kon kinsay naghimog daotan.

9Wala gayoy makaingon nga hinlo na gayod ang iyang kasingkasing, nga wala na gayod siyay sala.

10Ngil-aran ang Ginoo sa manglimbong ug timbang o pagtakos.

11Ang mga binuhatan sa usa ka batan-on nagapadayag sa iyang pamatasan, kon siya matarong o dili.

12Gihatagan kita sa Ginoo ug mata aron makakita ug dalunggan aron makabati.

13Kon sige ka lang ug katulog, magutman ka. Bangon ug pagtrabaho, ug moabunda ang imong pagkaon.

14Sawayon sa mamalitay ang baligya aron makahangyo siya. Apan kon mapalit na niya kini, ipasigarbo dayon niya kini.

15Daghang mga bulawan ug mahalong mga bato, apan diotay ra ang manulti nga may kaalam.

16Kon may tawo nga mosaad nga siyay mobayad kanimo sa utang sa tawo nga dili niya kaila,20:16 tawo nga dili niya kaila: o, daotang babaye. siguroha nga makakuha ka gikan kaniya ug garantiya, aron masiguro mo nga mobayad siya.

17Ganahag kaon ang tawo sa iyang linimbongan, apan sa ulihi, mahisama kini sa balas diha sa iyang baba.

18Pangayog tambag kabahin sa imong mga plano o sa dili ka pa moadto sa gira.

19Ang libakera manabi ug mga sekreto, busa likayi ang tawo nga sama niana.

20Ang anak nga manunglo ug ginikanan mamatay sama sa suga nga napalong diha sa kangitngit.

21Ang panulondon nga sa sinugdan imong gikuha sa dili pa hustong panahon dili makahatag kanimo ug kaayohan sa kaulahian.

22Ayaw panimalos. Salig lang sa Ginoo, ug tabangan ka niya.

23Ginakangil-aran sa Ginoo ang mga tawong nagapanglimbong sa timbangan. Dili kana maayo nga buhat.

24Ang Ginoo maoy nagabuot sa atong kinabuhi, busa dili nato mahibaloan ang atong kapalaran.20:24 dili nato mahibaloan ang atong kapalaran: o, dili gayod nato matugkad ang mga nagakahitabo kanato.

25Makuyaw ang pagdali-dali ug saad nga imong ihalad ang usa ka butang ngadto sa Ginoo. Kinahanglang hunahunaon mo una kini sa dili ka pa mosaad.

26Kon mohukom ang maalamon nga hari, sigurohon gayod niya kon kinsay naghimo ug daotan, ug silotan niya kini.

27Ang atong konsensya o hunahuna20:27 konsensya o hunahuna: o, espiritu. gamiton sa Ginoo sa paglamdag sa atong kinabuhi aron masusi nato ang atong pagkatawo.

28Kon buotan ug matinud-anon ang usa ka hari, walay daotang mahitabo kaniya ug molungtad ang iyang paghari.

29Garbo sa mga batan-on ang ilang kusog, ug dungog sa mga tigulang ang ilang katigulangon.20:29 katigulangon: sa literal, uban.

30Usahay maayo nga masilotan kita aron magbag-o kita.

New International Version – UK

Proverbs 20:1-30

1Wine is a mocker and beer a brawler;

whoever is led astray by them is not wise.

2A king’s wrath strikes terror like the roar of a lion;

those who anger him forfeit their lives.

3It is to one’s honour to avoid strife,

but every fool is quick to quarrel.

4Sluggards do not plough in season;

so at harvest time they look but find nothing.

5The purposes of a person’s heart are deep waters,

but one who has insight draws them out.

6Many claim to have unfailing love,

but a faithful person who can find?

7The righteous lead blameless lives;

blessed are their children after them.

8When a king sits on his throne to judge,

he winnows out all evil with his eyes.

9Who can say, ‘I have kept my heart pure;

I am clean and without sin’?

10Differing weights and differing measures –

the Lord detests them both.

11Even small children are known by their actions,

so is their conduct really pure and upright?

12Ears that hear and eyes that see –

the Lord has made them both.

13Do not love sleep or you will grow poor;

stay awake and you will have food to spare.

14‘It’s no good, it’s no good!’ says the buyer –

then goes off and boasts about the purchase.

15Gold there is, and rubies in abundance,

but lips that speak knowledge are a rare jewel.

16Take the garment of one who puts up security for a stranger;

hold it in pledge if it is done for an outsider.

17Food gained by fraud tastes sweet,

but one ends up with a mouth full of gravel.

18Plans are established by seeking advice;

so if you wage war, obtain guidance.

19A gossip betrays a confidence;

so avoid anyone who talks too much.

20If someone curses their father or mother,

their lamp will be snuffed out in pitch darkness.

21An inheritance claimed too soon

will not be blessed at the end.

22Do not say, ‘I’ll pay you back for this wrong!’

Wait for the Lord, and he will avenge you.

23The Lord detests differing weights,

and dishonest scales do not please him.

24A person’s steps are directed by the Lord.

How then can anyone understand their own way?

25It is a trap to dedicate something rashly

and only later to consider one’s vows.

26A wise king winnows out the wicked;

he drives the threshing wheel over them.

27The human spirit is20:27 Or A person’s words are the lamp of the Lord

that sheds light on one’s inmost being.

28Love and faithfulness keep a king safe;

through love his throne is made secure.

29The glory of young men is their strength,

grey hair the splendour of the old.

30Blows and wounds scrub away evil,

and beatings purge the inmost being.