1Ang tawo nga gustong maglainlain kaugalingon ray gihunahuna, ug supakon niya ang ensakto nga hunahuna sa uban.
2Ang tawong buang-buang wala gayoy tinguha nga makakat-on; ang gusto lang niya nga masulti ang iyang gusto.
3Ang paghimog daotan ug makauulaw nga butang maghatag ug kaulawan.
4Ang pulong sa tawong maalamon makahatag ug kaalam ngadto sa uban; sama kini sa nagadagayday nga tubig gikan sa lawom nga tuboran.
5Dili maayo ang pagdapig sa tawong sad-an ug ang dili paghatag ug hustisya ngadto sa tawong inosente sa sala.
6Ang mga pulong sa tawong buang-buang makapasugod ug away ug mahimong hinungdan nga madapatan siya.
7Ang mga pulong sa tawong buang-buang magpasakit ra usab kaniya.
8Ang tabi-tabi daw sama sa pagkaon nga lami usapon ug tunlon.
9Ang tawong tapolan sama kamaot sa tawong tigpangdaot.
10Ang Ginoo sama sa lig-ong tore; nagadangop kaniya ang mga matarong aron walay daotang mahitabo kanila.
11Nagahunahuna ang mga adunahan nga ang ilang bahandi makapanalipod kanila sama sa lig-on ug habog nga mga paril nga nagalibot sa siyudad.
12Ang pagpanghambog makapalaglag sa tawo, apan ang pagpaubos makahatag ug kadungganan.
13Balingag ug pakaulaw lang ang tawong wala mamati unya magtubag-tubag.
14Ang determinasyon sa tawo nga mabuhi makapalig-on kaniya kon magsakit siya, apan kon mawala kini wala nay makatabang pa kaniya.
15Ang tawong maalamon ug may panabot naninguha pa nga madugangan ang iyang kaalam.
16Sayon ra duolon ang tawong dungganon kon may dala kang regalo alang kaniya.
17Ang unang mopamatuod sa korte morag mao nay husto, hangtod dili pa niya ikaatubang ang iyang kontra.
18Ang pagripa makapaundang sa panaglalis, ug makahusay sa panagbangi sa duha ka gamhanang tawo.
19Lisod magpasig-uli sa usa ka igsoon18:19 igsoon: o, paryente; o, isigka-tawo. nga nahiubos kanimo. Mas lisod pa kining buhaton kaysa pagsulong sa usa ka pinarilan nga lungsod.
Maingon nga malisod gub-on ang mga trangka sa pultahan sa palasyo, malisod usab husayon ang panag-away sa duha ka tawo.
20Anihon mo ang bunga sa imong gipanulti.18:20 o, Kon maayo ka manulti, mabuhi ka.
21Ang imong ipanulti makaluwas sa kinabuhi o makamatay. Busa kon estoryador ka, pagmatngon kay anihon mo ang bunga sa imong gipamulong.
22Kon nakapangasawa ka, nakaangkon kag kaayohan, ug nagpadayag kana nga maayo ang Ginoo kanimo.
23Ang mga kabos mohangyo, apan ang mga adunahan sakit ug tinubagan.
24May panaghigalaay nga dili molungtad, apan may panaghigalaay usab nga mas suod pa kaysa managsoon.
1A person who isn’t friendly looks out only for themselves.
They oppose all good sense by starting fights.
2Foolish people don’t want to understand.
They take delight in saying only what they think.
3People hate it when evil comes.
And they refuse to honor those who bring shame.
4The words of a person’s mouth are like deep water.
But the fountain of wisdom is like a flowing stream.
5It isn’t good to favor those who do wrong.
That would keep justice from those who aren’t guilty.
6What foolish people say leads to arguing.
They are just asking for a beating.
7The words of foolish people drag them down.
They are trapped by what they say.
8The words of anyone who talks about others are like tasty bites of food.
They go deep down inside you.
9Anyone who doesn’t want to work
is like someone who destroys.
10The name of the Lord is like a strong tower.
Godly people run to it and are safe.
11The wealth of rich people is like a city that makes them feel safe.
They think of it as a city with walls that can’t be climbed.
12If a person’s heart is proud, they will be destroyed.
So don’t be proud if you want to be honored.
13To answer before listening
is foolish and shameful.
14A cheerful spirit gives strength even during sickness.
But you can’t keep going if you have a broken spirit.
15Those whose hearts understand what is right get knowledge.
That’s because the ears of those who are wise listen for it.
16A gift opens the door
and helps the giver meet important people.
17In court, the first one to speak seems right.
Then someone else comes forward and questions him.
18Casting lots will put a stop to arguing.
It will keep the strongest enemies apart.
19A broken friendship is harder to handle than a city with high walls around it.
And arguing is like the locked gates of a mighty city.
20Because of what they say a person can fill their stomach.
What their words produce can satisfy them.
21Your tongue has the power of life and death.
Those who love to talk will eat the fruit of their words.
22The one who finds a wife finds what is good.
He receives favor from the Lord.
23Poor people beg for mercy.
But rich people answer in a mean way.
24A person with unfaithful friends soon comes to ruin.
But there is a friend who sticks closer than a brother.
