1Ang tawo nagaplano, apan ang Ginoo ang nagabuot kon matuman ba kini o dili.16:1 o, Ang tawo nagaplano kon unsay iyang isulti, apan ang Ginoo ang nagabuot kon unsa gayoy iyang isulti.
2Sa atong hunahuna husto na gayod ang tanan natong ginahimo, apan ang Ginoo ray makahukom kon unsay atong tumong.
3Itugyan sa Ginoo ang tanan mong buhaton ug magmalampuson ka.
4Tanang gihimo sa Ginoo may katuyoan, bisan ang mga daotan nga gitakda niya nga malaglag.
5Ngil-aran ang Ginoo sa mga mapahitas-on, ug sigurado gayod nga silotan sila.
6Kon tinuoray natong ginahigugma ang Ginoo, pasayloon niya ang atong mga sala. Kon nagatahod kita kaniya, malikay kita sa kadaotan.
7Kon nalipay ang Ginoo sa atong paggawi, maghimo siyag paagi nga makighigala kanato ang atong mga kaaway.
8Mas maayo pa ang gamayng bahandi nga gihagoan sa tinarong nga paagi kaysa daghang bahandi nga naangkon sa daotang paagi.
9Nagaplano ang tawo sa angay niyang buhaton, apan ang Ginoo ang nagapatigayon niana.
10Kon mohukom ang hari nga giniyahan sa Dios, husto kanunay ang iyang paghukom.16:10 o, Nagahukom ang hari nga may awtoridad gikan sa Dios, ug husto kanunay ang iyang paghukom.
11Dili ikahimuot sa Ginoo nga manglimbong kita sa atong pagnegosyo.
12Ngil-aran ang mga hari sa paghimog daotan, kay ang ilang pagdumala makapadayon lamang kon matarong ang ilang binuhatan.
13Malipay ang mga hari sa mga tawong dili mamakak; palangga nila kadtong nagasulti sa tinuod.
14Kon masuko ang hari malagmit may patyon siya, busa ang tawong maalamon maningkamot gayod nga dili masuko ang hari.
15Kon gikalipay sa hari ang usa ka tawo dili niya kini patyon; ipakita niya niini ang iyang kaayo nga daw sa ulan sa panahon sa tingsibol sa mga tanom.
16Mas labi pang maayo nga makaangkon ug kaalam ug pagsabot kaysa bulawan ug pilak.
17Ang tawong nagsubay sa ensaktong pagkinabuhi naglikay sa kadaotan, ug ang nagmatngon sa iyang kaugalingon layo sa katalagman.
18Ang kahambog ug kamapahitas-on sa usa ka tawo makapalaglag kaniya.
19Mas maayo pang magkinabuhing mapainubsanon uban sa mga kabos kaysa makigbahin sa gipang-ilog sa mga hambogiro.
20Ang tawo nga mamati kon tudloan mouswag. Bulahan ang tawo nga nagasalig sa Ginoo.
21Ang maalamon nga tawo mailhan nga adunay hustong panabot, ug kon maayo siyang manulti may makat-onan ang ubang tawo kaniya.
22Ang kaalam sama sa tuboran nga nagahatag ug kinabuhi—makaangkon ug maayo ug taas nga kinabuhi ang nagabaton niini. Apan ang mga buang-buang silotan tungod sa ilang kabuang.
23Ang maalamon nga tawo nagabantay gayod sa iyang gipanulti, mao kana nga makakat-on ang ubang tawo kaniya.
24Ang tam-is nga mga pulong sama sa dugos; makalipay ug makapalig-on sa tawo.
25Tingali naghunahuna ka nga nagsubay ka sa ensaktong dalan, apan padulong diay kini sa kalaglagan.
26Ang kagutom magtukmod sa tawo sa pagtrabaho.
27Ang tawong daotan nagaplano ug daotan, ug sakit siya manulti nga daw sa kalayo nga makapaso.
28Ang tawong nagapanglibak makamugna ug away ug moguba sa panaghigalaay.
29Ang tawong bangis mohaylo ug mosulsol sa iyang isigka-tawo ngadto sa kadaotan.
30Pagbantay kamo sa mga tawong nagpahiyom ug nagpangidhat kay basin may daotan silang plano.
31Ang katigulangon usa ka kadungganan nga maangkon sa tawo nga may matarong nga kinabuhi.
32Mas maayo pa ang tawo nga mapailubon kaysa tawo nga gamhanan. Mas maayo pa ang tawo nga makapugong sa iyang kaugalingon kaysa tawo nga migahom sa usa ka siyudad.
33Magripa ang mga tawo aron mahibaloan nila kon unsay hustong desisyon, apan ang tanang desisyon nagaagad sa pagbuot sa Ginoo.
1The preparations of the heart in man, and the answer of the tongue, is from the LORD.16.1 preparations: or, disposings 2All the ways of a man are clean in his own eyes; but the LORD weigheth the spirits. 3Commit thy works unto the LORD, and thy thoughts shall be established.16.3 Commit: Heb. Roll 4The LORD hath made all things for himself: yea, even the wicked for the day of evil. 5Every one that is proud in heart is an abomination to the LORD: though hand join in hand, he shall not be unpunished.16.5 unpunished: Heb. held innocent 6By mercy and truth iniquity is purged: and by the fear of the LORD men depart from evil. 7When a man’s ways please the LORD, he maketh even his enemies to be at peace with him. 8Better is a little with righteousness than great revenues without right. 9A man’s heart deviseth his way: but the LORD directeth his steps. 10A divine sentence is in the lips of the king: his mouth transgresseth not in judgment.16.10 A divine…: Heb. Divination 11A just weight and balance are the LORD’s: all the weights of the bag are his work.16.11 the weights: Heb. the stones 12It is an abomination to kings to commit wickedness: for the throne is established by righteousness. 13Righteous lips are the delight of kings; and they love him that speaketh right.
14The wrath of a king is as messengers of death: but a wise man will pacify it. 15In the light of the king’s countenance is life; and his favour is as a cloud of the latter rain. 16How much better is it to get wisdom than gold! and to get understanding rather to be chosen than silver! 17The highway of the upright is to depart from evil: he that keepeth his way preserveth his soul. 18Pride goeth before destruction, and an haughty spirit before a fall. 19Better it is to be of an humble spirit with the lowly, than to divide the spoil with the proud. 20He that handleth a matter wisely shall find good: and whoso trusteth in the LORD, happy is he.16.20 handleth…: or, understandeth a matter 21The wise in heart shall be called prudent: and the sweetness of the lips increaseth learning. 22Understanding is a wellspring of life unto him that hath it: but the instruction of fools is folly. 23The heart of the wise teacheth his mouth, and addeth learning to his lips.16.23 teacheth: Heb. maketh wise 24Pleasant words are as an honeycomb, sweet to the soul, and health to the bones. 25There is a way that seemeth right unto a man, but the end thereof are the ways of death. 26He that laboureth laboureth for himself; for his mouth craveth it of him.16.26 He…: Heb. The soul of him that16.26 craveth…: Heb. boweth unto him
27An ungodly man diggeth up evil: and in his lips there is as a burning fire.16.27 An…: Heb. A man of Belial 28A froward man soweth strife: and a whisperer separateth chief friends.16.28 soweth: Heb. sendeth forth
29A violent man enticeth his neighbour, and leadeth him into the way that is not good. 30He shutteth his eyes to devise froward things: moving his lips he bringeth evil to pass. 31The hoary head is a crown of glory, if it be found in the way of righteousness. 32He that is slow to anger is better than the mighty; and he that ruleth his spirit than he that taketh a city. 33The lot is cast into the lap; but the whole disposing thereof is of the LORD.
