Daniel 4 – APSD-CEB & NRT

Ang Pulong Sa Dios

Daniel 4:1-37

Ang Ikaduha nga Damgo ni Nebucadnezar bahin sa Kahoy

1Nagpadala si Haring Nebucadnezar niining mosunod nga pahibalo ngadto sa tanang katawhan sa nagkalain-laing nasod, tribo, ug pinulongan sa kalibotan. Mao kini ang nahisulat:

“Hinaut nga magmauswagon pa gayod kamo.

2“Gikalipay ko ang pagsugilon kaninyo sa mga milagro ug katingalahang mga butang nga gihimo kanako sa Labing Halangdong Dios.

3Katingalahan gayod ug labihan kagamhanan ang iyang mga milagro!

Ang iyang paghari walay kataposan.

4“Maayo ang akong kahimtang dinhi sa palasyo, ug mauswagon ang akong kinabuhi. 5Apan may damgo ako ug mga panan-awon nga nakapahadlok ug nakapahasol kanako. 6Busa nimando ako nga dad-on dinhi kanako ang tanang mga maalamon sa Babylon aron hubaron nila ang kahulogan sa akong damgo. 7Pag-abot sa mga madyikero, espiritista, manalagna,4:7 manalagna: sa literal, Kaldeanhon. ug tighimalad, gisuginlan ko sila sa akong damgo, apan dili sila makahubad sa kahulogan niini.

8“Sa kaulahian, mianhi si Daniel kanako. (Ginganlan siyag Belteshazar nga mao ang ngalan sa akong dios. Ug anaa kaniya ang espiritu sa balaan nga mga dios.4:8 mga dios: o, dios: mahimo usab nga, Dios.) Gisuginlan ko siya sa akong damgo. 9Miingon ako, ‘Belteshazar, pangulo sa mga madyikero, nasayod ako nga ang espiritu sa mga dios anaa kanimo, ug sayon ra kanimo ang paghubad sa kahulogan sa mga tinago. Isaysay kanako kon unsa ang kahulogan sa mga panan-awon nga akong nakita sa akong damgo. 10Mao kini ang akong mga panan-awon samtang natulog ako: Nakita ko ang usa ka taas kaayo nga kahoy sa taliwala sa kalibotan. 11Mitaas ug milig-on pa gayod kini hangtod nga miabot ang tumoy niini sa langit ug makita na kini sa tanang bahin sa kalibotan. 12Matahom ang iyang mga dahon ug daghan ang iyang mga bunga nga igo makapakaon sa tanan. Mipasilong ang mga mananap sa landong niini ug nagsalag ang mga langgam sa iyang mga sanga. Didto mikuha ang tanang mga binuhat sa ilang pagkaon.’

13“Unya nakita ko usab ang usa ka anghel4:13 anghel: sa literal, balaan nga magbalantay. nga nanaog gikan sa langit. 14Misinggit siya, ‘Putla ninyo ang kahoy ug ang mga sanga niini. Kuhaa ang iyang mga dahon ug ilabay ang iyang mga bunga. Aboga usab ninyo ang mga mananap nga nagapasilong niini ug ang mga langgam nga nagasalag sa iyang mga sanga. 15Apan ibilin lang ang iyang tuod ug gamot nga hiniktan ug puthaw ug bronsi, taliwala sa mga sagbot diha sa yuta.’

“Pasagdi kini nga mabasa sa yamog uban sa mga mananap. 16Sulod sa pito ka tuig ilisdan ang iyang tawhanon nga panghunahuna sa panghunahuna sa usa ka mananap. 17Mao kini ang hukom nga gipamantala sa mga anghel aron mahibaloan sa tanan nga ang Labing Halangdon nga Dios nagagahom sa mga gingharian sa mga tawo. Ug mahimo niya kining ihatag kang bisan kinsa nga iyang magustohan, bisan pa sa pinakaubos nga tawo.

18“Mao kadto ang akong damgo. Busa ako, si Haring Nebucadnezar, miingon kang Belteshazar, ‘Suginli ako sa kahulogan niini kay wala gayoy bisan usa sa mga maalamon sa akong gingharian nga makahubad kanako sa kahulogan niini. Apan makahubad ka niini kay ang espiritu sa balaan nga mga dios anaa kanimo.’ ”

Gihubad ni Daniel ang Kahulogan sa Damgo

19Pagkadungog ni Daniel (nga gitawag usab ug Belteshazar) niini, nahilom siya sa makadiyot kay nalisang siya ug nabalaka sa gisulti sa hari bahin sa iyang damgo. Busa miingon ang hari kaniya, “Belteshazar, ayaw kalisang sa akong damgo ug sa kahulogan niini.” Mitubag si Belteshazar, “Mahal nga Hari, maayo unta kon ang imong damgo ug ang kahulogan niini mahitabo ngadto sa imong mga kaaway ug dili kanimo. 20Ang kahoy nga imong nakita nga mitaas ug milig-on hangtod nga misangko sa langit ug nakita sa tanang bahin sa kalibotan, 21nga may matahom nga mga dahon ug daghag mga bunga nga igo makapakaon sa tanan, ug diin mipasilong ang mga mananap ug sa mga sanga niini nagsalag ang mga langgam, 22mao ikaw, Mahal nga Hari. Kay nahimo kang gamhanan hangtod nga ang imong pagkagamhanan misangko sa langit,4:22 ang imong pagkagamhanan misangko sa langit: Tingali ang buot ipasabot, gusto ni Nebucadnezar nga labwan ang Dios. ug nasakop sa imong paghari ang tanang bahin sa kalibotan.

23“Nakita mo usab, Mahal nga Hari, ang usa ka anghel nga nanaog gikan sa langit ug miingon, ‘Putla ninyo ang kahoy apan pasagdi lang ninyo ang tuod ug gamot nga hiniktan ug puthaw ug bronsi, taliwala sa mga sagbot diha sa yuta. Pasagdi siya nga mabasa sa yamog ug mokaon uban sa ihalas nga mga mananap sulod sa pito ka tuig.’

24“Mahal nga Hari, mao kini ang buot ipasabot niadto nga panan-awon nga pagbuot sa Labing Halangdon nga Dios nga mahitabo kini kanimo: 25Abugon ka gikan sa katilingban ug magpuyo ka uban sa ihalas nga mga mananap. Magsabsab ka ug sagbot sama sa baka ug mabasa ka sa yamog. Molabay ang pito ka tuig ayha ka moila nga ang Labing Halangdon nga Dios ang nagagahom sa mga gingharian sa mga tawo ug iya kining ihatag sa gusto niyang hatagan. 26Bahin usab niadtong giingon sa anghel nga pasagdan lang ang tuod, ang buot ipasabot niadto mao nga mahibalik kanimo ang imong gingharian sa higayon nga moila ka nga ang Dios mao gayod ang nagahari sa tanan. 27Busa, Mahal nga Hari, hinaut nga imong dawaton ang akong tambag kanimo: Undangi ang imong pagpakasala. Buhata ang matarong ug kaloy-i ang mga dinaog-daog. Kon imo kanang himuon basin pa kon magpadayon ang imong pagkamauswagon.”

28Kining tanan nahitabo sa kinabuhi ni Haring Nebucadnezar. 29Kay paglabay sa usa ka tuig gikan sa pagsaysay ni Daniel sa kahulogan sa damgo, mao kini ang nahitabo:

Samtang naglakaw-lakaw si Haring Nebucadnezar sa atop sa iyang palasyo sa Babylon 30miingon siya, “Dili ba ni ang Babylon nga akong gitukod pinaagi sa akong kaugalingong kusog ug alang sa akong kadungganan?”

31Wala pa gani siya makahuman niini ug sulti, may tingog gikan sa langit nga miingon, “Haring Nebucadnezar, pamatia kini: Karon gikuha na gikan kanimo ang katungod ingon nga hari. 32Abugon ka gikan sa katilingban sa mga katawhan ug magpuyo ka uban sa ihalas nga mga mananap. Magsabsab ka ug sagbot sama sa baka. Molabay ang pito ka tuig ayha ka moila nga ang Labing Halangdon nga Dios ang nagagahom sa mga gingharian sa mga tawo ug ihatag niya kini sa iyang gustong hatagan.”

33Diha-diha nahitabo kini kang Nebucadnezar. Giabog siya gikan sa katilingban ug misabsab ug sagbot sama sa baka. Nabasa ang iyang lawas sa yamog, ug mitaas ang iyang mga balhibo sama sa balhibo sa agila ug ang iyang mga kuko sama sa kuko sa langgam.

Gipasidunggan ni Haring Nebucadnezar ang Dios

34“Human sa pito ka tuig, ako, si Nebucadnezar, midangop sa Dios,4:34 midangop sa Dios: sa literal, mihangad ako sa langit. ug mibalik ang akong maayong panghunahuna. Busa gidayeg ko ug gipasidunggan ang Labing Halangdon nga Dios nga buhi sa walay kataposan. Miingon ako,

‘Ang iyang paghari walay kataposan; ang iyang gingharian molungtad sa tanang kaliwatan.

35Ubos ra kaayo ang mga tawo sa kalibotan kompara kaniya.

Buhaton niya ang iyang gusto ngadto sa mga anghel sa langit ug sa mga tawo sa yuta.

Walay makapugong kaniya o makapangutana kon nganong gibuhat niya kini.’

36“Dungan sa paghibalik sa akong maayong panghunahuna mibalik usab ang akong dungog ug pagkahalangdon ingon nga hari. Mibalik ang akong mga opisyal ug mga magtatambag, ug nahimo akong mas gamhanan kaysa sa una. 37Busa karon akong dayegon ug pasidunggan ang Hari sa langit, tungod kay husto ug matarong ang tanan niyang binuhatan ug ginapaubos niya si bisan kinsa nga nagapasigarbo.”

New Russian Translation

Даниил 4:1-34

1Я, Навуходоносор, был дома, у себя во дворце, в покое и изобилии. 2Но мне приснился сон, который испугал меня. Когда я лежал в постели, образы и видения, которые я видел, устрашили меня. 3И я повелел привести ко мне всех мудрецов Вавилона, чтобы они истолковали мне этот сон. 4Когда чародеи, волшебники, мудрецы-халдеи и колдуны пришли, я рассказал им сон, но они не смогли мне его истолковать. 5Наконец, ко мне пришел Даниил, и я рассказал сон ему. (Его зовут Белтешаццар, в честь моего бога, и дух святых богов4:5 Или: «святой, божественный дух»; также в ст. 6 и 15. пребывает в нем.)

6Я сказал:

– Белтешаццар, глава чародеев, я знаю, что в тебе пребывает дух святых богов, и нет такой тайны, разгадка которой тебя бы затруднила. Выслушай мой сон4:6 Или: «видения моего сна».; истолкуй его мне. 7Вот что мне приснилось, когда я лежал в своей постели: я посмотрел и увидел дерево огромной высоты, стоявшее посреди земли. 8Дерево выросло большим и сильным, вершиной оно касалось небес; его было видно до самых краев земли. 9Листья его были прекрасны, плоды изобильны, и на нем была пища для всех. Под ним находили пристанище полевые звери, а небесные птицы жили на его ветвях; от него кормилось всякое живое существо.

10В видениях, бывших мне, когда я лежал в постели, я видел, как святой страж сошел с небес. 11Он громко воскликнул: «Срубите дерево и отсеките его ветви; оборвите его листья и разбросайте плоды. Пусть звери удалятся из-под него, и птицы с его ветвей. 12Но пень с корнями, скованный железом и бронзой, пусть останется в земле, среди полевой травы. Пусть орошает его небесная роса, пусть он живет со зверями среди земных растений. 13Пусть отойдет от него человеческий разум, и дастся ему разум звериный, пока не пройдет семь лет. 14Решение возвещено по приговору стражей, постановление дано по воле святых, чтобы познали живущие, что Всевышний властвует над царствами смертных, отдает их тому, кому пожелает, и ставит над ними даже последних между людьми».

15Таков сон, который приснился мне, царю Навуходоносору. Итак, Белтешаццар, скажи мне его толкование, потому что никто из мудрецов моего царства не может мне его истолковать. Но ты можешь, потому что в тебе пребывает дух святых богов.

Даниил толкует сон

16Тогда Даниил (называемый также Белтешаццаром) пришел на время в крайнее замешательство и устрашился собственных мыслей. Царь сказал:

– Белтешаццар, пусть ни сон, ни его значение не пугают тебя.

Белтешаццар ответил:

– Мой господин, твоим бы врагам этот сон, и твоим бы неприятелям его значение! 17Дерево, которое в твоем видении выросло большим и сильным, касалось вершиной небес и было видно всей земле, 18с прекрасными листьями и изобильными плодами, всех кормящее, дающее пристанище полевым зверям и гнездовья в своих ветвях небесным птицам, – 19это ты, о царь! Ты стал великим и сильным; твое величие возросло и достигло небес, а владычество твое простирается до краев земли.

20Ты, царь, видел святого стража, спускающегося с небес и говорящего: «Срубите дерево и погубите его, но оставьте пень, сковав его железом и бронзой, среди полевой травы, и корни его пусть останутся в земле. Пусть его орошает небесная роса; пусть он живет, как дикие звери, пока не пройдет семь лет».

21Вот толкование, о царь, и вот решение Всевышнего против моего господина царя: 22тебя прогонят от людей, и ты будешь жить с дикими зверями. Ты будешь есть траву, подобно волу, и тебя будет омывать небесная роса. Семь лет пройдет, прежде чем ты признаешь, что Всевышний властвует над царствами смертных и отдает их, кому пожелает. 23Повеление оставить пень с корнями означает, что твое царство будет возвращено тебе, когда ты признаешь, что Небеса правят всем. 24Поэтому пусть будет тебе угодно, о царь, принять мой совет: загладь4:24 Букв.: «отломи». свои грехи, творя правду, и свои беззакония – милосердием к притесненным. Может быть, тогда твое благоденствие и продолжится.

Исполнение сна

25Все это и произошло с царем Навуходоносором. 26Двенадцать месяцев спустя, когда царь гулял по крыше4:26 Во времена Даниила крыши домов строились плоскими и использовались для различных целей. царского дворца в Вавилоне, 27он сказал:

– Разве не я воздвиг этот великий Вавилон, город царский, своей могучей силой и во славу своего величия?

28Эти слова еще были у него на устах, когда с небес раздался голос:

– Вот что определяется о тебе, царь Навуходоносор: твоя царская власть отнята у тебя. 29Тебя прогонят от людей, и ты будешь жить с дикими зверями и есть траву, подобно волу. Семь лет пройдет, прежде чем ты признаешь, что Всевышний властвует над царствами смертных и отдает их, кому пожелает.

30И тотчас же сказанное о Навуходоносоре исполнилось. Его прогнали от людей, и он ел траву, подобно волу. Его тело омывалось небесной росой до тех пор, пока его волосы не выросли длинными, как перья орла, а ногти не стали точно птичьи когти.

31В конце этого времени я, Навуходоносор, поднял взор к небу, и мой разум вернулся ко мне. Тогда я благословил Всевышнего; я восхвалил и восславил Его, Живущего вечно.

– Владычество Его – владычество вечное;

царство Его – из поколения в поколение.

32Все обитатели земли

ничего не значат.

Он поступает по воле Своей

с небесными силами

и обитателями земли.

Никто не властен сдержать Его руку

или сказать Ему: «Что Ты сделал?»

33В то же время, когда вернулся ко мне мой разум, ко мне вернулись и царская слава, и честь, и величие. Мои советники и приближенные возвратились ко мне, вернули меня на мой престол, и я стал еще более велик, чем прежде. 34Теперь я, Навуходоносор, хвалю, превозношу и славлю Царя небес, потому что все, что Он делает, есть истина и все Его пути праведны. А тех, кто ходит в гордыне, Он властен смирить.