1“Niadtong unang tuig sa paghari ni Darius nga Medianhon, ako ang mitabang ug milaban kang Michael.
Ang mga Hari sa Ehipto ug Syria
2“Karon, isulti ko kanimo ang kamatuoran: may tulo pa ka hari nga maghari sa Persia, ug ang ikaupat nga mosunod sa ila mas adunahan pa kay kanila. Mahimo siyang gamhanan pinaagi sa iyang bahandi, ug hagiton niya ang tanan nga makigbatok sa gingharian sa Greece. 3Unya, may moabot nga usa ka gamhanan nga hari. Sakopon niya ang daghang mga nasod, ug himuon niya ang iyang gustong himuon. 4Sa dihang gamhanan na gayod siya kaayo, mabungkag ang iyang gingharian ug mabahin sa upat ka direksyon sa kalibotan, apan dili ang iyang mga kaliwat ang magahari niini. Ang mopuli nga mga hari dili mahimong sama kaniya kagamhanan. Sa pagkatinuod kuhaon ang iyang gingharian ug ihatag sa uban.
5“Ang hari sa Ehipto11:5 hari sa Ehipto: sa literal, hari sa habagatan. mahimong gamhanan. Apan ang usa sa iyang mga heneral mahimong mas gamhanan pa kay kaniya, ug magahari kini sa mas dako nga gingharian. 6Paglabay sa pila ka tuig, magdinapigay kining duha ka gingharian, kay ipaasawa sa hari sa Ehipto ang iyang babayeng anak sa hari sa Syria.11:6 hari sa Syria: sa literal, hari sa amihan. Apan dili magdugay ang gahom sa babaye ingon man ang gahom sa hari sa Syria, kay patyon ang babaye apil ang iyang bana ug anak,11:6 anak: Mao kini sa ubang karaang mga teksto; apan sa Hebreo, amahan. ug ang mga sulugoon nga miuban kaniya.11:6 sulugoon nga miuban kaniya: o, nagasuportar kaniya.
7“Sa dili madugay magahari ang igsoon sa babaye didto sa Ehipto puli sa iyang amahan. Sulongon niya ang mga sundalo sa hari sa Syria ug sudlon ang pinarilan nga lungsod11:7 pinarilan nga lungsod: o, lig-ong depensa. Amo usab sa bersikulo 10, 19, 38. niini. Makig-away siya kanila ug magmadaogon siya. 8Dad-on niya sa Ehipto ang mga rebulto sa ilang mga dios ug ang ilang mahalon nga mga kabtangan nga hinimo sa bulawan ug plata. Sulod sa pila ka tuig, dili siya makiggubat sa hari sa Syria. 9Apan sa kaulahian sulongon siya sa hari sa Syria, apan mapildi ang hari sa Syria ug mobalik sa iyang kaugalingon nasod.
10“Magtigom ug daghang mga sundalo ang mga anak sa hari sa Syria aron pangandaman ang pagpakiggira. Mosulong sila nga daw baha nga dili mapugngan hangtod sa pinarilan nga lungsod sa hari sa Ehipto. 11Tungod sa kasuko sa hari sa Ehipto, makiggubat siya sa hari sa Syria, ug pildihon niya ang daghang mga sundalo niini. 12Tungod sa iyang kadaogan, magpasigarbo siya ug daghan pa gayod ang iyang laglagon. Apan dili siya magpabilin nga madaogon, 13kay magtigom pag-usab ang hari sa Syria ug mas daghan pa gayod nga mga sundalo kaysa una. Ug human sa pipila ka tuig sulongon niya pag-usab ang Ehipto uban sa iyang daghang mga sundalo ug kahimanan.
14“Nianang panahona, daghan ang makigbatok sa hari sa Ehipto. Usa niini mao ang bangis nimo nga mga isigka-Israelinhon. Himuon nila kini aron matuman ang panan-awon, apan mapakyas sila. 15Unya sulongon sa hari sa Syria ang usa ka pinarilan nga lungsod sa gingharian sa Ehipto. Libotan nila kini ug sudlon. Wala gayoy mahimo ang Ehipto apil ang ilang labing maayo nga mga sundalo, tungod kay mawad-an silag kusog sa pagsukol. 16Busa himuon sa hari sa Syria ang bisan unsa nga gusto niya nga himuon, ug wala gayoy makapugong kaniya. Sakopon niya ang Israel,11:16 Israel: o, Jerusalem. Sa Hebreo, nindot nga yuta. Mao usab sa bersikulo 41. ug hingpit kini nga mailalom sa iyang gahom. 17Nagtinguha gayod ang hari sa Syria sa pagsulong sa Ehipto uban sa tibuok nga kusog sa iyang gingharian. Apan makig-abin una siya sa hari sa Ehipto pinaagi sa pagpaasawa sa iyang anak ngadto sa hari, aron pinaagi sa iyang anak malaglag ang gingharian sa Ehipto. Apan dili molaban kaniya ang iyang anak. 18Busa sulongon niya ang mga lungsod duol sa dagat, ug daghan kanila ang iyang sakopon. Apan undangon sa usa ka komander ang iyang pagtamay sa uban, ug isumbalik kini kaniya. 19Busa mobalik siya sa pinarilan nga mga lungsod sa iyang kaugalingong dapit. Apan mapildi siya, ug mao na kini ang iyang kataposan.
20“Ang mopuli kaniya nga hari magsugo ug usa ka tawo nga mopugos sa mga tawo sa pagbayad ug buhis aron madugangan ang bahandi sa iyang gingharian. Hinuon, dili kini magdugay; mamatay siya, apan dili pinaagi sa kapungot o sa gira.
21“Ang mopuli kaniya usa ka tawong walay hinungdan, ug walay katungod nga mahimong hari. Mokalit lang siya ug tungha ug sakopon niya ang gingharian pinaagi sa limbong. 22Daghang kasundalohan ang iyang laglagon, ug patyon niya lakip ang pangulong pari.11:22 pangulong pari: sa literal, pangulo sa kasabotan. 23Makighiusa siya sa uban nga mga nasod ug pagkahuman limbongan niya sila. Mahimo siyang gamhanan bisan kon gamay lang ang iyang gingharian. 24Kalitan niya pagsulong ang mauswagong mga dapit sa usa ka probinsya, ug himuon niya ang wala mahimo sa iyang mga katigulangan kaniadto. Bahin-bahinon niya ngadto sa iyang sumusunod ang mga butang nga nailog niya gikan sa gira. Magplano siya sa pagsulong sa pinarilan nga mga lungsod, apan dili magdugaykining tanan.
25“Uban sa daghan niyang mga sundalo, mangisog siya sa pagsulong sa hari sa Ehipto. Apan makiggubat kanila ang hari sa Ehipto nga may daghan ug lig-on nga mga sundalo. Apan mapildi ang hari sa Ehipto tungod kay limbongan siya. 26Unayon siya sa iya mismong mga tawo. Busa mapildi ang iyang mga sundalo ug daghan kanila ang mangamatay.
27“Mag-atubang kining duha ka mga hari apan managsama silang nagpakaaron-ingnon ug maghunahuna ug daotan batok sa usag usa. Apan dili molampos ang ilang mga tinguha tungod kay wala pa moabot ang gitakda nga panahon. 28Mopauli ang hari sa Syria sa iyang dapit dala ang daghang mga bahandi. Apan magtinguha siya sa paglutos sa relihiyon sa mga katawhan sa Dios.11:28 relihiyon sa mga katawhan sa Dios: sa literal, balaan nga kasabotan. Buhaton niya ang iyang gusto ug human niini, mopauli siya sa iyang dapit.
29“Sa gitakda nga panahon, sulongon pag-usab sa hari sa Syria ang Ehipto, apan ang mahitabo niining higayona dili na sama sa nahitabo sa una: 30Sakay sa mga barko, sulongon sa mga taga-Kitim ang hari sa Syria. Tungod sa kalisang, moatras ang hari sa Syria, ug pahimungtan niya ang mga katawhan nga nagtuman sa balaan nga kasabotan. Pagkahuman mopauli siya, ug hatagan niyag pabor kadtong mga Israelinhon nga nagsalikway sa balaan nga kasabotan.
31“Sugoon sa hari sa Syria ang iyang mga sundalo sa pagpasipala sa templo nga nalibotan sa lig-on nga mga paril. Ipahunong niya ang adlaw-adlaw nga paghalad ug ipahimutang ang usa ka makalilisang nga butang nga magdalag kalaglagan. 32Ulog-ulogan niya ang mga daotan nga mga Israelinhon nga misalikway sa ilang relihiyon. Apan lig-on nga mobarog ug mosukol kaniya ang mga Israelinhon nga nakaila gayod sa ilang Dios.
33“Tudloan sa mga maalamon ang daghang mga tawo, apan lutoson sila sulod sa hamubo nga panahon. Ang uban kanila patyon pinaagi sa espada o sa kalayo, ug ang uban bihagon o kuhaan sa mga kabtangan. 34Niining paglutos kanila, gamay lang ang motabang kanila, ug daghang mga tawo nga dili matinud-anon ang mouban kanila. 35Ang uban sa mga maalamon lutoson aron mahimong putli o hinlo ang ilang kinabuhi hangtod moabot ang kataposan—ang panahon nga gitakda sa Dios.
36“Himuon sa hari sa Syria ang tanang buot niyang himuon. Isipon niya ang iyang kaugalingon nga labaw sa tanang mga dios, ug magsulti siyag mga pagpasipala batok sa Dios nga labaw sa tanang mga dios. Magmalampuson siya hangtod sa panahon nga ipadayag sa Dios ang iyang kasuko, tungod kay kinahanglan gayod nga mahitabo ang mga butang nga gitakda sa Dios nga mahitabo. 37-38Dili niya ilhon ang mga dios sa iyang mga katigulangan o ang dios nga gipangga sa mga kababayen-an. Ilhon hinuon niya ang iyang kaugalingon nga mas labaw kay kanilang tanan. Wala siyay laing pasidunggan nga dios gawas sa dios nga tigsulong sa pinarilan nga mga lungsod. Pasidunggan niya kini nga dios nga wala gani mailhi sa iyang mga katigulangan. Halaran niya kini ug bulawan, pilak, mahalong mga bato, ug uban pang mahalon nga mga gasa. 39Sulongon niya ang labing lig-on nga mga paril nga naglibot sa usa ka siyudad pinaagi sa panabang sa iyang langyaw nga dios. Pasidunggan niya ang mga tawo nga moila kaniya pinaagi sa paghatag kanilag katungdanan sa pagdumala sa daghang mga katawhan. Ug hatagan niya sila ug yuta isip ganti.
40“Pag-abot sa kataposan, makiggubat ang hari sa Ehipto sa hari sa Syria. Apan sulongon siya sa hari sa Syria nga may mga karwahe ug mga tigkabayo ug daghang mga barko. Sulongon niya nga daw baha ang daghang mga nasod ug laglagon. 41Sulongon niya lakip ang Israel, ug daghang mga tawo ang mangamatay. Apan makaikyas ang Edom, ang Moab, ug ang mga pangulo sa mga Amonihanon. 42Daghang mga nasod ang iyang sulongon, usa na ang Ehipto. 43Mapanag-iyahan niya ang mga bulawan, mga pilak, ug ang tanang bahandi sa Ehipto. Sakopon usab niya apil ang Libya ug ang Etiopia. 44Apan may mga balita gikan sa sidlakan ug amihan nga makapahasol kaniya. Busa mosulong siya sa dakong kapungot, ug daghang mga tawo ang iyang laglagon sa hingpit.11:44 laglagon sa hingpit: Ang Hebreo nga pulong nga gigamit dinhi nagkahulogan sa mga butang nga gihalad sa Ginoo pinaagi sa paghalad o paglaglag niini. 45Magpatindog siya sa iyang harianon nga tolda sa tunga-tunga sa dagat11:45 tunga-tunga sa dagat: sa Mediteraneo. ug sa matahom ug balaan nga bukid.11:45 matahom ug balaan nga bukid: diin nagtindog ang templo. Mamatay siya nga wala gayoy motabang kaniya.”
1I medern Dareios första regeringsår ställde jag mig där för att stödja och skydda honom.
Kungarna i söder och norr
2Men nu ska jag förklara sanningen för dig. Ytterligare tre kungar kommer att uppstå i Persien och efterträdas av en fjärde, mycket rikare än de andra. Styrkt av sin rikedom kommer han att mobilisera alla mot Grekland. 3Då uppstår en mäktig kung som regerar med stor makt och gör som han vill. 4Men så snart han har framträtt, faller hans rike samman och delas i de fyra väderstrecken. Det kommer inte att ges till hans efterkommande och inte heller vara lika mäktigt som när han hade makten. Hans rike utplånas och ges åt andra.
5Kungen i söder blir mäktig, men en av hans furstar blir ännu mäktigare än han och regerar över hans rike med stor makt. 6Några år senare allierar de sig med varandra. Dottern till kungen i södern kommer till kungen i norr för en allians, men hon förlorar sitt inflytande, och inte heller får han och hans makt bestå. Hon blir då utlämnad, tillsammans med sitt följe och sin far och sina anhängare.
7Men en ättling ur hennes släktled kommer att uppstå i stället. Han går till anfall mot nordkungens armé och tränger sig in i hans fästning, strider mot dem och besegrar dem. 8Han kommer också att föra med sig deras gudar och gjutna bilder och värdefulla föremål av guld och silver till Egypten. Under några år kommer han att låta nordkungen vara i fred. 9Nordkungen kommer att invadera sydkungens rike men återvända sedan tillbaka till sitt eget land. 10Hans söner gör då krigsförberedelser och samlar en enorm armé, drar fram som en stormflod och för fram striden ända till sydkungens fästning.
11Då drar sydkungen i förbittring ut och strider mot nordkungen, som uppbådar en stor armé men blir överlämnad åt den förre. 12När armén är borta, fylls sydkungen av stolthet och slår ner tusentals, men hans triumf blir inte långvarig. 13Kungen i norr samlar en ännu större armé än den förra, och efter några år rycker han fram med en stor armé och utrustning.
14Vid samma tid kommer många att resa sig mot sydkungen. Våldsmän bland ditt eget folk reser sig för att fullfölja synen, men de kommer att falla. 15Kungen i norr kommer och bygger en belägringsvall och intar en befäst stad. Armén i söder kan inte hålla stånd, inte ens deras bästa trupper kan det. 16Invaderaren gör som han vill, utan att någon kan göra motstånd. Han etablerar sig i det härliga landet och lägger det under sig. 17Han bestämmer sig för att komma med hela sitt rikes makt, med avsikt att alliera sig med sydkungen. Han ger honom en dotter till hustru, för att ruinera riket. Men det lyckas inte, det hjälper inte. 18Sedan vänder han sig mot kustländerna och intar flera av dem. Men en befälhavare stoppar hans hån och vänder det mot honom själv. 19Han vänder sedan tillbaka till sitt eget lands fästningar igen men vacklar och faller och finns inte mer.
20Hans efterträdare sänder en skatteindrivare genom landet som är hans rikes prydnad. Men efter en kort tid krossas han, dock varken genom vrede eller krig.
21Den som efterträder honom är en usel man som saknar kungavärdighet. Han invaderar riket i tysthet och tar makten genom intriger. 22Armén som väller fram kommer att svepas undan inför honom, och till och med förbundsfursten krossas. 23Den som har allierat sig med honom agerar han svekfullt mot, och han kommer till makten med bara ett fåtal människor. 24När de rikaste provinserna lever i trygghet invaderar han dem och gör något som varken hans fäder eller förfäder gjort. Han delar ut byte och rov och gods bland sina anhängare och smider under en tid onda planer mot befästningar.
25Han samlar sin kraft och sitt mod med en stor armé mot sydkungen. Denne mobiliserar också en väldig armé för krig men kan inte hålla stånd på grund av en sammansvärjning mot honom. 26De som äter vid hans bord vill krossa honom. Hans armé kommer att svepas bort och många att stupa i striden. 27Dessa två kungar har ont i sinnet, sitter vid samma bord och ljuger för varandra, dock utan någon framgång, för slutet kommer vid den bestämda tiden. 28Nordkungen återvänder hem till sitt land med stora rikedomar, men med ont i sinnet agerar han mot det heliga förbundet och återvänder sedan till sitt land.
29Vid den bestämda tiden invaderar han än en gång sydlandet, men nu blir utgången en annan än förra gången. 30Fartyg från Kittim11:30 Troligen romerska fartyg. kommer emot honom, och han blir modlös. Han vänder tillbaka och riktar vreden mot det heliga förbundet. Han återvänder alltså och ställer sig välvillig gentemot dem som övergett det heliga förbundet.
31Hans beväpnade styrkor kommer och vanhelgar tempelborgen, avskaffar det dagliga offret och sätter upp den vanhelgande vidrigheten. 32Han lockar med smicker dem till avfall som har våldfört sig på förbundet. Men de som känner sin Gud står fasta och håller ut.
33De insiktsfulla ska undervisa många men ändå under en tid falla för svärd och eld, bli fängslade och utsatta för plundring. 34När de faller får de en viss hjälp, och många hycklare sluter sig till dem. 35En del av de insiktsfulla kommer att falla, för att de ska förädlas, renas och luttras intill den sista tiden. För den bestämda tiden är ännu inte inne.
36Kungen kommer att göra som han vill, upphöja sig själv, sätta sig själv över varje gud och tala oerhörda ting mot gudars Gud. Han lyckas fram tills att vredens tid är ute, för det som är bestämt måste ske. 37Han visar ingen aktning för sina förfäders gudar och inte heller för den gud som kvinnor älskar eller någon annan gud, utan upphöjer sig själv över dem allesammans. 38I stället ärar han fästningarnas gud, en gud som hans förfäder inte kände till, med guld och silver, ädelstenar och dyrbara gåvor. 39Han agerar mot de starkaste fästningar med en främmande guds hjälp och ger dem stor ära som bekänner sig till honom. Han gör dem till härskare över många och delar ut land som belöning.
40Men vid tidens slut drabbar sydkungen samman med honom, och kungen från norr stormar fram mot honom med vagnar och ryttare och en stor flotta. Han invaderar flera länder och sveper fram som en stormflod. 41Han invaderar det härliga landet, och många länder faller. Men Moab, Edom och större delen av ammoniterna räddar sig undan honom. 42Han utökar sin makt över många länder, och inte heller Egypten slipper undan. 43Han lägger beslag på skatter av guld och silver och Egyptens alla dyrbarheter. Libyer och kushiter underkastar sig honom.
44Men rykten från öster och norr skrämmer honom, och i ursinne drar han ut för att förgöra och förinta många. 45Han slår upp sina kungliga tält mellan havet och helgedomens härliga berg. Men han kommer att gå under, och ingen kan hjälpa honom.