Ang Paghari ni Amazia sa Juda
(2 Cro. 25:1-28)
1Nahimong hari sa Juda si Amazia nga anak ni Joas sa ikaduhang tuig sa paghari ni Jehoash, nga anak ni Jehoahaz, sa Israel. 2Nagaedad si Amazia ug 25 ka tuig sa dihang nahimo siyang hari. Sa Jerusalem siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 29 ka tuig. Ang iyang inahan mao si Jehoadan nga taga-Jerusalem. 3Gihimo ni Amazia ang maayo atubangan sa Ginoo, apan dili gayod sama sa gihimo ni David nga iyang katigulangan. Gisunod niya ang iyang amahan nga si Joas. 4Wala usab niya ipaguba ang mga simbahanan diha sa habog nga mga dapit, busa nagpadayon ang mga tawo sa paghalad ug sa pagsunog ug mga insenso didto.
5Sa dihang lig-on na ang paghari ni Amazia, gipapatay niya ang mga opisyal nga nagpatay sa iyang amahan nga hari. 6Apan wala niya ipapatay ang ilang mga anak, kay sumala sa nahisulat sa Libro sa Kasugoan ni Moises, nagaingon ang Ginoo, “Dili angay patyon ang mga ginikanan tungod sa sala sa ilang mga anak, ug ang mga anak dili usab angay patyon tungod sa sala sa ilang mga ginikanan. Patyon lang ang tawo tungod sa iyang kaugalingon nga sala.”
7Nakapatay si Amazia ug 10,000 ka mga taga-Edom sa kapatagan nga gitawag ug Asin. Nailog usab niya ang Sela, ug gitawag niya kinig Jokteel, ug mao gihapon ang ngalan niini hangtod karon.
8Unya, nagpadala si Amazia ug mga mensahero ngadto sa hari sa Israel nga si Jehoash nga anak ni Jehoahaz ug apo ni Jehu. Mao kini ang iyang mensahe: “Dali, atubanga ako sa usa ka panag-away.” 9Apan gitubag siya ni Haring Jehoash pinaagi niini nga estorya: “Didto sa Lebanon, may sampinit nga nagpadala niini nga mensahe ngadto sa kahoyng sedro: ‘Ipaasawa ang imong anak nga babaye sa akong anak nga lalaki.’ Apan may miagi nga ihalas nga mananap ug gitunob-tunoban niini ang sampinit. 10Amazia, tinuod nga napildi mo ang Edom ug mibukad na ang imong atay tungod niini. Makontento ka nalang sa imong kadaogan ug pagpuyo diha sa imong palasyo. Nganong mangita ka pa man ug samok nga magdala ug kalaglagan kanimo ug sa Juda?”
11Apan wala mamati si Amazia, busa gisulong siya ni Haring Jehoash ug sa mga sundalo niini. Naggira sila didto sa Bet Shemesh nga sakop sa Juda. 12Napildi sa Israel ang Juda, ug nangikyas ang mga sundalo sa Juda ngadto sa ilang mga balay. 13Nadakpan ni Haring Jehoash si Haring Amazia didto sa Bet Shemesh. Unya miadto si Jehoash sa Jerusalem ug giguba niya ang mga paril niini gikan sa Pultahan sa Efraim paingon sa Pultahan sa Eskina, nga mga 600 ka piye ang gilay-on. 14Gipanguha niya ang tanang bulawan, pilak, ug kagamitan nga iyang nakita sa templo sa Ginoo ug sa bodega sa palasyo. Nagdala usab siyag mga bihag sa iyang pagbalik sa Samaria.
15Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jehoash, ang tanan niyang gihimo ug ang iyang mga kadaogan, apil ang iyang pagpakiggira kang Amazia nga hari sa Juda, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. 16Sa dihang namatay si Jehoash, gilubong siya didto sa gilubngan sa mga hari sa Israel didto sa Samaria. Ug ang iyang anak nga si Jeroboam II mao ang mipuli kaniya ingon nga hari.
17Nagkinabuhi pa si Amazia nga hari sa Juda ug 15 ka tuig human mamatay si Jehoash nga hari sa Israel. 18Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Amazia nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Juda.
19May mga tawo nga nagplano sa pagpatay kang Amazia sa Jerusalem, busa miikyas siya ngadto sa Lakish. Apan gipasundan nila siya sa Lakish, ug gipatay siya didto. 20Gikarga nila ang iyang patayng lawas sa kabayo ug gidala balik sa Jerusalem, ug unya gilubong sa gilubngan sa iyang mga katigulangan sa Lungsod ni David. 21Ang gipuli sa katawhan sa Juda kang Amazia ingon nga hari mao ang iyang anak nga si Azaria14:21 Azaria: o, Uzia. nga nagaedad ug 16 ka tuig. 22Siya ang mibawi sa Elat ug nagtukod niini pag-usab human mamatay ang iyang amahan nga si Amazia.
Ang Paghari ni Jeroboam II sa Israel
23Nahimong hari sa Israel si Jeroboam II nga anak ni Jehoash sa ika-15 nga tuig sa paghari ni Amazia, nga anak ni Joas sa Juda. Sa Samaria siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 41 ka tuig. 24Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo. Gisunod niya ang tanang mga sala nga gihimo ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. 25Siya ang nagbawi sa mga lugar nga gipanag-iyahan kanhi sa Israel, gikan sa Lebo Hamat paingon sa Patay nga Dagat.14:25 Patay nga Dagat: sa Hebreo, Dagat sa Araba. Mao kini ang gisaad sa Ginoo, ang Dios sa Israel, pinaagi sa iyang alagad nga propeta nga si Jonas, nga anak ni Amitai nga taga-Gat Hefer. 26Pagbuot sa Ginoo nga mahitabo kini kay nakita niya ang labihan nga pag-antos sa mga Israelinhon, ulipon man o dili. Wala gayoy nakatabang kanila. 27Ug tungod kay wala moingon ang Ginoo nga papason niya ang Israel sa kalibotan, giluwas niya sila pinaagi kang Jeroboam II, nga anak ni Jehoash.
28Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Jeroboam II, ug ang iyang bantogan nga mga binuhatan ug ang uban pa niyang gihimo, apil na ang pagbawi sa Damascus ug Hamat nga kanhi sakop sa Juda,14:28 Juda: Ang buot ipasabot, ang tibuok nasod sa Israel sa wala pa mabahin sa duha ka gingharian. nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. 29Sa dihang namatay si Jeroboam II, gilubong siya sa lubnganan sa mga hari sa Israel. Ug si Zacarias nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari.
Amaziya Kabaka wa Yuda
1Mu mwaka ogwokubiri ogw’obufuzi bwa Yowaasi mutabani wa Yowakazi kabaka wa Isirayiri, Amaziya mutabani wa Yowaasi ssekabaka wa Yuda n’alya obwakabaka. 2Yali aweza emyaka amakumi abiri mu etaano weyatandikira okufuga, era n’afugira emyaka amakumi abiri mu mwenda mu Yerusaalemi. Nnyina erinnya lye ye yali Yekoyadiini ow’e Yerusaalemi. 3N’akola ebirungi mu maaso ga Mukama, newaakubadde nga tebyenkana bya jjajjaawe Dawudi bye yakola. Mu buli nsonga yonna yagobereranga ekyokulabirako kya Yowaasi kitaawe. 414:4 2Bk 12:3; 16:4Kyokka beeyongeranga okuweerayo ssaddaaka n’okwoterezanga obubaane ku bifo ebigulumivu kubanga byali tebiggyiddwawo. 514:5 a 2Bk 21:24 b 2Bk 12:20Bwe yalaba ng’obwakabaka bunywezeddwa mu buyinza bwe, n’atta abakungu abaatemula kabaka kitaawe. 614:6 a Ma 28:61 b Kbl 26:11; Yob 21:20; Yer 31:30; 44:3; Ez 18:4, 20Wabula teyatta batabani baabwe kubanga mu byawandiikibwa mu Kitabo eky’Amateeka ga Musa, Mukama yalagira nti, “Abazadde tebattibwenga ku lw’abaana, so n’abaana tebattibwenga ku lw’abazadde baabwe; buli muntu anaafanga olw’ebibi bye ye.” 714:7 a 2Sa 8:13; 2By 25:11 b Bal 1:36Yawangula ab’e Edomu mu Kiwonvu eky’Omunnyo, era n’atta omutwalo gumu ku bo, n’okuwamba n’awamba Seera14:7 Seera kiyitibwa Petula mu Luyonaani, era kye kibuga kya Idumiya ekikulu mu lutalo, n’akituuma Yokuseeri, era kye kikyayitibwa ne ku lunaku lwa leero.
8Awo mu biro ebyo Amaziya n’atumira Yekoyaasi mutabani wa Yekoyakaazi, muzzukulu wa Yeeku, kabaka wa Isirayiri, obubaka ng’amusosonkereza nti, “Jjangu tulabagane amaaso n’amaaso.” 914:9 Bal 9:8-15Naye Yekoyaasi kabaka wa Isirayiri n’addamu Amaziya kabaka wa Yuda nti, “Omwennyango mu Lebanooni gw’aweereza obubaka eri omuvule mu Lebanooni nga gugamba nti, ‘Waayo muwala wo afumbirwe mutabani wange.’ Naye ensolo enkambwe eya Lebanooni bwe yali ng’eyitawo n’erinnyirira omwennyango. 1014:10 Ma 8:14; 2By 26:16; 32:25Kaakano wegulumizza kubanga owangudde Edomu. Wenyumirize mu buwanguzi bwo ewuwo. Lwaki oyagala okweleetera emitawaana, n’okugwa kwo era n’okwa Yuda?”
1114:11 Yos 15:10Naye Amaziya teyawuliriza, era ekyavaamu Yekoyaasi kabaka wa Isirayiri n’amulumba. Ne balabagana amaaso n’amaaso mu lutalo e Besusemesi ekya Yuda. 1214:12 2Sa 18:17Yuda n’awangulibwa Isirayiri, buli musajja n’addukira ewuwe. 1314:13 a 1Bk 3:1; 2By 33:14; 36:19; Yer 39:2 b Nek 8:16; 12:39 c 2By 25:23; Yer 31:38; Zek 14:10Awo Yekoyaasi kabaka wa Isirayiri n’awambira Amaziya kabaka wa Yuda mutabani wa Yekoyaasi muzzukulu wa Akaziya e Besusemesi; Yekoyaasi ne yeeyongerayo e Yerusaalemi, n’amenyaamenya bbugwe wa Yerusaalemi, obuwanvu mita kikumi mu kinaana, okuva ku wankaaki wa Efulayimu okutuuka ku wankaaki ow’oku Nsonda. 14N’atwala ezaabu n’effeeza yonna, n’ebikozesebwa byonna ebyali mu yeekaalu ya Mukama, n’eby’obugagga ebyali mu lubiri lwa kabaka, era n’abantu n’abatwala nga basibe, n’addayo e Samaliya.
Okufa kwa Yekoyaasi
1514:15 2Bk 13:12Ebyafaayo ebirala byonna ebyaliwo mu mirembe gya Yekoyaasi, ne bye yakola n’ebyamagero bye, ne bwe yatabaala Amaziya kabaka wa Yuda, tebyawandiikibwa mu kitabo eky’ebyomumirembe gya bassekabaka ba Isirayiri? 16Yekoyaasi n’afa n’aziikibwa mu Samaliya mu masiro ga bakabaka ba Isirayiri. Mutabani we Yerobowaamu n’amusikira okuba kabaka.
Okufa kwa Amaziya
17Awo Amaziya mutabani wa Yowaasi n’awangaala emyaka kkumi n’ettaano emirala oluvannyuma lw’okufa kwa Yekoyaasi mutabani wa Yekoyakaazi kabaka wa Isirayiri. 18Ebyafaayo ebirala eby’omulembe gwa Amaziya, tebyawandiikibwa mu kitabo eky’ebyomumirembe gya bassekabaka ba Yuda?
1914:19 a 2Bk 12:20 b Yos 10:3; 2Bk 18:14, 17Ne bamusalira olukwe olw’okumuttira mu Yerusaalemi, n’addukira e Lakisi, naye ne bamuwerekereza abasajja era ne bamuttira e Lakisi. 2014:20 2Bk 9:28Ne bakomyawo omulambo gwe ku mbalaasi, era n’aziikibwa ku biggya bya bajjajjaabe mu Yerusaalemi, mu kibuga kya Dawudi.
2114:21 2Bk 15:1; 2By 26:23Awo eggwanga lyonna erya Yuda, ne bafuula Azaliya ow’emyaka ekkumi n’omukaaga kabaka, ng’asikira kitaawe Amaziya. 2214:22 1Bk 9:26; 2Bk 16:6Ye yaddaabiriza Erasi era n’azza Yuda obuggya, nga Amaziya amaze okufa.
Yerobowaamu II Kabaka wa Isirayiri
2314:23 2Bk 13:13Mu mwaka ogw’ekkumi n’ettaano ogw’obufuzi bwa Amaziya mutabani wa Yowaasi kabaka wa Yuda, Yerobowaamu II mutabani wa Yowaasi ssekabaka wa Isirayiri n’afuuka kabaka mu Samaliya, era n’afugira emyaka amakumi ana mu gumu. 2414:24 1Bk 15:30N’akola ebibi mu maaso ga Mukama, n’atakyuka okuva mu bibi ebya Yerobowaamu mutabani wa Nebati bye yayonoonyesa Isirayiri. 2514:25 a Kbl 13:21; 1Bk 8:65 b Ma 3:17 c Yon 1:1; Mat 12:39Yatuukiriza ekigambo kya Mukama, Katonda wa Isirayiri kye yayogerera mu muddu we Yona mutabani wa Amitayi nnabbi ow’e Gasukeferi, n’azzaawo ensalo ya Isirayiri okuva ku mulyango gwa Kamasi okutuuka ku Nnyanja ey’Omunnyo.
2614:26 a Ma 32:36 b 2Bk 13:4 c Zab 18:41; 22:11; 72:12; 107:12; Is 63:5; Kgb 1:7Mukama yalaba okubonaabona kwa buli omu mu Isirayiri, omuddu n’atali muddu, nga tewali ayinza ku babeera. 2714:27 a 2Bk 13:23 b Bal 6:14Olw’okubanga Mukama yali tagambye nti alisaanyaawo erinnya lya Isirayiri wansi w’eggulu, n’atuma Yerobowaamu II mutabani wa Yowaasi okubalokola.
2814:28 a 2Sa 8:5; 1Bk 11:24 b 2By 8:3 c 1Bk 15:31Ebyafaayo ebirala ebyabaawo mu mirembe gya Yerobowaamu II, ne byonna bye yakola, ne bwe yalwana entalo n’obuzira, n’engeri gye yakomezaawo Isirayiri Ddamasiko ne Kamasi ebyali ebya Yuda, tebyawandiikibwa mu kitabo eky’ebyomumirembe gya bassekabaka ba Isirayiri? 29Yerobowaamu ne yeebakira wamu ne bajjajjaabe, bassekabaka ba Isirayiri, Zekkaliya mutabani we n’amusikira okuba kabaka.
