1Mao kini ang mensahe sa Ginoo batok kang Baasha nga iyang gisulti pinaagi kang Jehu nga anak ni Hanani: 2“Gikuha ko ikaw gikan sa ubos nga kahimtang,16:2 Gikuha… kahimtang: sa literal, Gihaw-as ko ikaw gikan sa abog. ug gihimong pangulo sa akong katawhan nga mga Israelinhon. Apan gisunod mo ang binuhatan ni Jeroboam ug ikaw ang nahimong hinungdan sa pagpakasala sa akong katawhan, ug gipalagot mo ako tungod sa ilang mga sala. 3Busa laglagon ko ikaw ug ang imong panimalay, sama sa gihimo ko sa panimalay ni Jeroboam nga anak ni Nebat. 4Ang mga miyembro sa imong panimalay nga mangamatay sa lungsod kaonon sa mga iro, ug ang mangamatay sa uma kaonon sa mga langgam.”
5Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Baasha, ug ang iyang bantogang mga binuhatan ug uban pang gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. 6Sa dihang namatay si Baasha, gilubong siya sa Tirza. Ug si Elah nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari.
7Kadto nga mensahe sa Ginoo batok kang Baasha ug sa iyang panimalay gisulti sa Ginoo pinaagi kang Propeta Jehu nga anak ni Hanani. Gisulti kadto sa Ginoo tungod sa tanang daotang gihimo ni Baasha atubangan sa Ginoo. Gipalagot niya ang Ginoo tungod sa iyang gipanghimo nga sama kadaotan sa gihimo sa panimalay ni Jeroboam, ug tungod sa iyang pagpatay sa tibuok nga panimalay ni Jeroboam.
Ang Paghari ni Elah sa Israel
8Nahimong hari sa Israel si Elah nga anak ni Baasha sa ika-26 nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda. Sa Tirza siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa duha ka tuig.
9Unya, si Zimri nga usa sa iyang mga opisyal ug komander sa katunga sa iyang mga tigkarwahe, nagplano ug daotan batok kaniya. Usa ka adlaw, naghubog si Elah sa Tirza, didto sa balay ni Arza nga mao ang tigdumala sa palasyo sa Tirza. 10Misulod si Zimri sa balay ug gipatay niya si Elah. Nahitabo kini sa ika-27 nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda. Ug si Zimri ang mipuli kang Elah ingon nga hari.
11Pagsugod gayod ni Zimri sa paghari, gipamatay niya ang tibuok pamilya ni Baasha. Wala gayod siyay gibilin nga lalaki bisan sa mga paryente ug mga higala ni Baasha. 12Gipamatay ni Zimri ang tibuok pamilya ni Baasha sumala sa giingon sa Ginoo pinaagi kang Propeta Jehu. 13Kay gipalagot ni Baasha ug sa iyang anak nga si Elah ang Ginoo, ang Dios sa Israel, tungod sa mga sala nga ilang gihimo, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel, paagi sa pagsimba sa mga dios-dios.
14Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Elah, ug ang tanan niyang gihimo, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel.
Ang Paghari ni Zimri sa Israel
15Nahimong hari sa Israel si Zimri sa ika-27 nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda. Sa Tirza siya nagpuyo, apan pito lang ka adlaw ang iyang paghari. Kay sa dihang nabalitaan sa mga sundalo sa Israel nga nagakampo duol sa Gibeton, nga usa ka lungsod sa mga Filistihanon, 16nga gipatay ni Zimri ang hari, niadto mismong adlawa, gihimo nilang hari sa Israel si Omri. Kini si Omri mao ang komander sa mga sundalo sa Israel.
17Unya mibiya sa Gibeton si Omri ug ang mga kauban niya nga mga taga-Israel, ug gisulong nila ang Tirza. 18Sa dihang nakita ni Zimri nga nailog na ang lungsod, miadto siya sa lig-on nga bahin sa palasyo ug gisunog niya kini, ug naapil siya sa pagkasunog. 19Nahitabo kini tungod sa mga sala nga iyang gihimo. Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, ug gisunod niya ang binuhatan ni Jeroboam ug ang sala nga gihimo niini, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel.
20Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Zimri, ug ang bahin sa iyang pagrebelde nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel.
Ang Paghari ni Omri sa Israel
21Natunga sa duha ka grupo ang katawhan sa Israel. Ang usa ka grupo gusto nga mahimong hari si Tibni nga anak ni Ginat, ug ang usa usab ka grupo gusto kang Omri. 22Apan mas lig-on ang mga nagadapig ni Omri kaysa mga nagadapig ni Tibni nga anak ni Ginat. Namatay si Tibni ug si Omri ang nahimong hari.
23Nahimong hari sa Israel si Omri sa ika-31 nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda. Naghari siya sulod sa 12 ka tuig; ang unom niini ka tuig didto sa Tirza. 24Gipalit niya gikan kang Shemer ang bungtod sa Samaria sa bili nga 70 ka kilong pilak, ug gipatindogan niya kini ug lungsod nga ginganlan niya ug Samaria, gikan sa ngalan ni Shemer nga mao ang kanhing tag-iya sa bungtod.
25Daotan ang gihimo ni Omri atubangan sa Ginoo, ug labaw pa siya kadaotan kaysa mga hari nga nauna kaniya. 26Gisunod niya ang binuhatan ni Jeroboam nga anak ni Nebat ug ang sala nga gihimo niini, nga nahimong hinungdan sa pagpakasala sa mga taga-Israel. Gipalagot nila ang Ginoo, ang Dios sa Israel, pinaagi sa pagsimba sa mga dios-dios.
27Ang uban pang sugilanon mahitungod sa paghari ni Omri, ug ang iyang bantogang mga binuhatan, nahisulat sa libro sa mga sugilanon bahin sa mga hari sa Israel. 28Sa dihang namatay si Omri, gilubong siya sa Samaria. Ug si Ahab nga iyang anak mao ang mipuli kaniya ingon nga hari.
Ang Paghari ni Ahab sa Israel
29Nahimong hari sa Israel si Ahab nga anak ni Omri sa ika-38 nga tuig sa paghari ni Asa sa Juda. Sa Samaria siya nagpuyo, ug naghari siya sulod sa 22 ka tuig. 30Daotan ang iyang gihimo atubangan sa Ginoo, labaw pa kadaotan kaysa gihimo sa mga hari nga nauna kaniya. 31Wala pa siya makontento sa pagsunod sa sala nga gihimo ni Jeroboam, gipangasawa pa gayod niya si Jezebel nga anak ni Etbaal, nga hari sa Sidon, ug mialagad ug misimba sa dios-dios nga si Baal. 32Nagpatukod siya ug templo ug halaran alang kang Baal didto sa Samaria. 33Nagpahimo usab siya ug poste nga simbolo sa diosa nga si Ashera. Gipalagot gayod niya pag-ayo ang Ginoo, ang Dios sa Israel, labaw pa kaysa gihimo sa mga hari sa Israel nga nahauna kaniya.
34Sa panahon sa paghari ni Ahab, gipatukod pag-usab ni Hiel nga taga-Betel ang Jerico. Sa dihang gitukod niya ang mga pundasyon niini, namatay ang iyang kamagulangan nga anak nga si Abiram. Ug sa dihang gipatrabaho niya ang mga pultahan, namatay ang iyang kamanghorang anak nga si Segub. Nahitabo kining tanan sumala sa giingon sa Ginoo pinaagi kang Josue nga anak ni Nun.16:34 Tan-awa sa Josue 6:26.
116:1 1Ath 16:7; 2Maũ 19:2Ningĩ kiugo kĩa Jehova gĩgĩkinya kũrĩ Jehu mũrũ wa Hanani gĩa gũũkĩrĩra Baasha, akĩĩrwo atĩrĩ, 216:2 1Ath 14:7-9“Ndakũrutire kuuma rũkũngũ-inĩ ngĩgũtua mũtongoria wa andũ akwa a Isiraeli, no wee ũkĩrũmĩrĩra mĩthiĩre ya Jeroboamu, na ũgĩtũma andũ akwa a Isiraeli meehie, makĩndakaria nĩ ũndũ wa mehia mao. 316:3 1Ath 16:11; 1Ath 21:22Nĩ ũndũ ũcio ngirie kũniina Baasha na nyũmba yake, na nĩngatũma nyũmba yaku ĩtuĩke ta ĩrĩa ya Jeroboamu mũrũ wa Nebati. 416:4 1Ath 14:11Ngui nĩikarĩa andũ a Baasha arĩa magaakuĩra itũũra-inĩ inene, nacio nyoni cia rĩera-inĩ irĩe arĩa magaakuĩra mĩgũnda-inĩ.”
5Ha ũhoro wa maũndũ marĩa mangĩ makoniĩ wathani wa Baasha, na ũrĩa eekire o na marĩa aahingirie-rĩ, githĩ matiandĩkĩtwo ibuku-inĩ rĩa maũndũ ma athamaki a Isiraeli? 6Baasha akĩhurũka hamwe na maithe make, na agĩthikwo kũu Tiriza. Nake mũriũ Ela agĩtuĩka mũthamaki ithenya rĩake.
716:7 1Ath 16:11O na ningĩ kiugo kĩa Jehova gĩgĩkinya kũrĩ mũnabii Jehu, mũrũ wa Hanani, gĩkoniĩ Baasha na nyũmba yake, tondũ wa waganu wake wothe ũrĩa eekĩte maitho-inĩ ma Jehova, akamũrakaria nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa eekĩte, na nĩ ũndũ wa kũhaana ta nyũmba ya Jeroboamu, o na ningĩ tondũ wa kũmĩniina.
Ela Mũthamaki wa Isiraeli
8Mwaka wa mĩrongo ĩĩrĩ na ĩtandatũ wa Asa, mũthamaki wa Juda, nĩguo Ela mũrũ wa Baasha aatuĩkire mũthamaki wa Isiraeli, agĩthamaka arĩ Tiriza mĩaka ĩĩrĩ.
916:9 1Ath 20:12; Thim 31:4-5Nake Zimuri, ũmwe wa anene ake, ũrĩa waathaga nuthu ya ngaari ciake cia ita, agĩciirĩra ũrĩa ekũmũũkĩrĩra. Hĩndĩ ĩyo Ela aarĩ Tiriza, akĩnyua njoohi mũciĩ kwa Ariza ũrĩa warĩ mũrori wa nyũmba ya ũthamaki kũu Tiriza. 1016:10 2Ath 9:31Zimuri agĩtoonya kuo, akĩmũgũtha, akĩmũũraga mwaka-inĩ wa mĩrongo ĩĩrĩ na mũgwanja wa Asa mũthamaki wa Juda. Nake agĩtuĩka mũthamaki ithenya rĩake.
11Aambĩrĩria gũthamaka o ro ũguo, na agĩikarĩra gĩtĩ kĩa ũnene-rĩ, akĩũraga andũ a nyũmba ya Baasha othe. Ndaatigirie mũndũ mũrũme o na ũmwe, arĩ mũndũ wao kana mũrata. 12Nĩ ũndũ ũcio Zimuri akĩniina nyũmba yothe ya Baasha, kũringana na kiugo kĩa Jehova kĩrĩa kĩarĩtio na kanua ka mũnabii Jehu gĩa gũũkĩrĩra Baasha. 1316:13 Gũcook 32:21Nĩ ũndũ wa mehia marĩa mothe Baasha na mũriũ Ela meekĩte na magatũma andũ a Isiraeli mehie, na makĩrakaria Jehova Ngai wa Isiraeli, nĩ ũndũ wa mĩhianano yao ya kũhooywo ĩtaarĩ kĩene.
14Ha ũhoro wa maũndũ marĩa mangĩ makoniĩ wathani wa Ela na ũrĩa wothe eekire-rĩ, githĩ matiandĩkĩtwo ibuku-inĩ rĩa maũndũ ma athamaki a Isiraeli?
Zimuri Mũthamaki wa Isiraeli
1516:15 Josh 19:44Mwaka wa mĩrongo ĩĩrĩ na mũgwanja wa Asa mũthamaki wa Juda, Zimuri nĩathamakire kũu Tiriza mĩthenya mũgwanja. Mbũtũ cia ita ciakĩte kambĩ hakuhĩ na Gibethoni, itũũra rĩa Afilisti. 16Nao andũ a Isiraeli maarĩ kũu kambĩ makĩigua atĩ Zimuri nĩaciirĩire mũthamaki na akamũũraga. Mũthenya o ro ũcio, marĩ o kũu kambĩ makĩanĩrĩra atĩ Omuri ũrĩa warĩ mũnene wa ita nĩwe mũthamaki wa Isiraeli. 17Hĩndĩ ĩyo Omuri na andũ a Isiraeli othe arĩa maarĩ hamwe nake makĩehera Gibethoni na makĩrigiicĩria itũũra inene rĩa Tiriza marĩtahe. 18Hĩndĩ ĩrĩa Zimuri onire atĩ itũũra inene nĩrĩanyiitwo-rĩ, agĩtoonya gĩikaro-inĩ gĩa kwĩgitĩra kĩa nyũmba ya ũthamaki, agĩgĩcina na mwaki arĩ kuo thĩinĩ. Nĩ ũndũ ũcio agĩkua, 19nĩ ũndũ wa mehia marĩa eekĩte, ageeka maũndũ mooru maitho-inĩ ma Jehova, na gũthiĩ na mĩthiĩre ya Jeroboamu o na mehia marĩa eekĩte agatũma Isiraeli meehie.
20Ha ũhoro wa maũndũ marĩa mangĩ makoniĩ wathani wa Zimuri, o na maũndũ ma ũremi marĩa eekire-rĩ, githĩ matiandĩkĩtwo ibuku-inĩ rĩa maũndũ ma athamaki a Isiraeli?
Omuri Mũthamaki wa Isiraeli
21Hĩndĩ ĩyo andũ a Isiraeli magĩatũkana ikundi igĩrĩ, nuthu ĩmwe makĩrũmĩrĩra Tibini mũrũ wa Ginathu atuĩke mũthamaki, nayo nuthu ĩyo ĩngĩ makĩrũmĩrĩra Omuri. 22No rĩrĩ, arũmĩrĩri a Omuri magĩtooria arũmĩrĩri a Tibini mũrũ wa Ginathu; Nĩ ũndũ ũcio Tibini agĩkua, nake Omuri agĩtuĩka mũthamaki.
2316:23 Josh 12:24Mwaka wa mĩrongo ĩtatũ na ũmwe wa Asa mũthamaki wa Juda, nĩguo Omuri aatuĩkire mũthamaki wa Isiraeli, nake agĩthamaka mĩaka ikũmi na ĩĩrĩ, ĩtandatũ yayo aathamakire arĩ Tiriza. 2416:24 1Ath 13:32; Math 10:5Nake akĩgũra karĩma ga Samaria kuuma kũrĩ Shemeru na taranda igĩrĩ16:24 nĩ ta kilo 68 cia betha, na agĩaka itũũra inene hau karĩma igũrũ, akĩrĩĩta Samaria, arĩĩtanĩtie na Shemeru ũrĩa wakoretwo arĩ mwene karĩma kau.
2516:25 Gũcook 4:25; Mik 6:16No rĩrĩ, Omuri nĩekire maũndũ mooru maitho-inĩ ma Jehova, akĩĩhia makĩria ya andũ othe arĩa maarĩ mbere yake. 2616:26 Gũcook 32:21Nĩathiire na mĩthiĩre yothe ya Jeroboamu mũrũ wa Nebati, na mehia-inĩ make marĩa maatũmire andũ a Isiraeli meehie; nĩ ũndũ ũcio makĩrakaria Jehova Ngai wa Isiraeli nĩ ũndũ wa ngai ciao cia mĩhianano yao ya kũhooywo ĩtarĩ kĩene.
27Ha ũhoro wa maũndũ marĩa mangĩ makoniĩ wathani wa Omuri, ũrĩa eekire na marĩa ahingirie-rĩ, githĩ matiandĩkĩtwo ibuku-inĩ rĩa maũndũ ma athamaki a Isiraeli? 2816:28 1Ath 13:32Omuri akĩhurũka hamwe na maithe make, agĩthikwo Samaria. Nake mũriũ Ahabu agĩtuĩka mũthamaki ithenya rĩake.
Ahabu Gũtuĩka Mũthamaki wa Isiraeli
29Mwaka wa mĩrongo ĩtatũ na ĩnana wa Asa, mũthamaki wa Juda, Ahabu mũrũ wa Omuri agĩtuĩka mũthamaki wa Isiraeli, nake agĩthamakĩra Isiraeli arĩ Samaria mĩaka mĩrongo ĩĩrĩ na ĩĩrĩ. 3016:30 1Ath 14:9Ahabu mũrũ wa Omuri nĩekire maũndũ maingĩ mooru maitho-inĩ ma Jehova, makĩria ya mũndũ o wothe wa arĩa maarĩ mbere yake. 3116:31 1Ath 11:2; 2Ath 9:34; Atiir 3:6We to kuona onire gwĩka mehia ta ma Jeroboamu mũrũ wa Nebati arĩ kaũndũ kanini, no-o na nĩahikirie Jezebeli mwarĩ wa Ethibaali mũthamaki wa Asidoni, na akĩambĩrĩria gũtungata na kũhooya Baali. 3216:32 Atiir 6:28; Jer 43:12Nĩathondekeire Baali kĩgongona thĩinĩ wa hekarũ ya Baali ĩrĩa aakire kũu Samaria. 3316:33 Atiir 3:7; 2Ath 13:6Ningĩ Ahabu nĩathondekire gĩtugĩ kĩa Ashera, na agĩĩka maũndũ maingĩ mooru gũkĩra ũrĩa athamaki othe a Isiraeli arĩa maarĩ mbere yake meekĩte ma gũtũma Jehova Ngai wa Isiraeli arakare.
3416:34 Josh 6:26Ihinda-inĩ rĩa Ahabu, Hieli wa kuuma Betheli nĩacookereirie itũũra rĩa Jeriko. Aahaandire mũthingi wakuo na thogora wa gũkuĩrwo nĩ mũriũ wake wa irigithathi Abiramu, nacio ihingo ciakuo agĩciaka na thogora wa gũkuĩrwo nĩ mũriũ wake Segubu ũrĩa warĩ mũnini, kũringana na kiugo kĩa Jehova kĩrĩa kĩarĩtio nĩ Joshua mũrũ wa Nuni.
