Daniel 5 – NVI & HLGN

Nueva Versión Internacional

Daniel 5:1-31

La escritura en la pared

1El rey Belsasar ofreció un gran banquete a mil miembros de la nobleza y bebió vino con ellos. 2Mientras bebía, Belsasar mandó que trajeran las copas de oro y de plata que Nabucodonosor, su padre,5:2 O ancestro; o predecesor; también en vv. 11, 13 y 18. había tomado del Templo de Jerusalén, para que también bebieran sus nobles junto con sus esposas y concubinas.5:2-3 Véase nota en Gn 22:24. 3Entonces le llevaron las copas, y en ellas bebieron el rey y sus nobles, junto con sus esposas y concubinas. 4Bebían vino y alababan a los dioses de oro, plata, bronce, hierro, madera y piedra.

5En ese momento, en la sala del palacio apareció una mano que, a la luz de las lámparas, escribía con el dedo sobre la parte blanca de la pared. Mientras el rey observaba la mano que escribía, 6el rostro le palideció del susto, las rodillas comenzaron a temblarle y apenas podía sostenerse. 7Entonces mandó que vinieran los hechiceros, astrólogos y adivinos para decir a estos sabios babilonios:

—Al que lea lo que allí está escrito y me diga lo que significa, lo vestiré de color púrpura, le pondré una cadena de oro en el cuello y lo nombraré tercer gobernante del reino.

8Todos los sabios del reino se presentaron, pero no pudieron leer lo escrito ni decirle al rey lo que significaba. 9Esto hizo que el rey Belsasar se asustara y palideciera más todavía. Los nobles, por su parte, se hallaban confundidos.

10Al oír el alboroto que hacían el rey y sus nobles, la reina misma entró en la sala del banquete y exclamó:

—¡Que viva Su Majestad por siempre! ¡Y no se alarme ni se ponga pálido! 11En su reino, hay un hombre en quien reposa el espíritu de los dioses santos. En tiempo de su padre se descubrió que tenía percepción, inteligencia y sabiduría, semejante a la de los dioses. Su padre, el rey Nabucodonosor, lo nombró jefe de los magos, hechiceros, astrólogos y adivinos. 12Y es que ese hombre, a quien el rey llamó Beltsasar, tiene una inteligencia extraordinaria, conocimiento, entendimiento y capacidad para interpretar sueños, explicar misterios y resolver problemas difíciles. Llame usted a ese hombre y él le dirá lo que significa ese escrito.

13Daniel fue llevado a la presencia del rey y este preguntó:

—¿Así que tú eres Daniel, uno de los exiliados que mi padre trajo de Judá? 14Me han contado que en ti reposa el espíritu de los dioses y que posees iluminación, inteligencia y una sabiduría extraordinaria. 15Los sabios y hechiceros se presentaron ante mí para leer esta escritura y decirme lo que significa, pero no pudieron descifrarla. 16Según me han dicho, tú puedes dar interpretaciones y resolver problemas difíciles. Si logras leer e interpretar lo que allí está escrito, te vestiré de color púrpura, te pondré una cadena de oro en el cuello y te nombraré tercer gobernante del reino.

17—Usted puede quedarse con sus regalos o dárselos a otro —respondió Daniel al rey—. Yo voy a leerle a Su Majestad lo que dice en la pared y le explicaré lo que significa.

18»Su Majestad, el Dios Altísimo dio al rey Nabucodonosor, su padre, grandeza, gloria, majestad y esplendor. 19Gracias a la autoridad que Dios le dio, ante él temblaban de miedo todos los pueblos, naciones y gente de toda lengua. A quien él quería matar, lo mandaba matar; a quien quería perdonar, lo perdonaba; si quería promover a alguien, lo promovía; y, si quería humillarlo, lo humillaba. 20Pero cuando su corazón se volvió arrogante por causa del orgullo, se le arrebató el trono real y se le despojó de su gloria. 21Fue apartado de la gente y recibió la mente de un animal. Vivió entre los asnos salvajes y se alimentó con pasto como el ganado. El rocío del cielo empapaba su cuerpo. Todo esto le sucedió hasta que reconoció que el Dios Altísimo es Soberano sobre todos los reinos del mundo, y que se los entrega a quien él quiere.

22»Pero usted, Belsasar, siendo su hijo, no se humilló a pesar de saber todo esto. 23Por el contrario, se ha opuesto al Señor del cielo mandando traer de su Templo las copas para que beban en ellas usted y sus nobles, sus esposas y concubinas. Usted glorificó a los dioses de oro, plata, hierro, madera y piedra, dioses que no pueden ver ni oír ni entender. Pero no glorificó al Dios en cuyas manos se encuentran su vida y todos sus caminos. 24Por eso Dios ha enviado esa mano a escribir 25lo que allí aparece:

mene, mene, téquel, parsin.

26»Pues bien, esto es lo que significan esas palabras:

»Mene: Dios ha contado los días de su reino y les ha puesto un límite.

27»Téquel: Ha sido puesto en la balanza y no pesa lo que debería pesar.

28»Peres:5:28 Peres (el singular de Parsin) puede significar dividido o Persia o media mina o medio siclo. Su reino se ha dividido y entregado a medos y persas».

29Entonces Belsasar ordenó que se vistiera a Daniel de color púrpura, que se le pusiera una cadena de oro en el cuello y que se le nombrara tercer gobernante del reino.

30Esa misma noche fue asesinado Belsasar, rey de los babilonios, 31y Darío el meda se apoderó del reino cuando tenía sesenta y dos años.

Ang Pulong Sang Dios

Daniel 5:1-31

Nagpapunsyon si Haring Belshazar

1-3Sang si Belshazar ang hari sang Babilonia, naghiwat siya sang dako nga punsyon para sa iya isa ka libo ka dungganon nga mga tawo. Samtang nagaininom sila sang bino, ginpakuha ni Belshazar ang bulawan kag pilak nga mga ilimnan nga nakuha sang iya amay5:1-3 amay: siguro ang buot silingon, katigulangan. nga si Nebucadnezar sa templo sang Dios sa Jerusalem. Ginpakuha niya ini agod imnan nila sang iya dungganon nga mga bisita, sang iya mga asawa, kag sang iban pa niya nga mga asawa nga suluguon. Gani sang gindala na sa iya ang mga ilimnan, gin-imnan nila ini. 4Kag samtang nagaininom sila sang bino, ginadayaw nila ang mga dios nga hinimo halin sa bulawan, pilak, saway, salsalon, kahoy, kag bato.

5Sa hinali lang, may nakita ang hari nga kamot nga nagasulat sa dingding sang palasyo nga malapit sa suga. 6Tungod sadto, nagpalangurog kag nagpalanglapsi ang hari sa kahadlok. 7Gani nagsinggit siya nga tawgon ang maalamon nga mga tawo sang Babilonia: ang mga babaylan, mga manugpakot,5:7 manugpakot: sa literal, Kaldeanhon. kag mga manughimalad.

Pag-abot nila, nagsiling siya sa ila, “Kon sin-o ang makabasa sinang nakasulat sa dingding kag makasaysay sang kahulugan sina, pabayuan ko sang harianon nga bayo kag pakulintasan sang bulawan. Kag mangin ikatatlo siya sa pinakamataas nga opisyal sang akon ginharian.”

8Nagpalapit ang mga maalamon sa pagbasa sadtong nakasulat sa dingding. Pero indi nila mabasa ukon masaysay sa hari ang kahulugan sini. 9Gani hinadlukan na gid si Haring Belshazar kag nagdugang pa gid ang iya pagpalanglapsi. Naglibog man ang ulo sang iya dungganon nga mga tawo.

10Karon, pagkabati sang rayna5:10 rayna: ukon, rayna nga iloy sang hari. sang ila pagginahod, nagpalapit siya sa ila kag nagsiling, “Kabay pa nga magkabuhi ka sing malawig, Mahal nga Hari. Indi ka magkahadlok ukon magkabalaka, 11kay may isa ka tawo sa imo ginharian nga ang espiritu sang balaan nga mga dios5:11 mga dios: Tan-awa ang footnote sa 4:8. ara sa iya. Sang panahon ni Haring Nebucadnezar nga imo amay, nagpakita ini nga tawo sang iya kaalam nga pareho sa kaalam sang mga dios. Ginhimo siya sang imo amay nga pangulo sang mga madyikero, mga babaylan, mga manugpakot, kag mga manughimalad. 12Siya si Daniel nga gin-ngalanan sang imo amay nga Belteshazar. May pinasahi siya nga abilidad kag kaalam. Makahibalo siya magsaysay sang kahulugan sang mga damgo, magpakot sang mga paktakon,5:12 paktakon: ukon, papakot. Sa English, riddle. kag magsolbar sang mabudlay nga mga problema. Gani ipatawag siya kag ipasaysay sa iya kon ano ang kahulugan sinang nasulat sa dingding.”

13Gani ginpatawag si Daniel. Kag sang nag-abot na siya, nagsiling ang hari sa iya, “Ikaw gali si Daniel nga isa sang mga bihag nga Judio nga gindala diri sang akon amay halin sa Juda? 14Nakabati ako nga ang espiritu sang mga dios ara sa imo kag may pinasahi ka nga abilidad kag kaalam. 15Ginpatawag ko na ang mga maalamon, pati ang mga babaylan agod ipabasa kag ipasaysay sa ila ang kahulugan sinang nasulat sa dingding, pero indi sila kahibalo. 16Pero nabatian ko nga kahibalo ka maghatag sang interpretasyon, kag kahibalo ka man magsolbar sang mabudlay nga mga problema. Karon, kon mabasa mo inang nasulat kag masaysay ang kahulugan sina, pabayuan ko ikaw sang harianon nga bayo kag pakulintasan sang bulawan. Kag himuon ko pa ikaw nga ikatatlo sa pinakamataas nga opisyal sang akon ginharian.”

17Nagsabat si Daniel, “Sa imo na lang ina nga mga regalo, Mahal nga Hari, ukon ihatag na lang sa iban. Pero basahon ko gihapon para sa imo inang nakasulat sa dingding kag isaysay kon ano ang kahulugan sina.

18“Mahal nga Hari, ginhimo sang Labing Mataas nga Dios ang imo amay nga si Nebucadnezar nga hari. Nangin gamhanan siya kag ginpadunggan sang mga tawo. 19Tungod sa gahom nga ginhatag sang Dios sa iya, nahadlok ang mga tawo sa iya sa nagkalain-lain nga nasyon, lahi, kag lingguahe. Mahimo niya nga patyon ang bisan sin-o nga gusto niya nga patyon. Mahimo man niya nga indi pagpatyon ang bisan sin-o nga indi niya gusto nga patyon. Mapataas niya ang posisyon sang tawo nga gusto niya pataason; mapanubo man niya ang posisyon sang tawo nga gusto niya panubuon. 20Pero tungod kay nagpabugal siya kag nagmatinaastaason, ginpahalin siya sa iya pagkahari 21kag gintabog palayo sa mga tawo. Kag nangin pareho sang sapat ang iya panghunahuna. Nagpuyo siya upod sa talunon nga mga asno kag naghalab sang hilamon pareho sang baka. Kag nabasa permi ang iya lawas sang tun-og. Amo ato ang iya situasyon hasta nga ginkilala niya nga ang Labing Mataas nga Dios may gahom sa mga ginharian sang mga tawo kag puwede niya sila ipasakop sa kay bisan sin-o nga gusto niya.

22“Kag ikaw, Haring Belshazar nga iya anak, bisan nahibaluan mo na ini tanan, wala ka gihapon nagpaubos sang imo kaugalingon, 23kundi ginkabig mo ang imo kaugalingon nga labaw sa Ginoo sang langit. Ginpakuha mo ang mga ilimnan nga halin sa templo sang Dios kag gin-imnan ninyo ini sang imo dungganon nga mga bisita, mga asawa, kag iban pa nga mga asawa nga suluguon. Luwas pa sina, ginsimba mo ang mga dios nga hinimo halin sa pilak, bulawan, saway, salsalon, kahoy, kag bato—mga dios nga indi makakita, indi makabati, kag indi makaintiendi. Pero wala mo gindayaw ang Dios nga nagakapot sang imo kabuhi kag nagabuot sang tanan mo nga ginahimo. 24-25Gani ginpadala niya ato nga kamot agod magsulat sang sini nga mga pulong:

“Mene, Mene, Tekel, Parsin. 26Amo ini ang ila kahulugan:

Ang Mene nagakahulugan nga naisip na sang Dios ang nabilin nga inadlaw sang imo paghari, tungod kay tapuson na niya ini.

27Ang Tekel nagakahulugan nga gintimbang-timbang ka sang Dios, kag nasapwan niya nga nagkulang ka.

28Ang Parsin5:28 Parsin: sa Aramico nga teksto, Peres. Ang Peres amo ang “singular” sang Parsin. nagakahulugan nga mabahin ang imo ginharian kag ihatag sa Media kag Persia.”

29Pagkatapos hambal sini ni Daniel, nagmando dayon si Belshazar nga pabayuan si Daniel sang harianon nga bayo kag pakulintasan sang bulawan. Ginproklamar dayon si Daniel nga ikatatlo nga pinakamataas nga opisyal sa ginharian sang Babilonia.

30Sang sadto mismo nga gab-i, ginpatay si Belshazar nga hari sang mga taga-Babilonia.5:30 taga-Babilonia: sa literal, Kaldeanhon. Amo ini kon kaisa ang tawag sa mga taga-Babilonia. 31Ang nagbulos sa iya nga hari amo si Darius nga Medianhon, nga nagaedad sadto sing 62 ka tuig.