Mmebusɛm 14 – AKCB & NAV

Akuapem Twi Contemporary Bible

Mmebusɛm 14:1-35

1Ɔbea nyansafo si ne dan,

nanso ɔbea kwasea de nʼankasa ne nsa dwiriw ne de gu fam.

2Nea ne nantew teɛ no suro Awurade,

na nea nʼakwan kyea no bu no animtiaa.

3Ɔkwasea kasa ma wɔbɔ nʼakyi abaa,

nanso anyansafo ano bɔ wɔn ho ban.

4Faako a anantwi nni no, adididaka no mu da mpan,

na nantwi ahoɔden mu na nnɔbae pii fi ba.

5Ɔdanseni nokwafo rennaadaa,

ɔdansekurumni hwie atoro gu hɔ.

6Ɔfɛwdifo hwehwɛ nyansa nanso onya,

nanso wɔn a wɔwɔ nhumu nya nimdeɛ ntɛm.

7Twe wo ho fi ɔkwasea ho,

efisɛ, worennya nimdeɛ mfi nʼano.

8Anitewfo nyansa ne sɛ wɔbɛdwene wɔn akwan ho,

na nkwaseafo agyimisɛm yɛ nnaadaa.

9Nkwaseafo de bɔne ho adwensakra di fɛw,

na wɔn a wɔteɛ mu na anisɔ wɔ.

10Koma biara nim ɔyaw wɔ ne mu,

na obi foforo rentumi ne no nkyɛ nʼanigye.

11Wɔbɛsɛe amumɔyɛfo fi,

nanso teefo ntamadan bɛyɛ frɔmfrɔm.

12Ɔkwan bi wɔ hɔ a ɛteɛ wɔ onipa ani so,

nanso awiei no, ɛkɔ owu mu.

13Ɔserew mu mpo, koma tumi di yaw,

na anigye tumi wie awerɛhow.

14Akyirisanfo benya akatua sɛnea wɔn akwan te,

na onipa pa nso benya ne de.

15Atetekwaa gye biribiara di,

nanso onitefo dwene nʼanammɔntu ho.

16Onyansafo suro Awurade na oguan bɔne,

nanso ɔkwasea yɛ asowui ne basabasa.

17Onipa a ne bo nkyɛ fuw no yɛ nkwaseade,

na wɔtɔn nea ɔpam apam bɔne no.

18Ntetekwaafo agyapade ne gyimi,

na wɔde nimdeɛ bɔ anitewfo abotiri.

19Nnipa bɔnefo bɛkotow nnipa pa anim,

na amumɔyɛfo akotow atreneefo apon ano.

20Ahiafo de, wɔn yɔnkonom mpo mpɛ wɔn anim ahwɛ,

nanso adefo wɔ nnamfonom bebree.

21Nea obu ne yɔnko animtiaa yɛ bɔne,

na nhyira nka nea ne yam ye ma ohiani.

22So wɔn a wɔbɔ pɔw bɔne nyera kwan ana?

Nanso wɔn a wɔhyehyɛ nea eye no nya adɔe ne nokware.

23Adwumadenyɛ nyinaa de mfaso ba,

na kasahunu de, ɛkɔ ohia mu.

24Anyansafo ahonya ne wɔn abotiri,

na nkwaseafo agyimisɛm sow gyimi aba.

25Ɔdanseni nokwafo gye nkwa,

nanso ɔdansekurumni yɛ ɔdaadaafo.

26Nea osuro Awurade no wɔ bammɔ a mu yɛ den,

na ɛbɛyɛ guankɔbea ama ne mma.

27Awurade suro yɛ nkwa asuti,

eyi onipa fi owu afiri mu.

28Ɔman mu nnipa dodow yɛ ɔhene anuonyam,

nanso sɛ asomfo nni hɔ a mmapɔmma no sɛe.

29Onipa a ɔwɔ abodwokyɛre wɔ ntease a mu dɔ,

na nea ne bo fu ntɛm no da agyimisɛm adi.

30Koma mu asomdwoe ma nipadua nkwa,

na anibere ma nnompe porɔw.

31Nea ɔhyɛ ahiafo so no bu wɔn Yɛfo animtiaa,

nanso nea ohu ohiani mmɔbɔ no hyɛ Onyankopɔn anuonyam.

32Sɛ amanehunu ba a amumɔyɛfo hwe ase,

nanso owu mu mpo atreneefo wɔ guankɔbea.

33Nyansa te ntease koma mu,

na nkwaseafo mu mpo, oyi ne ho adi.

34Trenee pagyaw ɔman,

na bɔne yɛ animguase ma nnipa nyinaa.

35Ɔhene ani sɔ ɔsomfo nyansani,

na ɔsomfo nimguasefo hyɛ no abufuw.

Ketab El Hayat

الأمثال 14:1-35

1حِكْمَةُ الْمَرْأَةِ تَبْنِي بَيْتَهَا، وَحَمَاقَتُهَا تَهْدِمُهُ بِيَدَيْهَا. 2السَّالِكُ بِاسْتِقَامَتِهِ يَتَّقِي الرَّبَّ، وَذُو الطُّرُقِ الْمُعْوَجَّةِ يَسْتَخِفُّ بِهِ. 3فِي أَقْوَالِ فَمِ الْجَاهِلِ سَفَاهَةٌ تُخْزِي كِبْرِيَاءَهُ، أَمَّا شِفَاهُ الْحُكَمَاءِ فَتَصُونُهُمْ. 4الْحَظِيرَةُ الْخَاوِيَةُ مِنَ الْبَقَرِ مَعْلِفُهَا فَارِغٌ، وَوَفْرَةُ الْغِلالِ بِقُوَّةِ الثَّوْرِ. 5الشَّاهِدُ الأَمِينُ لَا يَكْذِبُ، وَالشَّاهِدُ الزُّورُ يَنْفُثُ كَذِباً. 6عَبَثاً يَلْتَمِسُ الأَحْمَقُ حِكْمَةً، أَمَّا الْعِلْمُ فَمُتَيَسِّرٌ لِلْفَطِنِ. 7انْصَرِفْ مِنْ حَضْرَةِ الْجَاهِلِ إِذْ لَا عِلْمَ فِي أَقْوَالِهِ. 8حِكْمَةُ الْعَاقِلِ فِي تَبَيُّنِ حُسْنِ مَسْلَكِهِ، وَغَبَاوَةُ الْجُهَّالِ فِي ارْتِكَابِ خِدَعِهِمْ. 9كُلُّ جَاهِلٍ يَسْتَهْزِئُ بِالإِثْمِ، أَمَّا بَيْنَ الْمُسْتَقِيمِينَ فَيَشِيعُ رِضَى اللهِ. 10الْقَلْبُ وَحْدَهُ يَعْرِفُ عُمْقَ مَرَارَةِ نَفْسِهِ، وَلا يُقَاسِمُهُ فَرَحَهُ غَرِيبٌ.

11بَيْتُ الأَشْرَارِ يَنْهَارُ، وَخِبَاءُ الْمُسْتَقِيمِينَ يَزْدَهِرُ. 12رُبَّ طَرِيقٍ تَبْدُو لِلإِنْسَانِ قَوِيمَةً، وَلَكِنَّ عَاقِبَتَهَا هُوَّةُ الْمَوْتِ. 13فِي الضَّحِكِ أَيْضاً تَطْغَى الْكَآبَةُ عَلَى الْقَلْبِ، وَعَاقِبَةُ الْفَرَحِ الْغَمُّ. 14ذُو الْقَلْبِ الْمُرْتَدِّ يُجَازَى بِمُقْتَضَى طُرُقِهِ، وَالصَّالِحُ يُثَابُ. 15الْغَبِيُّ يُصَدِّقُ كُلَّ كَلِمَةٍ تُقَالُ لَهُ، وَالْعَاقِلُ يَتَنَبَّهُ إِلَى مَوْقِعِ خَطْوَاتِهِ. 16الْحَكِيمُ يَخْشَى الشَّرَّ وَيَتَفَادَاهُ، وَالْجَاهِلُ يَتَصَلَّفُ وَيَدَّعِي الثِّقَةَ بِالنَّفْسِ. 17ذُو الطَّبْعِ الْحَادِّ يَتَصَرَّفُ بِحُمْقٍ، وَذُو الْمَكَائِدِ مَمْقُوتٌ. 18يَرِثُ الأَغْبِيَاءُ الْحَمَاقَةَ، وَيُتَوَّجُ الْعُقَلاءُ بِالْعِلْمِ. 19يَنْحَنِي الأَشْرَارُ فِي مَحْضَرِ الأَخْيَارِ، وَالأَثَمَةُ لَدَى الصِّدِّيقِ.

20الْفَقِيرُ مَكْرُوهٌ حَتَّى عِنْدَ جَارِهِ، أَمَّا مُحِبُّو الْغَنِيِّ فَكَثِيرُونَ. 21مَنْ يَحْتَقِرُ صَاحِبَهُ يَأْثَمُ، وَطُوبَى لِمَنْ يَرْحَمُ الْبَائِسِينَ.

22أَلا يَضِلُّ مُخْتَرِعُو الشَّرِّ؟ أَمَّا الْعَامِلُونَ خَيْراً فَيُلاقُونَ رَحْمَةً وَصِدْقاً. 23فِي كُلِّ جَهْدٍ مَبْذُولٍ رِبْحٌ، أَمَّا مُجَرَّدُ الْكَلامِ فَيُؤَدِّي إِلَى الْفَقْرِ. 24تَاجُ الْحُكَمَاءِ غِنَى حِكْمَتِهِمْ، وَالْحَمَاقَةُ إِكْلِيلُ الْجُهَّالِ. 25شَاهِدُ الْحَقِّ يُنَجِّي النُّفُوسَ، وَالنَّاطِقُ بِالزُّورِ يَنْفُثُ كَذِباً. 26فِي تَقْوَى الرَّبِّ ثِقَةٌ شَدِيدَةٌ؛ فِيهَا يَجِدُ أَبْنَاؤُهُ مَلاذاً. 27تَقْوَى الرَّبِّ يَنْبُوعُ حَيَاةٍ لِتَفَادِي أَشْرَاكِ الْمَوْتِ. 28فِي كَثْرَةِ الشَّعْبِ فَخْرٌ لِلْمَلِكِ، وَفِي فُقْدَانِ الرَّعِيَّةِ دَمَارٌ لِمَقَامِ الأَمِيرِ. 29الْبَطِيءُ الْغَضَبِ ذُو فَهْمٍ كَثِيرٍ، أَمَّا السَّرِيعُ إِلَى السَّخْطِ فَيُبْدِي حَمَاقَةً. 30الْقَلْبُ الْمُطْمَئِنُّ يَهَبُ أَعْضَاءَ الْجَسَدِ حَيَاةً، وَالْحَسَدُ يَنْخُرُ فِي الْعِظَامِ. 31مَنْ يَجُورُ عَلَى الْفَقِيرِ يُهِينُ صَانِعَهُ، وَمَنْ يَرْحَمُ الْبَائِسَ يُكْرِمُ خَالِقَهُ، 32يُعَاقَبُ الشِّرِّيرُ بِمُقْتَضَى سُوءِ تَصَرُّفَاتِهِ، أَمَّا الصِّدِّيقُ فَلَهُ مُعْتَصَمٌ عِنْدَ مَوْتِهِ. 33فِي قَلْبِ الْفَطِنِ تَسْتَقِرُّ الْحِكْمَةُ، وَيَخْلُو مِنْهَا قَلْبُ الْجُهَّالِ. 34الْبِرُّ يَسْمُو بِالأُمَّةِ، وَالْخَطِيئَةُ عَارٌ لِكُلِّ شَعْبٍ. 35الْعَبْدُ الْعَاقِلُ يَحْظَى بِرِضَى الْمَلِكِ، وَالْعَبْدُ الْمُخْزِي يَسْتَجْلِبُ سُخْطَهُ.