Salomo Mmebusɛm
1Salomo mmebusɛm:
Ɔba nyansafo ma nʼagya ani gye,
na ɔba kwasea brɛ ne na awerɛhow.
2Ɔkwan bɔne so ahonya nni bo,
nanso trenee gye onipa fi owu mu.
3Awurade remma ɔkɔm nne ɔtreneeni
na omumɔyɛfo de, ɔka nʼadepa gu.
4Nsa a ɛnyɛ adwuma ma onipa di hia,
nanso nsiyɛfo nsa de ahonya ba.
5Nea ɔboaboa nnɔbae ano wɔ ahuhurubere no yɛ ɔba nyansafo
na nea ɔda wɔ twabere mu no yɛ ɔba nimguaseni.
6Atreneefo hyɛ nhyira kyɛw
na akakabensɛm ayɛ omumɔyɛfo anom ma.
7Ɔtreneeni nkae yɛ nhyira,
na omumɔyɛfo din bɛporɔw.
8Koma mu nyansafo tie ɔhyɛ nsɛm,
na ɔkwasea kasafo hwe ase.
9Ɔnokwafo nantew dwoodwoo,
na nea ɔfa akwan kɔntɔnkye so no ho bɛda adi.
10Nea ɔde nitan bu nʼani no de ɔhaw ba,
na ɔkwasea kasafo hwe ase.
11Ɔtreneeni anom yɛ nkwa asuti,
na akakabensɛm ayɛ omumɔyɛfo anom ma.
12Ɔtan kanyan mpaapaemu,
nanso ɔdɔ kata mfomso nyinaa so.
13Wohu nyansa wɔ nhumufo anom,
na abaa fata nea onni adwene akyi.
14Anyansafo kora nimdeɛ,
nanso ɔkwasea ano frɛfrɛ ɔsɛe.
15Adefo ahonya yɛ wɔn kuropɔn a wɔabɔ ho ban,
nanso ahiafo hia yɛ wɔn asehwe.
16Atreneefo akatua de nkwa brɛ wɔn,
na nea amumɔyɛfo nya no de asotwe brɛ wɔn.
17Nea otie ntetew pa no kyerɛ nkwa kwan,
na nea ɔpo nteɛso no di afoforo anim yera kwan.
18Nea ɔkata nitan so no yɛ ɔtorofo,
na nea odi nseku no yɛ ɔkwasea.
19Mfomso mpa ɔkasa bebree mu,
na nea ɔkora ne tɛkrɛma no yɛ onyansafo.
20Ɔtreneeni tɛkrɛma yɛ dwetɛ ankasa
nanso omumɔyɛfo koma nni bo.
21Atreneefo ano ma bebree aduan,
na atemmu a nkwaseafo nni nti wowuwu.
22Awurade nhyira de ahonya ba,
na ɔmfa ɔbrɛ mmata ne nya ho.
23Bɔneyɛ yɛ anigyede ma ɔkwasea,
nanso nea ɔwɔ nimdeɛ anigye wɔ nyansa mu.
24Nea amumɔyɛfo suro no bɛba wɔn so;
na nea atreneefo pɛ no, wɔde bɛma wɔn.
25Sɛ ahum no betwa mu a, amumɔyɛfo yera,
nanso atreneefo gyina hɔ pintinn afebɔɔ.
26Sɛnea nsa keka ɛse, na wusiw kɔ aniwa no,
saa ara na ɔkwadwofo yɛ ma wɔn a wɔsoma no.
27Awurade suro ma nkwa tenten,
nanso wotwa amumɔyɛfo nkwa so.
28Atreneefo anidaso de ahotɔ ba,
nanso amumɔyɛfo anidaso nkosi hwee.
29Awurade kwan yɛ guankɔbea ma ɔtreneeni,
nanso ɛyɛ ɔsɛe ma wɔn a wɔyɛ bɔne.
30Wɔrentɔre atreneefo ase da,
nanso amumɔyɛfo renka asase no so.
31Nyansa fi ɔtreneeni anom ba
nanso tɛkrɛma a ɛdaadaa no, wobetwa akyene.
32Ɔtreneeni ano nim ade a ɛfata
na omumɔyɛfo ano nim nea ɛyɛ nnaadaasɛm nko ara.
Ang mga Panultihon ni Solomon
1Mao kini ang mga panultihon ni Solomon:
Ang anak nga maalamon nagahatag ug kalipay sa iyang ginikanan, apan ang anak nga buang-buang nagahatag ug kasubo kanila.
2Ang bahandi nga nakuha sa daotang paagi dili makahatag ug kaayohan, apan ang matarong nga pagkinabuhi makaluwas kanimo gikan sa kamatayon.
3Dili motugot ang Ginoo nga magutman ang mga matarong, apan ang mga daotan dili niya tugotan nga matuman ang ilang daotang mga pangandoy.
4Ang pagkatapolan makapakabos sa tawo, apan ang pagkakugihan makapaadunahan kaniya.
5Ang nagatigom ug pagkaon sa ting-ani maalamon nga tawo,10:5 tawo: sa Hebreo, anak. apan ang magsige lag katulog makauulaw.
6Panalanginan sa Dios ang tawong matarong; ang pulong sa mga tawong daotan makapasakit.
7Ang tawong matarong mahimong panalangin ngadto sa uban ug kanunayng mahinumdoman, apan ang mga tawong daotan kalimtan sa dayon.
8Ang tawong maalamon nagatuman sa mga sugo. Ang tawong nagasultig kabuang malaglag.
9Ang tawong matarong layo sa kadaot, apan ang tawong daotan mabulgar ang sala.
10Ang tawong limbongan makahatag ug kasamok, ug ang tawong nagasultig kabuang malaglag.
11Ang pulong sa tawong matarong makahatag ug kaayohan sa kinabuhi sa uban,10:11 makahatag… sa uban: sa literal, tuboran nga nagahatag ug kinabuhi. apan ang pulong sa mga tawong daotan makapasakit.
12Ang kasilag makahaling ug kasamok, apan ang gugma makapasaylo sa tanang kasaypanan.
13Ang tawo nga may pagsabot nagalitok sa mga pulong nga may kaalam, apan ang tawo nga walay pagsabot nagasultig mga pulong nga maoy hinungdan nga silotan siya.
14Ang mga maalamon padayon nga nagakat-on, apan ang mga buang-buang nagalitok sa mga pulong nga magpadali sa ilang kalaglagan.
15Ang bahandi sa adunahan makapanalipod kaniya, apan ang kawad-on sa kabos molaglag kaniya.
16Ang ganti sa tawong matarong mao ang maayo ug taas nga kinabuhi, apan silot ang maani sa tawong daotan.
17Ang tawo nga mopatuo sa mga pagbadlong makaangkon ug maayo ug taas nga kinabuhi, apan ang tawo nga nagasalikway niini mahisalaag.
18Bakakon ang tawo nga naghambin ug kasuko, ug buang-buang ang tawong manglibak.
19Ang tawong tabian daling makasala. Maalamon ang tawong magpugong sa iyang baba.
20Ang mga pulong sa tawong matarong bililhon sama sa pilak, apan ang hunahuna sa tawong daotan walay pulos.
21Ang pulong sa tawong matarong makahatag ug kaayohan sa daghang mga tawo gawas lang sa mga tawong buang-buang nga mangamatay tungod sa kawalay-pagsabot.
22Maadunahan ang tawo tungod sa pagpanalangin sa Ginoo, ug wala nagahatag ang Ginoo ug kalisod sa iyang pagkabahandianon.
23Ang kalipay sa buang-buang mao ang paghimog daotan, apan ang kalipay sa tawo nga may pagsabot mao ang pagkinabuhing maalamon.
24Maingon nga ang gikahadlokan sa tawong daotan mahitabo kaniya, ang ginahandom sa tawong matarong maangkon niya.
25Kon moabot sa kinabuhi ang pagsulay nga daw sa bagyo, mapukan ang tawong daotan, apan ang tawong matarong pabiling magbarog nga lig-on.
26Maingon nga ang suka makapangilo sa ngipon ug ang aso makapaluha sa mata, ang tapolan nga tawo makapaugtas sa nagsugo kaniya.
27Ang nagatahod sa Ginoo taas ug kinabuhi, apan ang tawong daotan mubo rag kinabuhi.
28Ang paglaom sa mga matarong makahatag kanilag kalipay, apan ang paglaom sa mga daotan walay katumanan.
29Ang pagsunod sa mga matarong sa pamaagi sa Ginoo maoy magpanalipod kanila, apan ang pagsupak niini sa mga tawong daotan makapalaglag kanila.
30Ang mga matarong dili papahawaon niining yutaa, apan ang mga daotan palayason.
31Ang mga pulong sa tawong matarong may kaalam, apan ang mga pulong sa tawong limbongan makapalaglag kaniya.
32Ang tawong matarong nasayod kon unsay angay isulti, apan ang mga tawong daotan walay laing masulti kundi ang sayop.
